Nhận định, soi kèo Iran vs UAE, 23h00 ngày 20/3: Tàn nhẫn hạ sát đối thủ

Ông đánh giá gì về việc lựa chọn bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện K – những bệnh viện hạng đặc biệt, để thí điểm tự chủ toàn diện?

TS Nguyễn Huy Quang: Quá trình biến đổi xã hội, chúng ta mong muốn có sự đổi mới hệ thống các cơ sở khám chữa bệnh có chất lượng, đáp ứng được nhu cầu đa dạng của người dân và với giá hợp lý, mong muốn có hệ thống quản trị bệnh viện hiện đại khác so với các phương thức quản lý truyền thống hiện nay tại các bệnh viện công lập.

Nước ta cũng đã cho phép áp dụng tự chủ chi thường xuyên đối với đa số các bệnh viện và tiến tới sẽ tự chủ toàn diện ở một số bệnh viện nếu như có đủ điều kiện. Việc lựa chọn thí điểm tại 4 bệnh viện (Bệnh viện K, Bạch Mai, Việt Đức và Chợ Rẫy) trên hơn 1.300 bệnh viện công lập nếu thành công sẽ áp dụng cho toàn quốc. Tuy nhiên chỉ có 2 bệnh viện (Bạch Mai và K) thực hiện thí điểm, 2 bệnh viện còn lại vì lý do chủ quan và khách quan khác nhau chưa thực hiện. Hai bệnh viện thực hiện đều là bệnh viện hạng đặc biệt có thương hiệu và số lượng bệnh nhân đông, ổn định vì vậy khó đánh giá được thành quả của tự chủ toàn diện. 

Khó khăn đối với các bệnh viện này khi tự chủ là gì, thưa ông?

TS Nguyễn Huy Quang:Chúng ta thiếu cơ chế về mặt pháp lý, quá trình thực hiện cũng thiếu sự chỉ đạo. Để thực hiện được tự chủ, thứ nhất phải tự chủ về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, thứ hai tự chủ về tổ chức nhân sự, thứ 3 tự chủ về đầu tư mua sắm và quản lý tài sản, thứ 4 tự chủ về tiền lương và giá dịch vụ y tế. Tuy nhiên trong 4 vấn đề này đều chưa rõ về cơ chế tài chính. 

Thứ nhất, viện được tự chủ xác định quy mô bệnh viện theo yêu cầu chuyên môn, cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực hay tự quyết định về chỉ tiêu nhân lực hoạt động và tự quyết định phát triển các chuyên ngành. Nhưng để thực hiện được các vấn đề này phải dựa vào cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực. Các tự chủ về tổ chức nhân sự, trang thiết bị, nhân lực, tài chính cũng không bảo đảm để bệnh viện thực hiện vấn đề này. 

Thứ hai, bệnh viện tự chủ phải thực hiện nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, chuyển giao kỹ thuật theo yêu cầu của Bộ Y tế và thực hiện các nhiệm vụ do nhà nước giao, đặt hàng. Nhưng khi bệnh viện tự chủ, không có cơ chế tài chính nào Nhà nước sẽ chi tiền để cho bệnh viện thực hiện các nhiệm vụ trên. 

Thứ ba, về tổ chức nhân sự cũng có các bất cập. Bệnh viện thành lập Hội đồng quản lý (HĐQL) để ra quyết định cho Ban Giám đốc thực hiện nhưng mối quan hệ giữa HĐQL và Ban Giám đốc bệnh viện, Đảng ủy bệnh viện cũng chưa được phân định rõ ràng. Vì vậy các quyết sách liên quan đến hoạt động bình thường của bệnh viện về nhân sự, đầu tư mua sắm, quản lý tài sản, tiền lương, giá dịch vụ y tế chậm trễ hơn so với các bệnh viện khác.

