Trong gia đình, cụ bà Vân luôn là người lặng lẽ đứng sau, gánh vác mọi việc để chồng chuyên tâm với sự nghiệp giáo dục và nghiên cứu.

Sau khi mua và xây dựng ngôi nhà ở Hàng Bông (Hoàn Kiếm, Hà Nội), cụ bà thôi sạp hàng ở chợ Đồng Xuân, mở cửa hàng ngay tại nhà, chuyên bán vải và quần áo may sẵn, đặt tên cửa hàng là: Đông Phú. Đông là huyện Đông Yên, Phú là làng Phú Thị - quê hương của vợ chồng Giáo sư Hàm.

Chồng làm công chức, vợ buôn bán vải vóc, vì thế, cuộc sống gia đình Giáo sư Hàm tuy không giàu nhưng khá sung túc, phong lưu.

Ông Dương Tự Minh trong căn nhà cũ của gia đình.

Với ông Dương Tự Minh (SN 1935) - con trai út Giáo sư Hàm, Tết giai đoạn 1941 - 1944, khi cha mẹ còn mạnh khỏe, 8 anh chị em quây quần bên nhau đã trở thành ký ức đẹp đẽ nhất trong thời niên thiếu.

Giọng chậm rãi, ông Minh chia sẻ: ‘Mẹ tôi thuộc mẫu phụ nữ cổ điển, hết lòng vì chồng con, chu đáo trong việc cúng lễ theo tập tục cổ truyền.

Các ngày rằm, mồng 1 hàng tháng bà đều có hoa quả thắp hương trên bàn thờ. Mùng 3 tháng 3 cúng bánh trôi bánh chay, ngày 5 tháng 5 - Tết Đoan Ngọ bà cúng bánh tro, rượu nếp... Nghi lễ nào bà cũng làm một cách cẩn trọng, đầy đủ. Nhưng ấn tượng với tôi là những ngày Tết Nguyên đán bởi vì đó là ngày họp mặt gia đình đầy ấm cúng’.

Vợ chồng Giáo sư Hàm cùng 8 người con trong dịp Tết.

Theo lời ông Tự Minh, sau ngày 23 tháng Chạp cúng ông Công ông Táo, không khí chuẩn bị Tết đã bắt đầu sôi động. Mẹ ông cho đóng cửa hàng tới tận mùng 8 hoặc mùng 10 tháng Giêng mới mở cửa trở lại.

Cụ bà Trần Thị Vân đôn đốc việc quét dọn nhà cửa, lau chùi bàn thờ tổ tiên. Cụ cũng lo mua sắm chuẩn bị cho mâm cỗ ngày Tết có đầy đủ bánh chưng, giò chả, canh bóng bì, canh măng, thịt nấu đông, cá kho và các loại hoa quả, mứt kẹo. Khi được nghỉ học, các con gái lớn sẽ xắn tay vào phụ giúp mẹ.

Trong trí nhớ con trai út Giáo sư Hàm, ngày xưa mọi người đều dùng chữ ‘ăn Tết’. ‘Tôi nghĩ nó rất đúng với thời đại đó. Nghĩ đến Tết là nghĩ đến việc được ăn ngon, mặc đẹp.

Gia đình tôi thuộc loại khá giả nhưng đông con. Mỗi bữa cơm, thức ăn cũng có hạn, cha mẹ dạy chị em tôi, thấy món gì ngon, không được gắp liên hồi. Tuy nhiên, ngày Tết chị em tôi được ăn thoải mái nhiều món ngon, trong đó có giò chả.

Tết cũng là dịp chị em tôi được cha mẹ cho mua quần áo mới. Các chị lớn trong nhà được may thêm một bộ áo dài’, ông Minh nói.

Trong các khâu chuẩn bị 'ăn Tết', khâu gói bánh chưng cũng để lại cho ông Minh nhiều kỷ niệm sâu sắc. ‘Mẹ tôi chủ trì, các chị tôi cùng người giúp việc ra sức gói bánh rồi chất vào cái nồi tôn cao đến ngực tôi - lúc đó khoảng 10 tuổi.

