Những tấn “vàng đen” đầu tiên của Tổ quốc khi đó không chỉ đưa Việt Nam vào danh sách những nước xuất khẩu dầu mỏ mà còn mang lại những đồng USD đầu tiên, giúp đất nước vượt khó khăn, bắt đầu bước vào công cuộc “Đổi mới”.

Ngày 27/11/1961, Đoàn thăm dò dầu lửa 36 trực thuộc Tổng cục Địa chất được thành lập. Công tác tìm kiếm thăm dò dầu khí ở miền Bắc được triển khai mạnh mẽ, đồng bộ mặc dù điều kiện còn hết sức khó khăn và thiếu thốn khi đất nước đang trong giai đoạn khốc liệt nhất của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc.

Sau khi đất nước thống nhất, ngày 3/9/1975, Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam được thành lập. Công tác tìm kiếm thăm dò dầu khí trên cả nước bắt đầu được đẩy mạnh. Ở miền Bắc, công tác thăm dò và thẩm lượng các cấu tạo tiềm năng trên Bồn trũng sông Hồng vẫn tiếp tục.

Ở miền Nam, sau ngày thống nhất đất nước, các cán bộ kỹ thuật nhanh chóng tiếp cận, nghiên cứu tài liệu địa chất, kết quả các giếng thăm dò đã thực hiện trước năm 1975 với những lưu ý đặc biệt về phát hiện ở cấu tạo Dừa ở Bồn trũng Nam Côn Sơn và cấu tạo Bạch Hổ ở Bồn trũng Cửu Long.

Nhằm đẩy mạnh ngành công nghiệp Dầu khí, Đảng và Nhà nước quyết định hợp tác toàn diện với Liên Xô. Theo đó, vào tháng 7/1980, hai Nhà nước ký kết Hiệp định hợp tác Việt - Xô về thăm dò địa chất và khai thác dầu khí ở thềm lục địa Nam Việt Nam.

Tiếp theo, vào ngày 19/6/1981, Hiệp định Liên Chính phủ giữa Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc thành lập Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro được ký kết, đánh dấu sự ra đời của Vietsovpetro - Nhà điều hành công tác tìm kiếm - thăm dò - khai thác dầu khí lớn nhất trên lãnh thổ Việt Nam cho đến hiện nay.

Triển khai Hiệp định, hai phía khẩn trương tiến hành các công tác chuẩn bị để ngày 19/11/1981 Vietsovpetro chính thức đi vào hoạt động, bắt đầu nghiên cứu tài liệu địa chất, xây dựng cơ sở vật chất phục vụ cho công tác tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí trên thềm lục địa Nam Việt Nam.

Tháng 2/1983, nhóm đề tài của Trung tâm nghiên cứu khoa học và thiết kế thuộc Xí nghiệp Liên doanh Vietsovpetro tổng hợp và phân tích một khối lượng lớn các thông tin địa chất và địa vật lý về cấu trúc của Bạch Hổ, đồng thời xây dựng bản đồ cấu trúc về mái của vỉa có ích thuộc trầm tích Miocen dưới, Oligocen và trên bề mặt của đá móng; đồng thời xác định được kết cấu địa chất của cấu tạo.

Các chuyên gia phát hiện ra rằng, những phá hủy kiến tạo trước đó dự kiến là có tồn tại, với đặc tính tách cấu trúc thành các khối nhỏ, thực ra không tồn tại, vì thế có thể phải điều chỉnh trình tự cũng như khối lượng các công việc về thăm dò địa chất.

Thì ra, một trong các cấu tạo định đưa vào khoan (gọi là cấu tạo số 3) hoàn toàn không tồn tại, còn cấu tạo Ba Vì cần được nghiên cứu thêm và chưa sẵn sàng cho việc khoan thăm dò. Vì vậy, theo ý tưởng của Ban lãnh đạo Xí nghiệp Liên doanh, để thực hiện “Chương trình 1985” phải tập trung vào công việc ở hai mỏ Bạch Hổ và Rồng, nên cần khoan thêm 4 giếng khoan thăm dò.

