Tất nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng sống vượt ra khỏi các quy tắc. Nhưng mong muốn về sự an toàn và ổn định trong cuộc sống trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Sự không chắc chắn đã thúc đẩy sự gia tăng số lượng người tham gia kỳ thi công chức. 

Sau nhiều thập kỷ chạy theo mức lương cao và sự tự do tương đối của khu vực tư nhân, người Trung Quốc lại một lần nữa khao khát sự ổn định của “bát cơm sắt”: một công việc trọn đời ở một cơ quan trực thuộc chính phủ.

Năm 2021, một vị trí công chức đã thu hút hơn 1.000 người nộp đơn. Với đại đa số, một tương lai ổn định nằm ngoài tầm với của họ.

Thứ còn lại là một cảm giác vỡ mộng trong mơ hồ, thứ đã thúc đẩy một sự thay đổi mạnh mẽ thoát khỏi việc chuẩn bị cho tương lai và hướng tới việc sống cho hiện tại.

Sự thay đổi này không bắt đầu vì đại dịch. Ngay cả trước khi có sự tấn công của Covid-19, nền kinh tế Trung Quốc đã phải vật lộn để tìm một động cơ tăng trưởng mới có khả năng duy trì mức tăng trưởng đáng kinh ngạc của những năm 1990 và 2000. Và có những dấu hiệu cho thấy giới trẻ Trung Quốc ngày càng không muốn thực hiện kiểu cam kết hoàn toàn vào công việc mà các công ty tư nhân đã quen thuộc. Ví dụ, một cuộc khảo sát của LinkedIn năm 2018 cho thấy những người sinh sau năm 1995 đã bỏ công việc đầu tiên của họ chỉ sau 7 tháng.

Sự thay đổi này cũng được phản ánh bằng sự thờ ơ của người dân đối với việc kết hôn và sinh con. Việc xây dựng gia đình luôn là lời hứa dài hạn quan trọng nhất - và là sự đầu tư - trong cuộc sống của một cá nhân. Trong một cuộc khảo sát do Đại học Kinh tế Tài chính Tây Nam thực hiện vào năm ngoái, gần 80% người được hỏi bày tỏ không muốn có con.

Một người đã kết hôn nhưng không có con chia sẻ với tôi rằng việc chăm sóc bản thân đã đủ khó khăn rồi. Ngày càng nhiều người Trung Quốc xem gia đình hạt nhân, từng là biểu tượng của sự ổn định, là một nguồn rủi ro mà họ muốn né tránh.

Trong một cuộc phỏng vấn vào năm 2014 với tạp chí Jiemian của Trung Quốc, nhà nhân chủng học Xiang Biao đã mô tả thái độ phấn đấu của người dân Trung Quốc trong những thập kỷ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng như một kiểu “chờ đợi”. 

“Về mặt triết học, chúng ta không tiến hành phản ánh sâu sắc về hiện tại”, ông giải thích. Tất cả những thứ chúng ta làm bây giờ đều nhằm mục đích vượt qua hiện tại và đạt được một mục tiêu cụ thể trong tương lai. Hiện tại không có ý nghĩa. Thay vào đó, nó chỉ là một phương tiện”.

Trớ trêu thay, tư duy ngắn hạn hiện nay của người trẻ Trung Quốc có thể được coi là một loại giải phóng khỏi trạng thái “chờ đợi” này - một sự quay về với hiện tại. Khi không có gì chắc chắn để trông mong, người ta muốn tận hưởng khi còn có thể. 

Liệu chủ nghĩa ngắn hạn này có trở thành niềm tin dài hạn? Cũng như rất nhiều xu hướng khác gần đây, bản thân suy nghĩ ngắn hạn đã là một loại đặc ân, một đặc quyền chỉ giới hạn ở những người vẫn còn nhiều thời gian và nguồn lực để tận hưởng cuộc sống của họ. 

