Chị Nguyễn Quỳnh – chủ một nhà hàng chuyên phục vụ các món đặc sản ở TP Ninh Bình cho biết, để làm gỏi nhệch ngon đòi hỏi quy trình chế biến kỳ công.

Đầu tiên, phải chọn những con cá nhệch vừa được đánh bắt về, còn tươi sống, nặng khoảng 3 - 4 lạng. Sau đó, người ta làm sạch nhớt cá nhệch bằng nước vôi loãng hoặc tro bếp, dùng khăn ấm lột bỏ lớp da, ruột, đầu, đuôi. Phần xương và thịt được lọc khéo léo, để riêng.

“Công đoạn lọc thịt rất quan trọng. Người làm phải thao tác nhanh tay nhưng đảm bảo khéo léo để thịt cá không bị nát, xương dăm không dính vào thịt. Tiếp đó, lau phần thịt đã lọc bằng khăn, giấy khô để thịt cá không bị đọng nước, rồi dùng dao sắc thái thành các lát mỏng, dài vừa ăn”, chị Quỳnh nói.

Trước đây, người địa phương thường bóp nhệch với nước cốt chanh, sau đó vắt ráo rồi trộn đều với thính gạo, làm thành gỏi. Sau này, gỏi nhệch được trộn cùng gia vị, thêm riềng xay nhỏ, sả thái mỏng và thính gạo để riêng.

Khi ăn, tùy sở thích mà thực khách có thể trộn thính vào sau. Cách chế biến này giúp nhệch giữ được độ tươi, ngọt tự nhiên và làm món ăn thêm đậm đà, dậy hương vị.

Ngoài phần nguyên liệu được chuẩn bị kỳ công, món gỏi nhệch còn "hút" khách bởi loại nước chấm đặc sánh có tên đọc “trẹo miệng”. Đó chính là chẻo.

Chẻo chấm gỏi nhệch phải được làm từ xương cá giã nhuyễn, trộn với thịt ba chỉ, mẻ chua, trứng gà cùng một số gia vị rồi đun chín lên. Hỗn hợp chẻo thu được có màu vàng đậm, đặc sánh, vị béo ngậy và dậy mùi thơm.

Ngoài nước chấm, các nguyên liệu ăn kèm gỏi nhệch cũng được chuẩn bị cầu kỳ, gồm cả chục loại lá thơm khác nhau. Tùy khẩu vị từng người và văn hóa từng vùng mà người ta có thể ăn gỏi cùng các loại lá như: Lá sung, lá ổi, lá lộc vừng, lá mơ, húng quế, mùi tàu, đinh lăng, rau má, bạc hà, chuối xanh, cúc tần…

Khi ăn, du khách lấy lá sung (hoặc lá ổi) cuộn thành hình cái phễu rồi lần lượt cho các loại lá thơm và gỏi nhệch vào giữa, sau đó rưới chẻo chấm lên trên. Nếu ai thích có thể cho thêm riềng, hành khô, ớt vào cùng và thưởng thức.

Một số thực khách nhận xét, gỏi nhệch tuy là món “ăn tươi nuốt sống”, chưa qua công đoạn làm chín nào nhưng mùi vị không tanh, ngược lại còn rất hấp dẫn.

Thưởng thức một miếng gỏi nhệch, du khách sẽ cảm nhận được phần thịt nhệch dai giòn, xen lẫn vị chát của các loại lá thơm, tiếp đến là vị béo ngậy đậm đà của chẻo chấm. Tất cả hương vị hòa quyện lại với nhau, tạo thành thứ đặc sản thơm ngon nổi tiếng Ninh Bình.

Nhắc tới đặc sản Ninh Bình, ngoài những cái tên quen thuộc như thịt dê, cơm cháy… còn có một món ăn không kém phần nổi tiếng, được nhiều thực khách yêu thích. Đó là gỏi cá nhệch.

Đúng như tên gọi, món gỏi này được chế biến từ nguyên liệu chính là cá nhệch. Đây là loài cá da trơn, không chân không vây, khỏe và khá dữ. Thoạt nhìn, chúng khá giống lươn nhưng kích thước lớn hơn, da trơn trượt, lưng và bụng màu nâu nhạt.

