Hóa trị giúp người bệnh thoát khỏi ung thư nhưng hóa trị cũng làm hao mòn cơ thể người bệnh chính vì vậy dinh dưỡng lúc này đóng vai trò rất quan trọng.

Theo Bệnh viện Bạch Mai, chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân hóa trị cần lưu ý đảm bảo giàu năng lượng, dễ tiêu hóa, đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: đạm, đường, lipid, vitamin và chất khoáng. Nhằm duy trì thể trạng tối ưu, tăng khả năng dung nạp với điều trị thuốc, giảm thiểu các tác dụng phụ:

- Chia nhỏ các bữa ăn: Thay vì 3 bữa ăn chính mỗi ngày, chuyển thành 5-6 bữa ăn nhỏ/ngày, thức ăn chế biến mềm.

- Không để cho bệnh nhân có cảm giác đói. Nên ăn trước khi đói vì cơn đói làm tăng cảm giác buồn nôn.

- Có thể chọn các món ăn khô như bánh mì, lương khô, bánh quy giòn, bánh nướng, mì xào ít dầu… Không uống nước, hoặc uống ít nước trong bữa ăn đặc biệt ở bữa ăn đầu tiên buổi sáng. Khi uống thì uống chậm, sử dụng ống hút để tránh gây cảm giác đầy bụng.

- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nồng, nóng và tránh ăn nhiều đường...

- Tránh dùng cà phê và thuốc lá.

- Nên tránh các thức ăn có nhiều gia vị, các món ăn chiên rán, nhiều mùi,

- Chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như thịt trắng, hải sản... Hạn chế các loại trứng, khoai… Những thức ăn khó tiêu sẽ gây ậm ạch, khó chịu ở bụng, kích thích cảm giác buồn nôn.

- Không nên nằm nghỉ hay tập thể dục ngay sau khi ăn.

- Không bắt bệnh nhân ăn những thức ăn mà người bệnh không thích hoặc trước đó đã gây nôn.

- Nếu nôn nhiều, khuyên bệnh nhân tạm ngừng ăn. Sau khi ngừng nôn, giảm cảm giác buồn nôn, có thể từ từ bắt đầu lại với việc uống một ít nước gừng, kẹo gừng, nước hoa quả tươi ít ngọt, sữa đậu, nước gạo rang… Nếu sau 1 tiếng cảm thấy dễ chịu hơn, có thể sử dụng các món ăn mềm như cháo, bánh mì, chuối... trước khi trở lại với các món ăn bình thường.

- Có thể dùng thức ăn nguội hơn để hạn chế sự kích thích gây buồn nôn do mùi của thức ăn.

- Sử dụng kỹ thuật thư giãn như thiền định và thở sâu có thể giúp ngăn ngừa buồn nôn và nôn.

- Nếu tình trạng buồn nôn xảy ra trong suốt thời gian hóa trị, người bệnh cần tránh ăn trước khi hóa trị khoảng 1 - 2 giờ.

- Chú ý đảm bảo đủ lượng nước uống hàng ngày, uống lượng ít một, uống xa trước và sau ăn.

Khi nào người bệnh cần đến bệnh viện ngay để được điều trị hỗ trợ?

- Buồn nôn, nôn mức độ nặng khiến không thể ăn, uống được và mệt mỏi nhiều.

- Dấu hiệu nôn kèm theo đau đầu dữ dội, choáng ngất, mệt, tụt huyết áp là những dấu hiệu đáng ngại, cần thiết phải liên lạc ngay với bác sĩ điều trị và nhập viện.

-  Buồn nôn, nôn đã dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nhưng không cải thiện.

Hóa trị hiện nay là một trong những phương pháp điều trị ung thư phổ biến. Tuy nhiên khi truyền hóa chất, người bệnh có thể gặp phải một số phản ứng phụ như: buồn nôn hoặc nôn, mệt mỏi, mất ngủ hoặc một số phản ứng khác và họ cần sự giúp đỡ để vượt qua giai đoạn này.