Tàu khoan Mikhail Mirchink nhận hợp đồng thầu trong giai đoạn từ tháng 1 tới tháng 6/1984 có nhiệm vụ khoan giếng khoan thăm dò số 5-BT tại cấu tạo Bạch Hổ. Kết quả là lại một lần nữa phát hiện ra mỏ dầu ở các vỉa thuộc tầng Miocen dưới. Giếng khoan được đục thông trong khoảng 2.782 - 2.826m và nhận được dòng dầu đầu tiên là 26,2m3 mỗi ngày, ngoài ra còn 2.600m3 khí đốt và 5m3 nước vỉa.

Ngày 24/5/1984 được coi là ngày phát hiện ra dòng dầu công nghiệp đầu tiên ở mỏ Bạch Hổ và ngày 6/11/1984 Vietsovpetro hạ thủy chân đế giàn khoan cố định MSP-1 tại mỏ Bạch Hổ.

Ngày 27/2/1985, tàu Mikhail Mirchink bắt đầu tiến hành khoan tại cấu tạo Rồng. Giếng khoan này dừng lại ở độ sâu 2.571m vì đã xuyên qua gần hết lớp vỏ trầm tích và gần lật tới tầng đá móng. Một dòng dầu phun lên trong khi thử nghiệm giếng. Vậy là vào tháng 5/1985, nhờ có giếng khoan đầu tiên mà ta đã phát hiện ra mỏ Rồng.

Ngày 26/6/1986, khai thác tấn dầu thô thương mại đầu tiên ở mỏ Bạch Hổ trên thềm lục địa Việt Nam, từ giàn MSP-1, chính thức mở ra ngành công nghiệp mới của đất nước - công nghiệp khai thác dầu khí.

Chỉ trong vòng hơn 5 năm, những người làm công tác dầu khí ở Vietsovpetro đã biến những tấn dầu trong "sách vở", trong tư duy tưởng tượng của các nhà địa chất thành những tấn dầu hiện thực, từ trong lòng đất, đưa lên hệ thống công nghệ để thu gom, vận chuyển, xử lý thành những tấn dầu thương phẩm, xuất bán và mang về những đồng ngoại tệ quý giá cho đất nước.

Niềm vui vỡ òa, lan tỏa từ Vũng Tàu ra khắp cả nước. Trong giai đoạn đất nước còn nhiều khó khăn, quyết định tập trung nguồn lực để đầu tư cho ngành Dầu khí đã gặt hái được quả ngọt đầu tiên.

Đến năm 1988, Vietsovpetro phát hiện tầng dầu sản lượng cao từ móng đá granit nứt nẻ ở mỏ Bạch Hổ với dòng dầu tự phun, có lưu lượng đạt tới 407 tấn/ngày đêm và mỏ này được xếp vào trong số các mỏ có trữ lượng dầu khí lớn nhất Đông Nam Á. Sau Bạch Hổ, nhiều mỏ dầu mới ở tầng móng như Rồng, Rạng Đông, Hồng Ngọc... lần lượt được phát hiện và đưa vào khai thác.

Việc phát hiện và khai thác dầu khí trong móng granit nứt nẻ là một thành tựu có giá trị to lớn về khoa học và kinh tế, làm thay đổi rất lớn về đối tượng thăm dò dầu khí truyền thống. Các thành quả này đưa Việt Nam vào danh sách các nước sản xuất dầu khí trên thế giới, đánh dấu một bước tiến vững chắc, khẳng định một tương lai đầy hứa hẹn cho ngành công nghiệp Dầu khí Việt Nam.

Kể từ sự kiện khai thác tấn dầu đầu tiên năm 1986, sản lượng dầu thô khai thác của Liên doanh Vietsovpetro liên tục tăng: năm 1990 đạt mốc khai thác tấn dầu thứ 5 triệu, vào năm 1992 - 10 triệu tấn dầu, năm 1993 - 20 triệu tấn dầu, năm 1997 - 50 triệu tấn dầu, năm 2001 - 100 triệu tấn dầu, năm 2005 - 150 triệu tấn dầu, năm 2012 - 200 triệu tấn dầu.