Cá nhệch sinh sống cả trong môi trường nước mặn, nước ngọt và nước lợ, đặc biệt xuất hiện nhiều ở các khu vực đầm phá ven biển, cửa sông.

Chị Nguyễn Quỳnh – chủ một nhà hàng chuyên phục vụ các món đặc sản ở TP Ninh Bình cho biết, để làm gỏi nhệch ngon đòi hỏi quy trình chế biến kỳ công.

Đầu tiên, phải chọn những con cá nhệch vừa được đánh bắt về, còn tươi sống, nặng khoảng 3 - 4 lạng. Sau đó, người ta làm sạch nhớt cá nhệch bằng nước vôi loãng hoặc tro bếp, dùng khăn ấm lột bỏ lớp da, ruột, đầu, đuôi. Phần xương và thịt được lọc khéo léo, để riêng.

“Công đoạn lọc thịt rất quan trọng. Người làm phải thao tác nhanh tay nhưng đảm bảo khéo léo để thịt cá không bị nát, xương dăm không dính vào thịt. Tiếp đó, lau phần thịt đã lọc bằng khăn, giấy khô để thịt cá không bị đọng nước, rồi dùng dao sắc thái thành các lát mỏng, dài vừa ăn”, chị Quỳnh nói.

Trước đây, người địa phương thường bóp nhệch với nước cốt chanh, sau đó vắt ráo rồi trộn đều với thính gạo, làm thành gỏi. Sau này, gỏi nhệch được trộn cùng gia vị, thêm riềng xay nhỏ, sả thái mỏng và thính gạo để riêng.

Khi ăn, tùy sở thích mà thực khách có thể trộn thính vào sau. Cách chế biến này giúp nhệch giữ được độ tươi, ngọt tự nhiên và làm món ăn thêm đậm đà, dậy hương vị.

Ngoài phần nguyên liệu được chuẩn bị kỳ công, món gỏi nhệch còn "hút" khách bởi loại nước chấm đặc sánh có tên đọc “trẹo miệng”. Đó chính là chẻo.

Chẻo chấm gỏi nhệch phải được làm từ xương cá giã nhuyễn, trộn với thịt ba chỉ, mẻ chua, trứng gà cùng một số gia vị rồi đun chín lên. Hỗn hợp chẻo thu được có màu vàng đậm, đặc sánh, vị béo ngậy và dậy mùi thơm.

Ngoài nước chấm, các nguyên liệu ăn kèm gỏi nhệch cũng được chuẩn bị cầu kỳ, gồm cả chục loại lá thơm khác nhau. Tùy khẩu vị từng người và văn hóa từng vùng mà người ta có thể ăn gỏi cùng các loại lá như: Lá sung, lá ổi, lá lộc vừng, lá mơ, húng quế, mùi tàu, đinh lăng, rau má, bạc hà, chuối xanh, cúc tần…

Khi ăn, du khách lấy lá sung (hoặc lá ổi) cuộn thành hình cái phễu rồi lần lượt cho các loại lá thơm và gỏi nhệch vào giữa, sau đó rưới chẻo chấm lên trên. Nếu ai thích có thể cho thêm riềng, hành khô, ớt vào cùng và thưởng thức.

Một số thực khách nhận xét, gỏi nhệch tuy là món “ăn tươi nuốt sống”, chưa qua công đoạn làm chín nào nhưng mùi vị không tanh, ngược lại còn rất hấp dẫn.

Thưởng thức một miếng gỏi nhệch, du khách sẽ cảm nhận được phần thịt nhệch dai giòn, xen lẫn vị chát của các loại lá thơm, tiếp đến là vị béo ngậy đậm đà của chẻo chấm. Tất cả hương vị hòa quyện lại với nhau, tạo thành thứ đặc sản thơm ngon nổi tiếng Ninh Bình.

1. Danh tiếng: Bạn có thể xây dựng hình ảnh của riêng mình trong tâm trí người khác. Danh tiếng của bạn là sự quảng bá tốt nhất của bạn. Có thể mất hàng năm trời, thậm chí cả chục năm trời để gây dựng danh tiếng, nhưng chỉ mất vài phút để hủy hoại nó.