Lưu ý về chế độ ăn của bệnh nhân hóa trị

Hóa trị giúp người bệnh thoát khỏi ung thư nhưng hóa trị cũng làm hao mòn cơ thể người bệnh chính vì vậy dinh dưỡng lúc này đóng vai trò rất quan trọng.

Theo Bệnh viện Bạch Mai, chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân hóa trị cần lưu ý đảm bảo giàu năng lượng, dễ tiêu hóa, đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: đạm, đường, lipid, vitamin và chất khoáng. Nhằm duy trì thể trạng tối ưu, tăng khả năng dung nạp với điều trị thuốc, giảm thiểu các tác dụng phụ:

- Chia nhỏ các bữa ăn: Thay vì 3 bữa ăn chính mỗi ngày, chuyển thành 5-6 bữa ăn nhỏ/ngày, thức ăn chế biến mềm.

- Không để cho bệnh nhân có cảm giác đói. Nên ăn trước khi đói vì cơn đói làm tăng cảm giác buồn nôn.

- Có thể chọn các món ăn khô như bánh mì, lương khô, bánh quy giòn, bánh nướng, mì xào ít dầu… Không uống nước, hoặc uống ít nước trong bữa ăn đặc biệt ở bữa ăn đầu tiên buổi sáng. Khi uống thì uống chậm, sử dụng ống hút để tránh gây cảm giác đầy bụng.

- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nồng, nóng và tránh ăn nhiều đường...

- Tránh dùng cà phê và thuốc lá.

- Nên tránh các thức ăn có nhiều gia vị, các món ăn chiên rán, nhiều mùi,

- Chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như thịt trắng, hải sản... Hạn chế các loại trứng, khoai… Những thức ăn khó tiêu sẽ gây ậm ạch, khó chịu ở bụng, kích thích cảm giác buồn nôn.

- Không nên nằm nghỉ hay tập thể dục ngay sau khi ăn.

- Không bắt bệnh nhân ăn những thức ăn mà người bệnh không thích hoặc trước đó đã gây nôn.

- Nếu nôn nhiều, khuyên bệnh nhân tạm ngừng ăn. Sau khi ngừng nôn, giảm cảm giác buồn nôn, có thể từ từ bắt đầu lại với việc uống một ít nước gừng, kẹo gừng, nước hoa quả tươi ít ngọt, sữa đậu, nước gạo rang… Nếu sau 1 tiếng cảm thấy dễ chịu hơn, có thể sử dụng các món ăn mềm như cháo, bánh mì, chuối... trước khi trở lại với các món ăn bình thường.

- Có thể dùng thức ăn nguội hơn để hạn chế sự kích thích gây buồn nôn do mùi của thức ăn.

- Sử dụng kỹ thuật thư giãn như thiền định và thở sâu có thể giúp ngăn ngừa buồn nôn và nôn.

- Nếu tình trạng buồn nôn xảy ra trong suốt thời gian hóa trị, người bệnh cần tránh ăn trước khi hóa trị khoảng 1 - 2 giờ.

- Chú ý đảm bảo đủ lượng nước uống hàng ngày, uống lượng ít một, uống xa trước và sau ăn.

Khi nào người bệnh cần đến bệnh viện ngay để được điều trị hỗ trợ?

- Buồn nôn, nôn mức độ nặng khiến không thể ăn, uống được và mệt mỏi nhiều.

- Dấu hiệu nôn kèm theo đau đầu dữ dội, choáng ngất, mệt, tụt huyết áp là những dấu hiệu đáng ngại, cần thiết phải liên lạc ngay với bác sĩ điều trị và nhập viện.

-  Buồn nôn, nôn đã dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nhưng không cải thiện.