Cả nhà ngồi quây quần, đun nồi bánh chưng suốt đêm nhưng tôi bị bắt đi ngủ sớm. Sáng hôm sau, khi vừa dậy, tôi chạy ra đòi chiếc bánh chưng nhỏ bằng bàn tay mà mẹ tôi ưu tiên gói cho. Những chiếc bánh chưng lớn thì đã được xếp trên nửa tấm phản. Mẹ tôi lấy nửa tấm phản còn lại ép lên để nước trong bánh chưng chảy ra hết’, người đàn ông sinh năm 1935 xúc động nhớ lại.

Hai người con gái của Giáo sư Hàm - bà Dương Thị Ngân (phải) và Dương Thị Thoa (trái).

Ngày 30 Tết, sau khi việc chuẩn bị đã hoàn tất, các đồ thờ đã được lau chùi sáng choang, vợ Giáo sư Hàm đun nước nóng cùng các loại lá thơm để mọi người tắm tất niên. 

‘Đêm 30 Tết, 8 anh chị em chúng tôi cùng nhau quây quần vui chơi đợi lúc đón giao thừa.

Mẹ tôi mua một ít pháo hoa cho các con chơi. Anh cả tôi dẫn các em lên sân thượng đốt pháo, sau đó kéo nhau xuống nhà chơi tam cúc.

Thời khắc giao thừa, không khí đón năm mới lạc quan, tràn đầy khắp nơi, các tràng pháo thi nhau nổ râm ran. Lúc này, ngoài đường bắt đầu có người đi lễ chùa’, ông Minh rưng rưng kể.

Sáng mồng 1 Tết là khoảnh khắc được các con Giáo sư Hàm chờ mong nhất năm. Ông Minh kể thêm: ‘Sau khi ra cúng tại ban thờ, chúng tôi xếp hàng, chúc sức khỏe cha mẹ và đón chờ tiền mừng tuổi.

Theo nề nếp gia đình tôi, quanh năm cha mẹ không bao giờ cho chúng tôi tiền để tiêu pha, cần gì thì nói với cha mẹ. Riêng ngày mồng 1, cha mẹ mới mừng tuổi tiền mặt cho các con, tuy ít nhưng với chúng tôi đó là niềm vui lớn. 

Sau đó, cha mẹ tôi đi chúc Tết họ hàng, người quen và đến chùa Quán Sứ cầu may mắn cho gia đình. Tôi được các chị dẫn đi chơi bằng tàu điện. Ngoài đường lúc này rất tấp nập. Chỉ số ít những người lớn tuổi mới mặc áo dài đen còn lớp trẻ như các anh tôi đều đã chuyển sang mặc âu phục, các chị tôi mặc áo dài. Mấy ngày Tết trôi qua luôn đầy ắp niềm vui…’.

Đến nay, những hình ảnh đầm ấm của cái Tết cổ truyền với cha mẹ và 8 người con của gia đình Giáo sư Dương Quảng Hàm chỉ còn là dĩ vãng nhưng luôn được ông Minh trân trọng, lưu giữ trong tâm khảm.

Cuộc hôn nhân của bà chủ buôn vải và hiệu trưởng trường Bưởi

 Đến với nhau nhờ mai mối nhưng vợ chồng giáo sư Dương Quảng Hàm đã có cuộc hôn nhân đầy hạnh phúc.

Bên cạnh những danh ca “nhạc xưa” như Giao Linh, Tuấn Vũ, Mỹ Huyền, Ngọc Sơn, Thanh Hà… những nhân tố mới như Việt Anh, Tuấn Phương, Quốc Huy, Tiến Hưng được coi là thế hệ kế cận hát nhạc Lam Phương cũng góp phần làm nên thành công của đêm diễn.

Cũng như “Trăm nhớ ngàn thương” tại Hà Nội, điểm nổi bật của chuỗi liveshow Lam Phương “Trăm nhớ ngàn thương” đó chính là nhạc cảnh kết hợp cổ nhạc về Kiều mang tên 'Tu là cõi phúc, tình là dây oan', một trước tác đặc biệt của Nhạc sĩ Lam Phương lần đầu tiên được công bố tại Việt Nam.

Trong các mảng đề tài âm nhạc của mình, những sáng tác về lịch sử và văn hóa truyền thống là đề tài rất đặc biệt mà nhạc sĩ Lam Phương chú trọng. Tuy số lượng các tác phẩm này không nhiều bằng tình ca, nhưng lại đặc biệt nổi trội ở sự đầu tư nghiên cứu vốn văn hóa dân tộc.