2. Di sản: Di sản là lúc người ta nói về bạn khi bạn đã quá đời nhiều hơn là khi bạn còn sống. Hãy nghĩ về những nhân vật như: Walt Disney, Martin Luther King Jr. và Michael Jackson. Họ đều là những người có di sản nhờ máu, mồ hôi, nước mắt mà họ đã đặt vào sự nghiệp của mình. 

3. Tranh cãi: Nếu bạn muốn thành công, bạn sẽ phải trải qua những thứ như thế này. Hầu hết mọi người sẽ không đồng ý với quan điểm của bạn, đặc biệt là nếu bạn tiếp tục lan truyền thông điệp của mình. Khi bạn nói ra, mọi người sẽ tấn công ý kiến của bạn và cố gắng khiến bạn cảm thấy mình thấp kém. Đừng để những thất bại của họ làm mất giá trị sự thành công của bạn.

“Để dẫn đầu một dàn nhạc, bạn phải quay lưng lại với đám đông” – Max Lucado

4. Ghen tị: Bất kể bạn làm gì cũng sẽ có những người ghen tị với bạn. Người thân, hàng xóm, bạn bè, đồng nghiệp sẽ mỉm cười nhưng có thể âm thầm ghen tức sau lưng bạn. Nếu bạn bị cuốn vào những trò hề của họ, bạn có thể khiến sự thành công của mình bị trì hoãn.

5. Chỉ trích:Không ai có thể sống một cuộc sống thành công mà không có những lời chỉ trích. Có những người dễ dàng suy sụp khi hành động hoặc suy nghĩ của họ bị chỉ trích.

“Gậy và đá có thể làm gãy xương nhưng lời nói thì luôn có thể làm tổn thương bạn” – Daniel Ally

6. Giáo dục:Trong khi hầu hết mọi người đều nghĩ rằng tốt nghiệp là kết thúc sự nghiệp học hành thì thực tế đó mới chỉ là bắt đầu. Giáo dục là biết bạn phải làm gì với những gì bạn có. Tôi biết nhiều người thông minh hơn tôi, nhưng hầu hết mọi người không biết cách truy cập vào bộ não của mình. Vì thế, họ không thực sự được giáo dục.

7. Tình yêu:Bạn có thể có tất cả mọi thứ: tiền bạc, thành công, danh tiếng, nhưng nếu bạn không yêu ai cả, thì bạn chưa thành công. Tình yêu là động lực chủ yếu của mỗi con người, nhưng nó phải được kích hoạt. Nếu một người thể hiện sự ghét bỏ, nó sẽ phá hủy mọi thứ mà họ tạo ra. Ngược lại, nếu họ thể hiện tình yêu, họ có thể gây dựng và giúp hàng triệu người trên đường đi của họ. Tình yêu là có thật.

“Tình yêu là khi hạnh phúc của người khác quan trọng hơn hạnh phúc của riêng bạn”– H.Jackson Brown Jr.

8. Ưu tiên:Lúc đầu, bạn sẽ muốn nói “có” với mọi cơ hội đến với mình. Tuy nhiên, khi bạn trở nên bận rộn, bạn cần phải ưu tiên. Ưu tiên là làm trước những gì quan trọng nhất. Người thành công hiểu việc gì cần phải làm. Học cách tập trung và hướng tới những mục tiêu quan trọng, bạn sẽ đạt được những kết quả lớn.

9. Tiền bạc:Kiến thức tài chính rất cần thiết với những người muốn tác động tích cực trên thế giới này. Tiền bạc là một hệ thống trao đổi cho phép bạn trao đổi hàng hóa và các dịch vụ. Tuy nhiên, một số người mạo hiểm cuộc sống của mình vì tiền bạc. Bạn phải làm chủ tiền bạc và đừng bao giờ để nó làm chủ mình.

“Con người làm ra tiền bạc, tiền bạc không bao giờ làm nên con người”– LL Cool J

10. Thời gian:Có một thời điểm hoàn hảo cho mọi thứ. Tuy nhiên, phần lớn mọi người không hiểu về thời điểm. Đàn ông cầu hôn phụ nữ quá sớm. Giáo sư giảng bài quá lâu. Vận động viên ăn mừng quá sớm. Bạn làm chủ thời gian càng tốt thì bạn làm chủ cuộc sống càng tốt. Thời gian là tài sản có giá trị nhất mà bạn có.