ThS.BS Nguyễn Ngọc Vĩnh Yên, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện E thông tin thêm, khi tiến hành tầm soát các chấn thương có thể gặp phải do tai nạn giao thông, các bác sĩ nhận thấy người bệnh rơi vào tình trạng yếu nửa người, đau đầu, lơ mơ, phát âm khó…

"Những dấu hiệu này là biểu hiện của đột quỵ cấp. Kết quả chiếu chụp xác định bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não trái, nguyên nhân gây ra tình trạng trên là do tắc một nhánh động mạch mạch máu não trái của hệ tuần hoàn não", bác sĩ Yên cho biết.

Nam bệnh nhân có tiền sử bị mỡ máu cao, thường xuyên sử dụng rượu bia và thuốc lá.

Một ngày trước khi xảy ra tai nạn, người bệnh xuất hiện các biểu hiện của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) như tê yếu một bên tay và chân, đau đầu dữ dội, chóng mặt, giảm thị lực, khó nói… nhưng người bệnh chủ quan nghĩ mình bị say rượu nên chỉ nghỉ ngơi tại nhà.

Sau đó, khi đang điều khiển xe ô tô tham gia giao thông, người bệnh bị đột quỵ đột ngột dẫn đến xảy ra va chạm.

Bác sĩ Yên cho biết, may mắn người bệnh được đưa đến bệnh viện và can thiệp kịp "giờ vàng", tránh được các biến chứng nguy hiểm do đột quỵ gây ra. Hiện nam bệnh nhân được theo dõi và điều trị tích cực tại Đơn vị đột quỵ và can thiệp mạch máu, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện E.

Theo bác sĩ Yên, các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ có thể xảy ra trước khi khởi phát đột quỵ nghiêm trọng trước khoảng vài giờ hoặc một ngày, một tuần.

Những dấu hiệu trước khi đột quỵ hay dấu hiệu cảnh báo đột quỵ này có thể xảy ra duy nhất một lần hoặc lặp lại nhiều lần với mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Các biểu hiện trước khi đột quỵ thường không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với vấn đề sức khỏe thông thường khiến nhiều người chủ quan bỏ qua cơ hội được cứu chữa. Như bệnh nhân này khi có dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não thì lại nhầm tưởng là say rượu.

Đột quỵ xảy ra đột ngột, với những biến chứng nghiêm trọng như nói khó, yếu tay - chân, sa sút trí tuệ, hoặc liệt hoàn toàn nửa người, viêm phổi…. thậm chí, tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Vì vậy, khi gặp các triệu chứng của đột quỵ như: miệng méo, vận động yếu và khó cử động tay chân, nói ngọng, nói không tròn vành rõ chữ, giao tiếp khó khăn… dù chỉ thoáng qua cũng cần tới viện ngay.

 Cấp cứu đột quỵ trong thời gian vàng có vai trò quan trọng trong cứu sống người bệnh, giúp hạn chế tối đa các biến chứng và người bệnh phục hồi nhanh. Thời gian cấp cứu càng lâu, hệ thần kinh càng bị tổn hại nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng, lâu phục hồi, thậm chí không thể phục hồi.

Bác sĩ Yên cảnh báo, đột quỵ đang có xu hướng trẻ hóa, do nhiều người trẻ chủ quan về sức khỏe của chính bản thân, nghĩ mình trẻ khỏe nên không đi khám sức khỏe định kỳ, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo.

Các yếu tố như: thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, lười vận động, thừa cân, béo phì, thức khuya, stress, căng thẳng trong cuộc sống, công việc… đều làm gia tăng nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi.

Ngày 11/11, Bệnh viện E thông tin cấp cứu, điều trị thành công nam bệnh nhân 48 tuổi ở Hà Nội bị đột quỵ não.

Trước đó, nam bệnh nhân được đưa vào khoa Cấp cứu, Bệnh viện E do tai nạn giao thông. Tuy nhiên, khi tiến hành cấp cứu các bác sĩ bất ngờ phát hiện người bệnh bị đột quỵ não nguy hiểm.

