Những “kiệt tác” ra đời trong thời bị phong toả vì Covid

Các bác sĩ BV Việt Đức chuẩn bị cho ca ghép phổi

“Về nguyên tắc, có thể ghép phổi theo cách này nhưng không ai làm thế vì cắt một lượng phổi lớn sẽ khiến người bình thường thành tàn phế”, PGS Ước nhấn mạnh.

PGS Ước đánh giá, nếu ghép tim khó 1 thì ghép phổi khó gấp 3, thậm chí 5 lần vì rất phức tạp với hàng trăm quy trình, chỉ một khâu nhỏ bị lỗi sẽ làm hỏng toàn bộ ca phẫu thuật.

Thứ nhất, phổi là tạng nhiễm khuẩn ở cả người cho và người nhận. Trường hợp phải thở máy hoặc chấn thương, phổi rất nhiều vi khuẩn. Ngoài lọc rửa, chăm sóc sau ghép sẽ rất khó khăn.

Thứ hai, kỹ thuật ghép phổi khó, cần phải đồng bộ từ các khâu chuẩn bị trước, trong mổ và chăm sóc hậu phẫu.

Thứ ba, hậu phẫu rất vất vả do mạch máu nuôi phổi là các động mạch phế quản bé như sợi tóc, không thể nối. Vì vậy, phổi sau ghép chỉ được cung cấp máu một phần từ động mạch phổi, nguồn máu không dồi dào như lá phổi nguyên bản.

Trong giai đoạn chuẩn bị, luôn phải bộc lộ phổi người cho trước, đánh giá phổi tốt có thể ghép lúc đó ê-kíp thứ 2 mới mở ngực người ghép, bóc phổi hỏng.

PGS Ước cho biết, khi lấy tim, chỉ cần bơm thuốc để bảo vệ rồi bóc ra. Trong khi đó, với phổi, bác sĩ phải lấy trong trạng thái phồng to nhất với đường kính khoảng 30 cm, nếu xẹp sẽ không ghép được và khi lấy phải bảo vệ được cuống phổi.

Sau khi đưa ra ngoài cơ thể, bác sĩ phải rửa lại phổi bằng dung dịch đặc biệt trong các chậu inox lớn khi phổi phồng như bong bóng.

Thường bệnh nhân cần ghép sẽ được chạy hỗ trợ tim phổi nhân tạo - ECMO trước khi bóc phổi để đảm bảo chức năng sống cho bệnh nhân.

PGS.TS Nguyễn Hữu Ước

Với người nhận, đa số mắc bệnh phổi mạn tính nên phổi thường bị nhiễm trùng rất nặng, bẩn, đầy mủ, dính vào thành ngực như bê tông. Bác sĩ phải mất nhiều tiếng để gỡ dính, nhanh thì 2-3 tiếng, lâu phải 6 tiếng mới gỡ được phổi hỏng ra khỏi lồng ngực bệnh nhân.

“Trung bình để ghép 2 lá phổi chỉ mất khoảng 6 tiếng, nhưng tổng thời gian mỗi ca ghép phổi nhanh, chậm khác nhau tùy thuộc thời gian bóc dính. Ca đầu tiên chúng tôi mất tới 14 tiếng, các ca sau giảm còn 12 tiếng rồi 8 tiếng và ca mới nhất chỉ hơn 6 tiếng”, PGS Ước nói.

Thời gian tối ưu nhất để ghép phổi là từ 6 tới 8 tiếng sau khi mở ngực người cho, tối đa là 10 tiếng. Trường hợp nếu vận chuyển phổi vào Huế, hay TP.HCM phải đảm bảo khung giờ vàng này.

Khác với tim, gan bảo quản càng lạnh càng tốt, nhiệt độ tốt nhất để bảo quản phổi là 8-10 độ C, trong dung dịch đặc biệt.

Cắt gọt phổi khi ghép, ghép xong vẫn mở ngực

Khi ghép phổi từ người hiến chết não, thể tích phổi người tặng phải tương đương phổi của người nhận, không được chênh lệch quá 30%. Nguồn tạng ghép cũng phải đáp ứng các điều kiện về miễn dịch và nhiều chỉ số hòa hợp khác.