11. Liêm khiết:Nhiều người nghĩ rằng họ phải hy sinh sự liêm khiết của mình để thành công. Họ cho rằng những người giàu ăn gian thuế má, lừa đảo để trở nên giàu có. Thực tế thì ngược lại. Bạn chỉ có thể thành công nếu bạn liêm chính. Thành công chỉ tới với những người có thể tin tưởng được.

“Liêm chính là nói sự thật với chính mình. Trung thực là nói sự thật với người khác”– Spencer Johnson.

12. Sự tinh thông:Thành công thực sự chỉ có thể tới khi bạn trở thành người giỏi nhất trong việc mà bạn làm. Hằng ngay, bạn có cơ hội để đạt được hiệu suất cao nhất của mình. Đây là lúc mà bạn có thể sử dụng tài năng, kỹ năng và khả năng với hiệu suất cao nhất. Bạn phải chọn một nghề cho phép bạn trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân. Khi bạn làm được điều đó, sự tinh thông sẽ là điều tất yếu.

• Nguyễn Thảo(Theo Huffington Post)

Nếu bạn muốn thành công, bạn cần phải hiểu rõ ý nghĩa của 12 từ này.

1. Danh tiếng: Bạn có thể xây dựng hình ảnh của riêng mình trong tâm trí người khác. Danh tiếng của bạn là sự quảng bá tốt nhất của bạn. Có thể mất hàng năm trời, thậm chí cả chục năm trời để gây dựng danh tiếng, nhưng chỉ mất vài phút để hủy hoại nó.

2. Di sản: Di sản là lúc người ta nói về bạn khi bạn đã quá đời nhiều hơn là khi bạn còn sống. Hãy nghĩ về những nhân vật như: Walt Disney, Martin Luther King Jr. và Michael Jackson. Họ đều là những người có di sản nhờ máu, mồ hôi, nước mắt mà họ đã đặt vào sự nghiệp của mình. 

3. Tranh cãi: Nếu bạn muốn thành công, bạn sẽ phải trải qua những thứ như thế này. Hầu hết mọi người sẽ không đồng ý với quan điểm của bạn, đặc biệt là nếu bạn tiếp tục lan truyền thông điệp của mình. Khi bạn nói ra, mọi người sẽ tấn công ý kiến của bạn và cố gắng khiến bạn cảm thấy mình thấp kém. Đừng để những thất bại của họ làm mất giá trị sự thành công của bạn.

“Để dẫn đầu một dàn nhạc, bạn phải quay lưng lại với đám đông” – Max Lucado

4. Ghen tị: Bất kể bạn làm gì cũng sẽ có những người ghen tị với bạn. Người thân, hàng xóm, bạn bè, đồng nghiệp sẽ mỉm cười nhưng có thể âm thầm ghen tức sau lưng bạn. Nếu bạn bị cuốn vào những trò hề của họ, bạn có thể khiến sự thành công của mình bị trì hoãn.

5. Chỉ trích:Không ai có thể sống một cuộc sống thành công mà không có những lời chỉ trích. Có những người dễ dàng suy sụp khi hành động hoặc suy nghĩ của họ bị chỉ trích.

“Gậy và đá có thể làm gãy xương nhưng lời nói thì luôn có thể làm tổn thương bạn” – Daniel Ally

6. Giáo dục:Trong khi hầu hết mọi người đều nghĩ rằng tốt nghiệp là kết thúc sự nghiệp học hành thì thực tế đó mới chỉ là bắt đầu. Giáo dục là biết bạn phải làm gì với những gì bạn có. Tôi biết nhiều người thông minh hơn tôi, nhưng hầu hết mọi người không biết cách truy cập vào bộ não của mình. Vì thế, họ không thực sự được giáo dục.

7. Tình yêu:Bạn có thể có tất cả mọi thứ: tiền bạc, thành công, danh tiếng, nhưng nếu bạn không yêu ai cả, thì bạn chưa thành công. Tình yêu là động lực chủ yếu của mỗi con người, nhưng nó phải được kích hoạt. Nếu một người thể hiện sự ghét bỏ, nó sẽ phá hủy mọi thứ mà họ tạo ra. Ngược lại, nếu họ thể hiện tình yêu, họ có thể gây dựng và giúp hàng triệu người trên đường đi của họ. Tình yêu là có thật.