Bên cạnh đó, chưa xác định rõ ai là người đứng đầu bệnh viện. Ngoài ra bệnh viện tự chủ thiết lập mô hình Ban kiểm soát, có nhiệm vụ kiểm soát toàn bộ các hoạt động của HĐQL và Ban Giám đốc bệnh viện nhưng người trong Ban kiểm soát này đều là người của bệnh viện do bệnh viện bổ nhiệm, chi trả lương nên không đảm bảo tính khách quan, minh bạch và cũng không bảo đảm về cơ chế kiểm soát các hoạt động. 

Thứ tư, về đầu tư mua sắm, quản lý tài sản. Do quy định đầu tư mua sắm chưa có cơ chế pháp lý rõ ràng nên vấn đề đầu tư mua sắm các thuốc, vật tư y tế, các vấn đề tài sản gặp rất nhiều khó khăn ở cả bệnh viện tự chủ toàn diện như Bạch Mai và K lẫn các bệnh viện khác. Điều này dẫn đến tình trạng toàn tuyến y tế từ trung ương đến cấp xã, phường thiếu thiết bị y tế 73%, thiếu vật tư y tế 75%. 

Thứ năm, đất đai, tài sản thuộc sở hữu nhà nước nhưng nếu thực hiện theo cơ chế tự chủ, bệnh viện phải đóng thuế sử dụng đất. Bệnh viện khó khăn về mặt tài chính lại phải trả tiền thuế đất, khó khăn càng chồng chất khó khăn.

Thứ sáu, về tiền lương và giá dịch vụ y tế. Bệnh viện có quỹ tiền lương để chi trả theo doanh thu nhưng không có cơ chế nếu bệnh viện không đạt doanh thu đó, khi có thiên tai, dịch bệnh không có tiền, ai sẽ chi trả lương cho cán bộ công nhân viên. Vừa rồi Bệnh viện Bạch Mai báo cáo trong 2 năm 2020-2021 bị giảm nguồn thu 4.000 tỷ. Bệnh viện không đủ tiền trả lương cho hơn 4.000 nhân viên y tế, phải trích từ quỹ sự nghiệp và quỹ dự phòng để chi trả. Bệnh viện K cũng gặp tình trạng giảm doanh thu tương tự.

Thứ bảy, khó khăn về giá dịch vụ y tế. Muốn tự chủ tài chính giá dịch vụ y yế phải tính đúng, tính đủ giá dịch vụ khám chữa bệnh BHYT. Nhưng hiện nay nhà nước chỉ cho phép áp dụng 4/7 yếu tố cấu thành giá. Bên cạnh đó, bệnh viện tự chủ được khám chữa bệnh theo yêu cầu nhưng giá bệnh viện quyết định theo khung giá do Bộ Y tế ban hành nhưng Bộ hơn 2 năm nay chưa ban hành. Vì vậy Bệnh viện Bạch Mai và K trong 2 năm thí điểm tự chủ không sửa chữa cơ sở vật chất, xây mới, không mua sắm được trang thiết bị mới. Tại Bệnh viện Bạch Mai các máy đang bị niêm phong do liên quan các vụ án nên việc thiếu trang thiết bị ở 2 viện này là hiện hữu.

Như vậy ông cho rằng, thời điểm này chưa thích hợp để tiếp tục mô hình tự chủ toàn diện?

TS Nguyễn Huy Quang: Từ những vấn đề trên (cơ chế tài chính, cơ chế pháp lý… đều chưa rõ ràng, cụ thể) nên sau 2 năm tổ chức thí điểm, 3 mục tiêu ban đầu đặt ra đều không đạt. Chúng ta nên dừng thí điểm bệnh viện tự chủ toàn diện. Tuy nhiên dừng lại không có nghĩa là chấm dứt việc xác lập và xây dựng mô hình bệnh viện tự chủ toàn diện, chỉ thực hiện tự chủ toàn điện khi các điều kiện đã chín muồi trong đó có các thể chế pháp lý đầy đủ như đã nêu phía trên.