Tiêu biểu của dòng tác phẩm này là những sáng tác nổi tiếng như “Gương liệt nữ” viết về Hai Bà Trưng và Hòn Vọng phu, “Trước lầu Ngưng Bích” và “Tu là cõi phúc tình là dây oan” viết về Kiều trong tác phẩm cùng tên của Đại thi hào Nguyễn Du...

“Tu là cõi phúc tình là dây oan” do các nghệ sỹ nhà hát cải lương Việt Nam thể hiện mang đến một sự kết hợp giữa tân nhạc và cổ nhạc của Lam Phương xuyên suốt mạch nguồn cảm xúc của khán giả. Xen lẫn tác phẩm là phần cổ nhạc của nghệ sỹ nhân dân Triệu Trung Kiên, với phần trình diễn của các Nghệ sĩ nhà hát Cải lương Việt Nam. Nghệ sỹ ưu tú Thu Trang vai Hoạn thư, nghệ sĩ Minh Nguyệt vai Kiều, nghệ sĩ Minh Hải vai Thúc Sinh cùng các diễn viên trình diễn.

Tác phẩm đã được công diễn lần đầu tại Hà Nội trong đêm mở màn chuỗi Liveshow “Trăm nhớ ngàn thương” ngày 9/11 và được đông đảo công chúng thủ đô nhiệt thành ủng hộ. Và cũng như ở Hà Nội, nhạc cảnh viết về Kiều một lần nữa lại lấy đi nhiều nước mắt của khán giả TP. Hồ Chí Minh trong đêm diễn tại Nhà Hát Hòa Bình.

Đạo diễn Vạn Nguyễn xúc động chia sẻ: 'Mang cải lương Bắc vào Nam là một ý tưởng mà những người làm chương trình đã dày công thực hiện mong được cống hiến cho khán giả một phần trình diễn đặc biệt tuy thời lượng không dài, kết nối giữa tân nhạc của nhạc sỹ Lam Phương và cổ nhạc của các nghệ sĩ cải lương Nhà hát cải lương Việt Nam và Nhà hát cải lương Đài tiếng nói Việt Nam, phần trình diễn đẹp về nội dung và trình diễn đã trở thành điểm nhấn đầy ấn tượng đẹp.

Đó không chỉ là thành công của ê kíp sản xuất, dàn dựng chương trình, của các nghệ sỹ cải lương mà còn là nguồn động viên lớn để Vạn Show tiếp tục mang Kiều đến với sân khấu tại Kiên Giang - quê hương của nhạc sỹ Lam Phương'.

Cũng như sân khấu tại Hà Nội, đêm nhạc ở Sài Gòn không chỉ quyến rũ người nghe bằng những bản nhạc đi cùng năm tháng mà còn khiến người yêu nhạc cảm thấy thỏa mãn với chất lượng âm thanh tốt, sân khấu đẹp Hoài cổ khi phục dựng lại hình ảnh biểu tượng văn hoá Châu Thành Rạch Giá Kiên Giang - Cổng Tam Quan - niềm tự hào của người Rạch giá nói riêng và Kiên Giang trên sân khấu nhà hát Hoà Bình giữa lòng thành phố!

Xây dựng sân khấu như một tác phẩm nghệ thuật tổng thể mang trọn vẹn tính thẩm mỹ là cách mà đạo diễn Vạn Nguyễn đã và sẽ mang đến sự thỏa mãn cả về phần nghe lẫn phần nhìn cho khán giả trong chuỗi “Trăm nhớ ngàn thương” diễn ra xuyên suốt ba miền Bắc - Trung - Nam.

Liveshow Kiên Giang được Vạn Show dự kiến diễn ra vào tháng 1/2010 tại Nhà thi đấu Rạch Giá, Kiên Giang, quê hương của nhạc sỹ Lam Phương.

Một số hình ảnh trong đêm nhạc:

Chuyện tình có hậu của nhạc sĩ 'Dạ cổ hoài lang' sau lần trả vợ về ngoại

Một người quen nhìn thấy cảnh gặp gỡ giấu giếm của ông bà thấy khổ quá, nên nói Cao Văn Lầu dẫn vợ về chỗ của bà cho tiện qua lại.