“Tình yêu là khi hạnh phúc của người khác quan trọng hơn hạnh phúc của riêng bạn”– H.Jackson Brown Jr.

8. Ưu tiên:Lúc đầu, bạn sẽ muốn nói “có” với mọi cơ hội đến với mình. Tuy nhiên, khi bạn trở nên bận rộn, bạn cần phải ưu tiên. Ưu tiên là làm trước những gì quan trọng nhất. Người thành công hiểu việc gì cần phải làm. Học cách tập trung và hướng tới những mục tiêu quan trọng, bạn sẽ đạt được những kết quả lớn.

9. Tiền bạc:Kiến thức tài chính rất cần thiết với những người muốn tác động tích cực trên thế giới này. Tiền bạc là một hệ thống trao đổi cho phép bạn trao đổi hàng hóa và các dịch vụ. Tuy nhiên, một số người mạo hiểm cuộc sống của mình vì tiền bạc. Bạn phải làm chủ tiền bạc và đừng bao giờ để nó làm chủ mình.

“Con người làm ra tiền bạc, tiền bạc không bao giờ làm nên con người”– LL Cool J

10. Thời gian:Có một thời điểm hoàn hảo cho mọi thứ. Tuy nhiên, phần lớn mọi người không hiểu về thời điểm. Đàn ông cầu hôn phụ nữ quá sớm. Giáo sư giảng bài quá lâu. Vận động viên ăn mừng quá sớm. Bạn làm chủ thời gian càng tốt thì bạn làm chủ cuộc sống càng tốt. Thời gian là tài sản có giá trị nhất mà bạn có.

11. Liêm khiết:Nhiều người nghĩ rằng họ phải hy sinh sự liêm khiết của mình để thành công. Họ cho rằng những người giàu ăn gian thuế má, lừa đảo để trở nên giàu có. Thực tế thì ngược lại. Bạn chỉ có thể thành công nếu bạn liêm chính. Thành công chỉ tới với những người có thể tin tưởng được.

“Liêm chính là nói sự thật với chính mình. Trung thực là nói sự thật với người khác”– Spencer Johnson.

12. Sự tinh thông:Thành công thực sự chỉ có thể tới khi bạn trở thành người giỏi nhất trong việc mà bạn làm. Hằng ngay, bạn có cơ hội để đạt được hiệu suất cao nhất của mình. Đây là lúc mà bạn có thể sử dụng tài năng, kỹ năng và khả năng với hiệu suất cao nhất. Bạn phải chọn một nghề cho phép bạn trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân. Khi bạn làm được điều đó, sự tinh thông sẽ là điều tất yếu.

• Nguyễn Thảo(Theo Huffington Post)

Ngay các hãng công nghệ lớn như Facebook, Microsoft, Samsung, Toyota cũng đều có mặt trong danh sách nạn nhân bị tội phạm mạng tấn công, đánh cắp dữ liệu.

Đơn cử như, tháng 4/2021, thông tin của 500 triệu người dùng Facebook bị rao bán; tháng 9/2023 Microsoft thông báo bị lộ lọt 38 TeraByte dữ liệu, khi nhân viên của hãng công nghệ này sử dụng dữ liệu để ‘huấn luyện’ hệ thống AI.

Trong tháng 11/2023, Samsung thông báo bị lộ lọt thông tin khách hàng mua sắm trong 1 năm của Samsung UK Online; còn Toyota, bộ phận tài chính của hãng bị tấn công, gây lộ lọt dữ liệu khách hàng, nhóm tấn công đòi 8 triệu USD nếu không sẽ công khai dữ liệu trên mạng.

“Việc các ông lớn công nghệ thế giới cũng bị tấn công, đánh cắp dữ liệu đã cho thấy rằng tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đều có thể trở thành nạn nhân của tội phạm mạng đánh cắp dữ liệu”, ông Vũ Ngọc Sơn chia sẻ.

Cũng theo ông Vũ Ngọc Sơn, các vụ lộ lọt dữ liệu gây thiệt hại lớn cho các tổ chức, doanh nghiệp, cả về thời gian, danh tiếng cũng như tiền.

Báo cáo được IBM tổng hợp từ khoảng 500 vụ lộ lọt dữ liệu trên toàn cầu cho thấy, thời gian trung bình để các tổ chức phát hiện và xử lý các vụ lộ lọt dữ liệu lên tới 250 ngày.