Các bệnh viện được lựa chọn thí điểm tự chủ toàn diện phải rải đều từ trung ương đến tuyến tỉnh, huyện; ở các bệnh viện đa khoa và chuyên khoa. Bệnh viện thực hiện thí điểm tự chủ phải mang đại diện, đặc trưng hơn 1.300 bệnh viện công lập. Khi điều kiện cần và đủ chúng ta mới tiếp tục thực hiện tự chủ toàn diện.

Tại Đài Loan (Trung Quốc), chịu ảnh hưởng của Nho giáo, đề cao chữ hiếu, người dân luôn muốn tổ chức tang lễ long trọng cho người đã khuất. Sự long trọng, trang nghiêm của tang lễ thể hiện sự tôn trọng, biết ơn với tổ tiên, sự gắn kết tình cảm gia đình, địa vị xã hội và tôn nghiêm của gia tộc.

Bà Yueh-Yun Ho - Chủ tịch Wayturn Development, một trong những tập đoàn hàng đầu Đài Loan về trung tâm tang lễ chia sẻ thêm: “Người Đài Loan có quan niệm mua trước sinh phần như một sự chuẩn bị chu đáo cho những sự kiện lớn trong cuộc đời, việc này cũng là để có nhiều quyền lựa chọn về vị trí sử dụng trong tương lai hơn và có sự chuẩn bị tốt nhất cho gia tộc”. 

Chi phí cho việc an nghỉ tại các trung tâm tang lễ ở đây cao; thường có giá từ 10.000 USD đến hàng triệu đô la Mỹ (trung tâm mai táng Parlor), 10.000 - 50.000 USD (công viên văn hóa tưởng niệm Yongheng Cultural Park), 100.000 USD cho mộ đơn và vài triệu đô la Mỹ cho mộ gia tộc với diện tích khoảng 100m2 (Chin Pao San). 

Trong khi đó, tại các trung tâm ở Malaysia do Nirvana điều hành, một hộc lưu tro cốt có giá dao động từ 2.600 - 43.000 USD. 

Cũng như các nước trong khu vực, Việt Nam coi trọng văn hóa tang ma. Khác với nơi chôn cất “truyền thống”, các hoa viên ngày nay được quy hoạch chuyên nghiệp, cảnh quan chú trọng tính phong thủy, hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc. Nhiều hoa viên sở hữu không gian bình yên và nghệ thuật, đảm bảo tính trang trọng và ý nghĩa về mặt tâm linh. 

Hoa viên Bình An (Đồng Nai) là công viên nghĩa trang lớn hàng đầu nước ta với diện tích lên đến 100ha, cơ sở hạ tầng được đầu tư bài bản, ứng dụng công nghệ vào quản lý, vận hành và cung cấp dịch vụ. Nhờ đó, nơi đây ngày càng được nhiều người chọn là nơi yên nghỉ cho thân nhân.

Đại diện chủ đầu tư - công ty TNHH Hoa Viên Bình An chia sẻ: “Hoa viên Bình An hướng đến kiến tạo một nơi an nghỉ với sự vượt trội về quy mô, vị trí và chất lượng dịch vụ. Qua việc tích hợp công nghệ hiện đại như: VR 360, ứng dụng “Công viên miền ký ức”, cung cấp dịch vụ trọn gói ( thiết kế - xây dựng mộ phần - chăm sóc, bảo dưỡng - tổ chức các nghi lễ)… Hoa Viên Bình An đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khách hàng… Trong chuyến viếng thăm Hoa viên Bình An diễn ra gần đây, ông Tony Liu - Chủ tịch công ty Sino Life (Đài Loan) - đối tác của Hoa viên Bình An ấn tượng về cách tổ chức, quản lý nơi đây”.

Đặc biệt, Hoa viên Bình An còn là thành viên duy nhất của Hiệp hội quản trang Hoa Kỳ tại Việt Nam. 

Bích Đào