Đây là những bước tiến khổng lồ đối với một liên doanh có vốn đầu tư ban đầu chỉ 1,5 tỷ USD. Và đến năm 2024, Liên doanh Vietsovpetro đã đạt mốc sản lượng 250 triệu tấn dầu, khẳng định vị thế là đơn vị dẫn đầu trong công tác tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, đóng góp to lớn vào tăng trưởng kinh tế, an ninh năng lượng quốc gia, góp phần củng cố mối quan hệ hữu nghị truyền thống và đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Đến nay, ngành Dầu khí Việt Nam đã khai thác được khoảng 450 triệu tấn dầu ở trong nước, mang lại nhiều lợi ích to lớn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng cho Tổ quốc.

Tuy nhiên, nhìn lại vào thời điểm gần 40 năm về trước, khi tấn dầu thương mại đầu tiên được khai thác lên không chỉ hiện thực hóa mong ước của Bác Hồ vĩ đại về một đất nước “có biển ắt có dầu” mà còn là điểm tựa giúp Việt Nam bước vào thời kỳ “đổi mới” một cách mạnh mẽ, toàn diện, phát triển đến lúc có “cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế” như ngày hôm nay.

Minh Thiên

Không giống Mỹ, châu Âu còn phụ thuộc rất lớn vào nhiên liệu nhập khẩu từ Nga, nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới chỉ sau Ảrập Xêút. Trong khi Mỹ vẫn có thể tìm được nhà cung cấp khác để thay thế lượng nhiên liệu tương đối nhỏ nhập từ Nga, thì châu Âu vẫn chưa thể, ít nhất là trong tương lai gần

Hơn nữa, bất kỳ biện pháp nào từ Mỹ và phương Tây để hạn chế nhập nhiên liệu từ Nga có thể đẩy giá xăng dầu, vốn đang ở mức cao, gia tăng hơn nữa ở cả hai châu lục. Điều này sẽ tạo nên gánh nặng đối với người tiêu dùng, doanh nghiệp, thị trường tài chính và nền kinh tế toàn cầu.

Mỹ hành động đơn phương

Tổng thống Biden tuyên bố lệnh cấm nhập dầu và khí đốt từ Nga. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, dù giá xăng dầu tại Mỹ đang tăng tới mức cao kỷ lục, Tổng thống Joe Biden vẫn phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn trong việc áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Nga, bao gồm cả lệnh cấm nhập khẩu dầu.

Một lệnh cấm chung từ Mỹ - châu Âu trong vấn đề này sẽ khó có thể thực hiện. Đầu tuần này, Thủ tướng Đức Olaf Scholz khẳng định Berlin không có ý định tham gia bất kỳ lệnh cấm nào như vậy.

Do vậy, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman từng ám chỉ rằng Mỹ có thể hành động đơn phương hoặc với một nhóm nhỏ các đồng minh. “Không phải nước nào cũng hành động như nhau, nhưng tất cả chúng ta đều đã đạt đến ngưỡng cần thiết để áp đặt những cái giá khắc nghiệt nhất mà mọi phía đều phải đồng thuận”, Thứ trưởng Sherrman cho hay.

Ngay cả khi chưa có lệnh cấm vận, các nhà máy lọc dầu ở Mỹ trước đó đã chủ động cắt hợp đồng với các đối tác Nga. Dữ liệu sơ bộ từ Bộ Năng lượng Mỹ cho thấy nhập khẩu dầu thô của Nga đã giảm xuống mức 0 trong tuần cuối cùng tháng 2.

Tác động tối thiểu tới Nga

Theo AP, lệnh cấm dự kiến chỉ gây tác động tối thiểu đến nền kinh tế Nga, do Mỹ chỉ nhập một phần nhỏ dầu từ Nga và không mua khí tự nhiên. Năm ngoái, khoảng 8% dầu và các sản phẩm tinh chế từ dầu mà Mỹ nhập khẩu là từ Nga.