Trước ca mổ, bác sĩ sẽ đo đạc kích thước phổi người cho và người nhận. Tuy nhiên, thực tế khi phổi lấy ra, kích thước thường lớn hơn lồng ngực người nhận, do vậy 4/5 ca ghép phổi tại BV Việt Đức đều phải cắt bớt phổi trước khi ghép.

PGS Ước giải thích, dù người cho và nhận có chiều cao, cân nặng tương đương nhau nhưng do người nhận mắc bệnh phổi đã lâu, phổi co nhỏ nên lồng ngực bị xẹp.

"Nếu chênh 30% thì có thể không cần cắt nhưng ca ghép gần đây chênh tới 166%, các bác sĩ phải cắt mỗi bên một thùy phổi mới vừa lồng ngực người nhận”, PGS Ước thông tin.

Khi ghép phổi, phải ghép trong trạng thái phổi căng phồng nên người nhận cần mở đường mổ rất lớn, cắt ngang ngực. Bác sĩ sẽ nối các động, tĩnh mạch, phế quản với nhau. Nếu bác sĩ làm chủ tốt kỹ thuật ghép tim, khi ghép phổi sẽ rất thuận lợi.

Ca ghép phổi đầu tiên tại BV Việt Đức hồi phục sau 10 tháng

Sau ghép, phổi tiếp tục phù lên, nếu đóng ngực ngay sẽ gây xẹp phổi, chảy máu, bệnh nhân nguy cơ tử vong cao. Vì vậy, sau ghép, bác sĩ sẽ tiếp tục mở phanh ngực, che lại bằng dụng cụ vô trùng 2-3 ngày, phổi sẽ co lại, lúc này mới đóng kín.

Ghép phổi xong mới đi được 50% chặng đường, phần hậu phẫu còn lại tốn nhiều công sức. Phổi là tạng nhiễm trùng, sau ghép lại không được tưới máu dồi dào, không có dây thần kinh thực vật nên các phản xạ ho, khạc như người bình thường đều không có.

Do đó, hàng ngày, bác sĩ phải soi, hút dịch phổi liên tục, làm sạch đường thở và ngay khi bệnh nhân tỉnh táo trở lại sẽ cho tập hồi phục cơ hô hấp.

Bệnh nhân mới nhất, sau 5 ngày ghép phổi, đã bắt đầu tập đạp xe để tạo phản xạ cho phổi.

Sau ghép phổi, những ngày đầu bệnh nhân phải mở phế quản vì không thể tự thở, dùng nhiều thuốc kháng sinh và hồi phục chậm, không nhanh như ghép các tạng khác.

PGS Ước dẫn chứng, ca ghép phổi đầu tiên cho nam thanh niên 17 tuổi ở Hải Dương phải chăm sóc hậu phẫu 10 tháng mới có thể ra viện.

“Bệnh nhân này có hàng loạt thay đổi ở phổi sau ghép, sụn phế quản mềm nhũn, phổi bị xơ hóa, xuất hiện các hạt viêm, chúng tôi đã phải cắt nhiều lần. Hiện bệnh nhân khỏe mạnh nhưng các hạt xơ xuất hiện trở lại, sẽ phải cắt tiếp”, PGS Ước nói.

PGS Ước cho biết, không phải bệnh nhân nào cũng ghép được phổi. Nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng tại phổi, ngoài phổi chưa được kiểm soát, ung thư, suy đa tạng, rối loạn đông máu, dị dạng cột sống, BMI trên 35, bệnh tâm thần, đang hút thuốc, nghiện rượu… đều có chống chỉ định.

Trên thế giới, hiện có hơn 4.000 ca ghép phổi, trong đó Mỹ ghép hơn 2.000 ca, châu Âu ghép gần 2.000 ca, số còn lại ở châu Á có Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản.

“Thống kê cho thấy, tỷ lệ thành công về kỹ thuật của ghép phổi lên đến 85-90%, tuy nhiên khả năng bệnh nhân sống lâu dài chỉ bằng 50% so với ghép tim. Sau 5 năm, chỉ còn 50% bệnh nhân ghép phổi còn sống. Với ghép tim, sau 10 năm, tỷ lệ sống vẫn lên tới 50%”, PGS Ước nhấn mạnh.

Tại Việt Nam, chi phí cho một ca ghép phổi trung bình 1,5-2 tỉ đồng, nếu thời gian chăm sóc sau ghép dài, chi phí sẽ lớn hơn. Chi phí ghép phổi tại Mỹ là hơn 20 tỉ.