ThS.BS Nguyễn Ngọc Vĩnh Yên, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện E thông tin thêm, khi tiến hành tầm soát các chấn thương có thể gặp phải do tai nạn giao thông, các bác sĩ nhận thấy người bệnh rơi vào tình trạng yếu nửa người, đau đầu, lơ mơ, phát âm khó…

"Những dấu hiệu này là biểu hiện của đột quỵ cấp. Kết quả chiếu chụp xác định bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não trái, nguyên nhân gây ra tình trạng trên là do tắc một nhánh động mạch mạch máu não trái của hệ tuần hoàn não", bác sĩ Yên cho biết.

Nam bệnh nhân có tiền sử bị mỡ máu cao, thường xuyên sử dụng rượu bia và thuốc lá.

Một ngày trước khi xảy ra tai nạn, người bệnh xuất hiện các biểu hiện của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) như tê yếu một bên tay và chân, đau đầu dữ dội, chóng mặt, giảm thị lực, khó nói… nhưng người bệnh chủ quan nghĩ mình bị say rượu nên chỉ nghỉ ngơi tại nhà.

Sau đó, khi đang điều khiển xe ô tô tham gia giao thông, người bệnh bị đột quỵ đột ngột dẫn đến xảy ra va chạm.

Bác sĩ Yên cho biết, may mắn người bệnh được đưa đến bệnh viện và can thiệp kịp "giờ vàng", tránh được các biến chứng nguy hiểm do đột quỵ gây ra. Hiện nam bệnh nhân được theo dõi và điều trị tích cực tại Đơn vị đột quỵ và can thiệp mạch máu, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện E.

Theo bác sĩ Yên, các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ có thể xảy ra trước khi khởi phát đột quỵ nghiêm trọng trước khoảng vài giờ hoặc một ngày, một tuần.

Những dấu hiệu trước khi đột quỵ hay dấu hiệu cảnh báo đột quỵ này có thể xảy ra duy nhất một lần hoặc lặp lại nhiều lần với mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Các biểu hiện trước khi đột quỵ thường không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với vấn đề sức khỏe thông thường khiến nhiều người chủ quan bỏ qua cơ hội được cứu chữa. Như bệnh nhân này khi có dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não thì lại nhầm tưởng là say rượu.

Đột quỵ xảy ra đột ngột, với những biến chứng nghiêm trọng như nói khó, yếu tay - chân, sa sút trí tuệ, hoặc liệt hoàn toàn nửa người, viêm phổi…. thậm chí, tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Vì vậy, khi gặp các triệu chứng của đột quỵ như: miệng méo, vận động yếu và khó cử động tay chân, nói ngọng, nói không tròn vành rõ chữ, giao tiếp khó khăn… dù chỉ thoáng qua cũng cần tới viện ngay.

 Cấp cứu đột quỵ trong thời gian vàng có vai trò quan trọng trong cứu sống người bệnh, giúp hạn chế tối đa các biến chứng và người bệnh phục hồi nhanh. Thời gian cấp cứu càng lâu, hệ thần kinh càng bị tổn hại nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng, lâu phục hồi, thậm chí không thể phục hồi.

Bác sĩ Yên cảnh báo, đột quỵ đang có xu hướng trẻ hóa, do nhiều người trẻ chủ quan về sức khỏe của chính bản thân, nghĩ mình trẻ khỏe nên không đi khám sức khỏe định kỳ, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo.

Các yếu tố như: thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, lười vận động, thừa cân, béo phì, thức khuya, stress, căng thẳng trong cuộc sống, công việc… đều làm gia tăng nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi.

Đây là một trong nhiều trường hợp bệnh nhân gặp các giấc mơ, tưởng tượng về chuyện sinh hoạt tình dục kỳ lạ mà ThS.BS Phan Chí Thành - Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ Sản Trung ương tư vấn.