Ảnh minh họa: AP

Nga vẫn có thể tìm nơi khác để bù đắp, như Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Tuy nhiên, nước này có thể sẽ phải bán dầu với mức chiết khấu cao.

Claudio Galimberti, nhà phân tích tại công ty năng lượng Rystad Energy, nhận định nếu Nga bị “cấm cửa” khỏi thị trường toàn cầu, các quốc gia như Iran hay Venezuela có thể được “chào đón” với tư cách là nguồn bổ sung, góp phần ổn định giá cả.

“Bằng cách loại bỏ một số nhu cầu, chúng ta đang buộc giá dầu của Nga phải giảm, và từ đó làm giảm doanh thu của Nga”, Kevin Book, Giám đốc điều hành công ty nghiên cứu năng lượng Clearview Energy Partners, cho biết.

“Về lý thuyết, đó là một cách để giảm số tiền Nga kiếm được trên mỗi thùng dầu mà họ bán ra, dù có thể không nhiều. Câu hỏi quan trọng nhất là liệu sẽ có nhiều nước phía bên kia bờ Đại Tây Dương cùng gia tăng áp lực này hay không?”.

Dự báo biến động giá dầu

Tin tức về lệnh cấm đang đẩy giá xăng ở Mỹ lên mức cao chưa từng thấy, với 1 gallon (tương đương 3,785 lít) có giá trung bình là 4,17 USD hôm 8/3.

Một tháng trước, dầu được bán với giá 90 USD/thùng. Giờ đây, giá đã gần chạm ngưỡng 130 USD/thùng. Các nhà phân tích cảnh báo, giá dầu có thể lên tới 160 USD hoặc thậm chí 200 USD/thùng. Xu hướng này có thể khiến giá xăng của Mỹ vượt qua mức 5 USD/gallon, điều mà ông Biden không muốn xảy ra.

Lệnh cấm nhập dầu Nga đẩy giá xăng ở Mỹ lên mức cao chưa từng có. Ảnh: AP

Châu Âu chưa sẵn sàng

Theo AP, một lệnh cấm đối với dầu mỏ và khí đốt của Nga sẽ “gây đau đớn” đối với châu Âu. Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck hôm 8/3 đã bảo vệ quyết định miễn trừng phạt các ngành năng lượng của Nga.

“Các biện pháp trừng phạt đã được lựa chọn một cách có chủ đích để gây tác lớn đến nền kinh tế Nga, nhưng vẫn để chúng ta, với tư cách là một nền kinh tế và một quốc gia, có thể duy trì chúng trong một thời gian dài”, ông Habeck cho hay. "Những hành vi được xem là không phù hợp hoàn toàn có thể gây tác động ngược".

Giới chức châu Âu đang tìm cách để giảm bớt sự phụ thuộc vào nhiên liệu từ Nga, nhưng điều này sẽ mất nhiều thời gian. Để thay thế khí tự nhiên của Nga, châu Âu chủ yếu sẽ phải nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Tuy nhiên, châu lục này không có đủ đường ống để phân phối LNG từ các cơ sở nhập khẩu ven biển đến những vùng xa xôi hơn của mình.

Trong khi đó, các nhà sản xuất dầu và khí đốt từ Mỹ dù có thể khai thác thêm khí tự nhiên, nhưng các cơ sở xuất khẩu của nước này đều đã hoạt động hết công suất. Việc mở rộng các cơ sở như vậy sẽ mất tới nhiều năm và tiêu tốn hàng tỷ USD.

>>> Cập nhật tình hình chiến sự Nga - Ukraine hiện nay

Việt Anh

Hình ảnh xe tăng, xe quân sự Nga bị phá hủy tại Ukraine

Xe tăng, máy bay chiến đấu và các xe quân sự bị cháy rụi của Nga nằm rải rác khắp Ukraine khi quân đội Nga vấp phải sự kháng cự mạnh hơn dự kiến.