Thúy Hạnh

Lý do phi công Anh không thể ghép phổi từ người cho sống

- Dù đã có hơn 60 người đăng ký hiến một phần phổi cho phi công người Anh nhưng không thể ghép phổi từ người cho sống.  

Hốc gió cỡ lớn có lẽ là điểm nhấn đáng chú ý nhất ở phần đầu xe, bên cạnh lưới tản nhiệt dạng mắt cáo. Với khối động cơ V8 dung tích lên tới 6.2L, hốc gió này sẽ giúp tăng khả năng tản nhiệt cho khoang máy, đồng thời tạo dáng vẻ mạnh mẽ, hầm hố cho bề ngoài của chiếc xe.

Trên nắp capo, hai bên lưới tản nhiệt và dọc thân xe, VinFast President được thiết kế nhiều đường gân nổi cỡ lớn, tạo ấn tượng mạnh về tính khí động học của một mẫu xe hiệu suất cao. Ngoài ra, logo chữ V của VinFast President ở đầu xe cũng được sơn màu vàng đồng, trùng với màu của dòng chữ President phía đuôi xe.

Các chi tiết làm từ kim loại ở đầu xe, giá đỡ trên nóc xe, nẹp cửa, bậc thềm và la-zăng cũng được sơn màu vàng đồng. Hiện chưa rõ chất liệu mà VinFast sử dụng cho các chi tiết này là gì, nhưng màu vàng đồng phối cùng nước sơn đen giúp tạo cảm giác sang trọng và đẳng cấp cho thiết kế bên ngoài của xe. VinFast chưa hé lộ hình ảnh bên trong khoang cabin của President, nhưng rất có thể cũng sẽ được điểm xuyết bởi một số chi tiết màu vàng đồng để tạo sự nhất quán với thiết kế bên ngoài xe.

Một chi tiết cũng rất đáng chú ý ở ngoại thất của VinFast President là bộ vành cỡ lớn 22 inch, giúp tôn lên vẻ mạnh mẽ cần có của một chiếc xe hiệu suất cao. Nhìn tổng thể, thiết kế của VinFast President tạo ấn tượng về một mẫu xe vừa bề thế, rộng rãi và khỏe khắn, vừa sang trọng và tinh tế.

Một số nguồn tin cho rằng VinFast President sẽ có nhiều màu sơn bắt mắt, tuy nhiên hiện VinFast mới chỉ hé lộ mẫu xe được sơn đen huyền bí. Đi kèm với động cơ V8 mạnh mẽ, nhiều ý kiến cũng dự đoán President sẽ được trang bị cặp ống xả kép mạnh mẽ ở đuôi xe để giúp cho lượng khí thải thoát ra ngoài nhanh hơn, từ đó giúp động cơ vận hành trơn tru và đạt được hiệu suất tối ưu nhất.

Theo thông tin VinFast từng công bố, mẫu xe này sẽ được trang bị khối động cơ V8 6.2L, cho công suất 455 mã lực, mô-men xoắn 624 Nm, đi kèm hộp số tự động 8 cấp ZF và hệ dẫn động bốn bánh. Tốc độ tối đa của xe được nhà sản xuất công bố là 300km/h, ngang với nhiều mẫu xe thể thao của các thương hiệu danh tiếng hàng đầu thế giới. Hiện thông tin về ngày ra mắt và giá bán dự kiến của VinFast President vẫn chưa được tiết lộ.

Minh Tuấn

Rắn độc hổ mang chúa đột nhập nhà dân tu nước từ vòi

Con hổ mang chúa đã đột nhập vào sân nhà một người dân. Nó ngậm chặt miệng vào đoạn ống nối với vòi nước có lẽ vì quá khát.

Đây là một phương tiện mới, giúp bác sĩ xạ trị kiểm soát tự động các dịch chuyển của người bệnh trong quá trình phát tia xạ. OSMS sử dụng camera hồng ngoại theo dõi nên bệnh nhân không bị nhận thêm liều tia xạ như trong các kỹ thuật xạ trị thông thường. “Đặc biệt, khi bệnh nhân có dịch chuyển rất nhỏ và nhẹ như rùng mình cũng khiến việc chiếu tia bị lệch. OSMS sẽ báo động và dừng chiếu tia một cách tự động. Khi người bệnh ổn định lại vị trí chuẩn, hệ thống sẽ tự động kích hoạt lại chiếu xạ, đảm bảo sự chính xác lên đến < 1 mm khi điều trị u trong sọ và < 3 mm ngoài sọ”- bác sĩ Bùi Lê Phước Thu Thảo, Trung tâm xạ trị, Bệnh viện Vinmec Central Park chia sẻ.