Với thiệt hại về tiền, một thống kê chỉ ra rằng, thiệt hại trung bình của 1 vụ lộ lọt dữ liệu ở khu vực ASEAN ước tính khoảng 3 triệu USD.

Với Việt Nam, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn thông tin, mỗi tháng Bộ TT&TT đều ghi nhận hàng nghìn cuộc tấn công mạng hướng vào Việt Nam.

Bộ Công an cho biết hiện nay tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân ở Việt Nam rất nghiêm trọng, trong đó có 2 yếu tố chính là tội phạm đột nhập và đánh cắp dữ liệu cá nhân.

Trong năm 2023, Bộ Công an đã phải cảnh báo, xử lý hàng chục triệu những vụ việc có liên quan đến xâm phạm cơ sở dữ liệu cá nhân.

Từ góc độ của đơn vị được Bộ Công an giao trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, Phó Trưởng phòng Tham mưu, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) cho hay, hoạt động tấn công mạng để đánh cắp thông tin, dữ liệu, bí mật nhà nước diễn ra phổ biến.

Theo thống kê từ năm 2001 đến nay, lộ lọt qua mạng Internet đứng đầu trong các hình thức lộ, lọt bí mật nhà nước, với 534 vụ, chiếm 80% các vụ.

Bên cạnh đó, việc mua bán trái phép dữ liệu cá nhân diễn ra tràn lan trên không gian mạng, nhất là các trang mạng xã hội, hội nhóm kín.

Hàng trăm tệp dữ liệu của hàng chục triệu người Việt Nam được các đối tượng phân loại chi tiết theo thu nhập, độ tuổi, ngành nghề thuộc nhiều lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục... để rao bán trái phép.

Điểm ra một số vụ việc điển hình về thu thập, mua bán trái phép dữ liệu đã được lực lượng chức năng xử lý thời gian qua, đại diện A05 còn liệt kê ra các loại hình tội phạm mạng lợi dụng thông tin, dữ liệu cá nhân như: Hack và chiếm tài khoản mạng xã hội lừa người thân, sử dụng Deepfake đóng giả người thân để lừa tiền; sử dụng dịch vụ VoIP; giả danh nhân viên ngân hàng; giả biên lai, tin nhắn chuyển tiền thành công; thông báo phạt nguội, nâng cấp hay khóa SIM, thông báo thu tiền điện; giả danh giáo viên, bác sĩ để lừa đảo...

8 nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân

Một trong những nguyên nhân đưa đến tình trạng lộ, mất dữ liệu cá nhân là nhận thức và ý thức bảo vệ thông tin, dữ liệu cá nhân của người dân chưa cao.

Người dân còn có tâm lý chủ quan, chưa coi trọng việc bảo mật thông tin, thậm chí sẵn sàng khai thông tin, dữ liệu của mình để lấy tiện ích các dịch vụ.

Cùng với đó, nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chưa có biện pháp bảo vệ chặt chẽ, tương xứng trong quá trình thu thập, khai thác, chuyển giao dữ liệu của khách hàng, hoặc người dùng.

Việc quản lý, kiểm soát thông tin, dữ liệu có nơi, có lúc còn lỏng lẻo, tạo kẽ hở cho việc chiếm đoạt, mua bán trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân. Đơn cử như, bên thứ ba hay nhân viên bán thông tin, dữ liệu của khách hàng để trục lợi.

Ngoài ra, lộ lọt dữ liệu cá nhân còn do các nguyên nhân khác như: nhiều công ty công nghệ trong và ngoài nước âm thầm thu thập, khai thác trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân của người dùng Việt Nam bằng cách sử dụng phần mềm, công cụ chuyên dụng; các đối tượng tấn công xâm nhập, sử dụng phần mềm, mã độc để thu thập, khai thác thông tin, dữ liệu cá nhân nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

“Việc thiếu hành lang pháp lý về bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân cũng đưa đến tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân phổ biến thời gian qua”, đại diện A05 nhận xét.