Nằm ở vùng đất địa đầu Tổ quốc, Hà Giang nổi tiếng với những triền đá tai mèo trùng điệp cùng những cung đường hiểm trở, thử thách tay lái. Có du khách đến Hà Giang vì say đắm với những nụ tam giác hồng chúm chím, nhưng cũng không ít phượt thủ đến với Hà Giang vì mê mải những cung đường uốn lượn, quanh co.

Hiện tại là thời điểm hoa tam giác mạch nở rộ. Giữa một vùng sỏi đá khô cằn, loài hoa vẫn vươn lên đón nắng, khoác cho cao nguyên đá tấm áo rực rỡ sắc màu, khiến cho vùng địa đầu trở nên dịu dàng và đầy quyến rũ.

Dòng xe VinFast với gần 100 chiếc xe vượt qua những cung đèo quanh co, một bên là núi cao, bên kia vực thẳm. Những khúc cua tay áo khiến các tay lái phải “nín thở” vì độ hiểm trở và vì khung cảnh tuyệt đẹp. Từ trong xe, các VinFaster có thể phóng hết tầm mắt ngắm nhìn vẻ đẹp Hà Giang huyền thoại.

Giữa biển mây bồng bềnh, giữa những thửa ruộng bậc thang như nối nhau lên tận trời xanh là những mái nhà sàn thấp thoáng, tỏa khói lam chiều. Đây là nơi cư ngụ của đồng bào các dân tộc Mông, Dao, Tày. Khung cảnh mộc mạc, đẹp như tranh vẽ, đem tới cảm giác bình yên, níu giữ bước chân du khách.

Vượt qua khoảng 150km đường đèo với một bên là vực sâu hun hút, một bên là dãy núi đá tai mèo hiểm trở, khung cảnh hùng vĩ của cao nguyên đá Đồng Văn dần hiện ra qua những ô cửa xe VinFast.

Xen giữa màu xám ngắt của đá là màu xanh tươi của những ruộng ngô, màu vàng óng của những nương lúa như tượng trưng cho tinh thần không chịu khuất phục của con người nơi vùng đất “mở mắt ra là đá, bốn bề đều là đá”.

Với chiều dài 185 km, con đường mang tên Hạnh Phúc nối từ thành phố Hà Giang xuyên qua cao nguyên đá Đồng Văn là con đường được hình thành từ công sức và cả máu xương của hàng vạn thanh niên xung phong từ những năm 50 - 60 thế kỷ 20.

Để đi hết đường Hạnh Phúc, đoàn xe VinFast phải vượt qua những con đèo cao vút như Bắc Sum, Cổng Trời, Cán Tỷ, Mậu Duệ, ngược lên Lũng Cú huyền thoại. Đặc biệt là phải vượt qua “bức tường thành” Mã Pí Lèng danh tiếng.

Nằm trên con đường Hạnh Phúc nối liền thị trấn Đồng Văn và thị trấn Mèo Vạc, con đèo huyền thoại Mã Pì Lèng dài khoảng 22km được xem là một trong “tứ đại đỉnh đèo” ở vùng núi phía Bắc. Nhìn từ xa, con đèo như một sợi chỉ vắt giữa lưng chừng núi, tạo nên khung cảnh hùng vĩ của cao nguyên đá, khiến du khách ngơ ngẩn đến quên cả đường về.

Khu vực đỉnh đèo Mã Pì Lèng được đánh giá là một trong những điểm quan sát toàn cảnh đẹp nhất ở Việt Nam. Từ đây, du khách được bao trọn tầm mắt khung cảnh núi non hùng vĩ như chốn bồng lai tiên cảnh với một bên là vách núi dựng đứng, một bên là vực sâu sông Nho Quế nước xanh màu ngọc bích.

Đến Hà Giang, bạn không thể không tới cột cờ Lũng Cú, điểm cực Bắc thiêng liêng của Tổ quốc. Nằm ở độ cao 1.470m, cột cờ Lũng Cú là nơi tất cả người dân Việt Nam đều mong được một lần đặt chân tới. Từ đây, du khách có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp của vùng đất Đồng Văn.

Nhà thơ Vũ Duy Thông trong bài ký của mình về Hà Giang đã từng viết “Là người Việt Nam, nếu chưa một lần được đứng trên đỉnh Lũng Cú để ngắm lá cờ Tổ quốc, kể ra vẫn thiếu thiếu cái gì đó…”. Hà Giang lôi cuốn bước chân du khách từ những điều tuyệt vời như vậy!

 Minh Tuấn