Kíp xạ trị Vinmec Central Park cùng với BS Francis Chin Kuok Choon (ngoài cùng bên phải), chuyên gia của ICON chuẩn bị xạ trị sử dụng OSMS cho người bệnh

Thông thường hiện nay, quá trình phát tia xạ sẽ do kỹ thuật viên xạ trị quan sát và thao tác ngắt phát tia một cách thủ công khi tư thế người bệnh bị xê dịch. Nếu có sai sót, tia xạ sẽ đi vào vị trí không liên quan, tổn thương đến mô cơ lành.

Hệ thống OSMS không chỉ hạn chế tối đa nhược điểm đó mà còn phát huy được ưu thế mạnh, phù hợp nhất trong các trường hợp xạ các khu vực phần thân từ ngực trở xuống (xạ đầu mặt cổ đã có mặt nạ cố định). Đặc biệt, khi xạ trị cho bệnh nhân ở vú trái, OSMS cho phép thực hiện kỹ thuật xạ trị “hít sâu nín thở” giúp giảm tác dụng phụ cho tim. Do khả năng kiểm soát chiếu tia lên đến mức gần như tuyệt đối nói trên, OSMS được coi như “cặp đôi hoàn hảo” tăng thêm sức mạnh cho các kỹ thuật xạ trị hiện đại như xạ trị điều biến cường độ (IMRT) và xạ trị điều biến cung tròn (VMAT), đặc biệt là khi áp dụng xạ trị dưới hướng dẫn bề mặt (SGRT).

Với sự hỗ trợ của ICON, đội ngũ bác sĩ, kĩ sư và kỹ thuật viên vận hành chuyên sâu về xạ trị đã tham gia các khóa đào tạo để tiếp cận các kỹ thuật mới nhất của thế giới . “Thông thường, người bệnh ung thư sẽ được xăm đánh dấu trên 3 vị trí cơ thể để khi tiến hành xạ trị căn được đúng vị trí theo 3 dấu xăm này. Với hệ thống OSMS, tia hồng ngoại là công cụ định vị chuẩn nên quá trình tái tạo lại tư thế này trong mỗi lần xạ trị được thực hiện rất nhanh. Đặc biệt, với sự hướng dẫn đào tạo từ chuyên gia ICON, Bệnh viện Vinmec Central Park không còn phải xăm đánh dấu, tránh cho người bệnh các sang chấn dù nhỏ”- bác sĩ xạ trị Bùi Lê Phước Thu Thảo cho biết.

Trên thế giới, do khả năng kiểm soát điều trị ngày càng tốt, giảm thiểu tác dụng phụ nên xạ trị là phương pháp được chỉ định trên 70% người bệnh ung thư. Bắt kịp xu hướng điều trị này, Bệnh viện Vinmec Central Park đã trang bị đầy đủ các hệ thống thiết bị xạ hiện đại nhất của thế giới như Máy xạ trị TrueBeam của hãng Varian (Mỹ), máy CT mô phỏng (hãng General Electric) cùng các phương tiện hỗ trợ như hệ thống hướng dẫn hình ảnh (chụp Cone Beam CT, hệ thống theo dõi bề mặt OSMS, hệ thống hỗ trợ theo dõi nhịp thở khi xạ gắn theo máy…)

Với hệ thống cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ bác sĩ, chuyên gia, kỹ thuật viên lành nghề của Vinmec Central Park, người bệnh ung thư có thể an tâm điều trị trong nước, tiết kiệm chi phí và thời gian đi lại mà vẫn đạt được kết quả cao nhất. Đó là lý do Vinmec hợp tác với ICON - Tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực Ung bướu tại Úc để đưa các phương pháp điều trị cùng quy trình chăm sóc khoa học, chuyên sâu đến người bệnh Việt Nam. Với hỗ trợ của ICON, Vinmec đang xây dựng một Trung tâm xuất sắc về điều trị ung thư đầu tiên ở Việt Nam, giúp người bệnh có thể điều trị hiệu quả với nguồn lực tối ưu nhất.

Minh Tuấn