Để đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân, đồng thời ngăn chặn các hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cá nhân và tổ chức, Chính phủ đã ban hành Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Theo đại diện A05, quá trình xây dựng Nghị định 13 kéo dài trong 4 năm, với 3 hội thảo; 8 tọa đàm; lấy ý kiến bằng văn bản của tất cả các bộ, ngành, địa phương; tổ chức hơn 20 cuộc họp, làm việc với các cơ quan đại diện nước ngoài, hơn 30 buổi làm việc với doanh nghiệp nước ngoài; tiếp nhận 1.000 ý kiến đóng góp của các cơ quan, bộ, ngành, doanh nghiệp trong và ngoài nước...

Trong thông tin giới thiệu về Nghị định 13, đại diện A05 cũng nêu rõ 8 nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đó là: Tuân thủ pháp luật; được biết; đúng mục đích; phù hợp, giới hạn; cập nhật, bổ sung; áp dụng biện pháp bảo vệ; lưu trữ phù hợp; và trách nhiệm tuân thủ.

“Quan điểm xuyên suốt là bảo vệ an ninh mạng phải song hành với quá trình phát triển kinh tế xã hội, tức là đảm bảo cân bằng giữa 2 yếu tố bảo vệ và phát triển”, đại diện A05 khẳng định.

Tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân ở Việt Nam rất nghiêm trọng

Đề cập đến thực trạng lộ lọt dữ liệu, tại Hội thảo hướng dẫn và giải đáp thắc mắc về Nghị định bảo vệ dữ liệu cá nhân (Nghị định 13) được tổ chức ngày 23/11, ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty NCS nhấn mạnh: Lộ lọt dữ liệu không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà diễn ra trên toàn cầu.

Ngay các hãng công nghệ lớn như Facebook, Microsoft, Samsung, Toyota cũng đều có mặt trong danh sách nạn nhân bị tội phạm mạng tấn công, đánh cắp dữ liệu.

Đơn cử như, tháng 4/2021, thông tin của 500 triệu người dùng Facebook bị rao bán; tháng 9/2023 Microsoft thông báo bị lộ lọt 38 TeraByte dữ liệu, khi nhân viên của hãng công nghệ này sử dụng dữ liệu để ‘huấn luyện’ hệ thống AI.

Trong tháng 11/2023, Samsung thông báo bị lộ lọt thông tin khách hàng mua sắm trong 1 năm của Samsung UK Online; còn Toyota, bộ phận tài chính của hãng bị tấn công, gây lộ lọt dữ liệu khách hàng, nhóm tấn công đòi 8 triệu USD nếu không sẽ công khai dữ liệu trên mạng.

“Việc các ông lớn công nghệ thế giới cũng bị tấn công, đánh cắp dữ liệu đã cho thấy rằng tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đều có thể trở thành nạn nhân của tội phạm mạng đánh cắp dữ liệu”, ông Vũ Ngọc Sơn chia sẻ.

Cũng theo ông Vũ Ngọc Sơn, các vụ lộ lọt dữ liệu gây thiệt hại lớn cho các tổ chức, doanh nghiệp, cả về thời gian, danh tiếng cũng như tiền.

Báo cáo được IBM tổng hợp từ khoảng 500 vụ lộ lọt dữ liệu trên toàn cầu cho thấy, thời gian trung bình để các tổ chức phát hiện và xử lý các vụ lộ lọt dữ liệu lên tới 250 ngày.

Với thiệt hại về tiền, một thống kê chỉ ra rằng, thiệt hại trung bình của 1 vụ lộ lọt dữ liệu ở khu vực ASEAN ước tính khoảng 3 triệu USD.

Với Việt Nam, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn thông tin, mỗi tháng Bộ TT&TT đều ghi nhận hàng nghìn cuộc tấn công mạng hướng vào Việt Nam.

Bộ Công an cho biết hiện nay tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân ở Việt Nam rất nghiêm trọng, trong đó có 2 yếu tố chính là tội phạm đột nhập và đánh cắp dữ liệu cá nhân.

Trong năm 2023, Bộ Công an đã phải cảnh báo, xử lý hàng chục triệu những vụ việc có liên quan đến xâm phạm cơ sở dữ liệu cá nhân.

Từ góc độ của đơn vị được Bộ Công an giao trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, Phó Trưởng phòng Tham mưu, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) cho hay, hoạt động tấn công mạng để đánh cắp thông tin, dữ liệu, bí mật nhà nước diễn ra phổ biến.