Theo BS Thành, y học tình dục gọi những giấc mơ như vậy là tưởng tượng tình dục và đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Hiện tượng này có thể xảy ra ở cả đàn ông lẫn phụ nữ.

"Các tưởng tượng tình dục có thể rất đa dạng, trong đó việc mơ thấy quan hệ với người lạ là hiện tượng khá thường gặp", BS Thành cho hay.

Chuyên gia này phân tích, tưởng tượng tình dục có thể xuất phát mô phỏng một phần của ý thức, nhưng bên cạnh đó lại có nhiều phần nằm trong tiềm thức, nơi chúng ta không thể kiểm soát cũng như làm chủ được. Nhiều giấc mơ nằm sâu trong vùng tiềm thức do đó không liên quan tới nhận thức cũng như không phản ánh thực tế nhận thức của mỗi người. 

"Điều này cũng giống như việc chúng ta bắt gặp những hình ảnh, bối cảnh kỳ lạ trong các giấc mơ mà không thể lý giải nguồn gốc từ đâu. Có một ranh giới rõ ràng giữa tưởng tượng tình dục và hành vi tình dục thực tế. Việc xuất hiện những giấc mơ liên quan đến tình dục khá phổ biến, chỉ có điều chúng ta có chia sẻ hay không", BS Thành chỉ rõ, "Do đó, khi bắt gặp những giấc mơ như vậy, chúng ta không nên tự trách, kỳ thị chính bản thân mình".

Tìm đến bác sĩ để nhờ tư vấn trong tình trạng lo âu, chị N.L., 26 tuổi, hiện là nhân viên văn phòng tại Hà Nội chia sẻ rằng, trong vài tháng trở lại đây, bản thân thỉnh thoảng mơ thấy mình quan hệ với người đàn ông khác không phải chồng.

Tỉnh dậy sau mỗi giấc mơ, chị L. luôn mang tâm lý dằn vặt, tội lỗi và tự trách bản thân.

"Vợ chồng tôi sống rất hạnh phúc. Do đó, tôi cảm thấy hoang mang và lo ngại cho sức khỏe tâm thần của mình, khi hay gặp phải những giấc mơ như vậy", chị L. chia sẻ.

Đây là một trong nhiều trường hợp bệnh nhân gặp các giấc mơ, tưởng tượng về chuyện sinh hoạt tình dục kỳ lạ mà ThS.BS Phan Chí Thành - Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ Sản Trung ương tư vấn.

Theo BS Thành, y học tình dục gọi những giấc mơ như vậy là tưởng tượng tình dục và đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Hiện tượng này có thể xảy ra ở cả đàn ông lẫn phụ nữ.

"Các tưởng tượng tình dục có thể rất đa dạng, trong đó việc mơ thấy quan hệ với người lạ là hiện tượng khá thường gặp", BS Thành cho hay.

Chuyên gia này phân tích, tưởng tượng tình dục có thể xuất phát mô phỏng một phần của ý thức, nhưng bên cạnh đó lại có nhiều phần nằm trong tiềm thức, nơi chúng ta không thể kiểm soát cũng như làm chủ được. Nhiều giấc mơ nằm sâu trong vùng tiềm thức do đó không liên quan tới nhận thức cũng như không phản ánh thực tế nhận thức của mỗi người. 

"Điều này cũng giống như việc chúng ta bắt gặp những hình ảnh, bối cảnh kỳ lạ trong các giấc mơ mà không thể lý giải nguồn gốc từ đâu. Có một ranh giới rõ ràng giữa tưởng tượng tình dục và hành vi tình dục thực tế. Việc xuất hiện những giấc mơ liên quan đến tình dục khá phổ biến, chỉ có điều chúng ta có chia sẻ hay không", BS Thành chỉ rõ, "Do đó, khi bắt gặp những giấc mơ như vậy, chúng ta không nên tự trách, kỳ thị chính bản thân mình".