Theo thống kê từ năm 2001 đến nay, lộ lọt qua mạng Internet đứng đầu trong các hình thức lộ, lọt bí mật nhà nước, với 534 vụ, chiếm 80% các vụ.

Bên cạnh đó, việc mua bán trái phép dữ liệu cá nhân diễn ra tràn lan trên không gian mạng, nhất là các trang mạng xã hội, hội nhóm kín.

Hàng trăm tệp dữ liệu của hàng chục triệu người Việt Nam được các đối tượng phân loại chi tiết theo thu nhập, độ tuổi, ngành nghề thuộc nhiều lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục... để rao bán trái phép.

Điểm ra một số vụ việc điển hình về thu thập, mua bán trái phép dữ liệu đã được lực lượng chức năng xử lý thời gian qua, đại diện A05 còn liệt kê ra các loại hình tội phạm mạng lợi dụng thông tin, dữ liệu cá nhân như: Hack và chiếm tài khoản mạng xã hội lừa người thân, sử dụng Deepfake đóng giả người thân để lừa tiền; sử dụng dịch vụ VoIP; giả danh nhân viên ngân hàng; giả biên lai, tin nhắn chuyển tiền thành công; thông báo phạt nguội, nâng cấp hay khóa SIM, thông báo thu tiền điện; giả danh giáo viên, bác sĩ để lừa đảo...

8 nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân

Một trong những nguyên nhân đưa đến tình trạng lộ, mất dữ liệu cá nhân là nhận thức và ý thức bảo vệ thông tin, dữ liệu cá nhân của người dân chưa cao.

Người dân còn có tâm lý chủ quan, chưa coi trọng việc bảo mật thông tin, thậm chí sẵn sàng khai thông tin, dữ liệu của mình để lấy tiện ích các dịch vụ.

Cùng với đó, nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chưa có biện pháp bảo vệ chặt chẽ, tương xứng trong quá trình thu thập, khai thác, chuyển giao dữ liệu của khách hàng, hoặc người dùng.

Việc quản lý, kiểm soát thông tin, dữ liệu có nơi, có lúc còn lỏng lẻo, tạo kẽ hở cho việc chiếm đoạt, mua bán trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân. Đơn cử như, bên thứ ba hay nhân viên bán thông tin, dữ liệu của khách hàng để trục lợi.

Ngoài ra, lộ lọt dữ liệu cá nhân còn do các nguyên nhân khác như: nhiều công ty công nghệ trong và ngoài nước âm thầm thu thập, khai thác trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân của người dùng Việt Nam bằng cách sử dụng phần mềm, công cụ chuyên dụng; các đối tượng tấn công xâm nhập, sử dụng phần mềm, mã độc để thu thập, khai thác thông tin, dữ liệu cá nhân nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

“Việc thiếu hành lang pháp lý về bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân cũng đưa đến tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân phổ biến thời gian qua”, đại diện A05 nhận xét.

Để đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân, đồng thời ngăn chặn các hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cá nhân và tổ chức, Chính phủ đã ban hành Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Theo đại diện A05, quá trình xây dựng Nghị định 13 kéo dài trong 4 năm, với 3 hội thảo; 8 tọa đàm; lấy ý kiến bằng văn bản của tất cả các bộ, ngành, địa phương; tổ chức hơn 20 cuộc họp, làm việc với các cơ quan đại diện nước ngoài, hơn 30 buổi làm việc với doanh nghiệp nước ngoài; tiếp nhận 1.000 ý kiến đóng góp của các cơ quan, bộ, ngành, doanh nghiệp trong và ngoài nước...

Trong thông tin giới thiệu về Nghị định 13, đại diện A05 cũng nêu rõ 8 nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đó là: Tuân thủ pháp luật; được biết; đúng mục đích; phù hợp, giới hạn; cập nhật, bổ sung; áp dụng biện pháp bảo vệ; lưu trữ phù hợp; và trách nhiệm tuân thủ.

“Quan điểm xuyên suốt là bảo vệ an ninh mạng phải song hành với quá trình phát triển kinh tế xã hội, tức là đảm bảo cân bằng giữa 2 yếu tố bảo vệ và phát triển”, đại diện A05 khẳng định.