Còn lại, đa số vẫn sẽ tiếp tục phải chịu ảnh hưởng của sự hấp dẫn kinh tế. Chỉ có 29% trong số 10,76 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học năm nay đã tìm được việc làm vào cuối tháng 5. Với các khiếu nại về giờ làm việc của công ty, một cuộc khảo sát gần đây cho thấy 90% số người được hỏi sinh vào những năm 2000 sẵn sàng làm thêm giờ.

Theo một nghĩa nào đó, điều này làm cho những người trẻ của ngày hôm nay trở nên độc đáo hơn. Họ có lẽ là thế hệ đầu tiên trong suốt 2 thế kỷ qua, không phải trải nghiệm chiến tranh, đói kém, hay sự thiếu thốn ở thời thơ ấu và niên thiếu. Họ phần lớn không được chuẩn bị cho tình trạng bất ổn hiện tại. Sau một đời phát triển liên tục và tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm từ 6% trở lên, bạn sẽ làm gì khi tăng trưởng giảm xuống còn 0,4%, như trong quý 2 năm 2022?

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với truyền thông Trung Quốc, Richard Koo, một nhà kinh tế có ảnh hưởng nổi tiếng với nghiên cứu về “thập kỷ mất mát” của Nhật Bản và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, đã cảnh báo rằng Trung Quốc cần chuẩn bị cho một tương lai tăng trưởng chậm hơn.

Ông nói: “Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, mọi thứ nên được dành để đảm bảo sự phát triển nhanh chóng và chất lượng cao. Bởi vì sự tăng trưởng đó chắc chắn sẽ chậm lại trong 5-10 năm nữa".

Nhà xã hội học người Pháp ở thế kỷ 19 Emile Durkheim đã gọi hiện tượng những niềm tin thống nhất một thời đang bị nghi ngờ và bỏ rơi, nhưng chưa được thay thế bằng một sự đồng thuận mới là “anomie”. Theo Durkheim, hậu quả của nó là con người trở nên mất phương hướng, thất vọng và thiếu ý thức về mục đích. Trung Quốc vẫn chưa ở thời điểm đó. Nhưng khi thời gian trôi qua và nguy cơ suy thoái gia tăng, ngày càng nhiều người có thể bắt đầu tự hỏi: Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, nếu có?

Theo Sixth Tone

Trên trang cá nhân, Cát Tường vừa chia sẻ đoạn clip kể về trải nghiệm thẩm mỹ mũi của mình. Nữ MC cho biết cô đắn đo một thời gian dài trước khi quyết định chia sẻ chuyện này với khán giả. Tuy nhiên, sau khi đọc được một số bình luận khiếm nhã chê mũi "xấu hoắc", "sửa nát bét mặt", cô buồn phiền và quyết định lên tiếng.  

Cát Tường làm clip trần tình về việc thẩm mỹ mũi của mình.

Cát Tường khẳng định các đường nét trên gương mặt của mình hoàn toàn tự nhiên. Tuy nhiên, khiếm khuyết duy nhất trên gương mặt cô là cánh mũi to. Điều này cũng ảnh hưởng nhiều đến công việc nghệ thuật. Mỗi lần đi đóng phim, làm MC với cảnh máy quay cận khiến gương mặt cô bị xấu đi. 

Mong mỏi làm mũi từ trẻ nhưng mãi khi đã sinh con, Cát Tường mới can đảm thực hiện. Cô lựa chọn một bệnh viện uy tín, bác sĩ phẫu thuật từng tu nghiệp nước ngoài nhưng không may gặp thất bại. Ngay sau ca phẫu thuật, nữ MC nhận ra cánh mũi 2 bên không đều nhưng bác sĩ không thừa nhận lỗi. Vài ngày sau, cô quay lại kiểm tra thì được hẹn 8 tháng nữa đến để chỉnh sửa. Tương tự, ở lần sửa thứ hai và ba vẫn không khiến cô hài lòng khi mũi bị lệch, thường xuyên bị chảy nước mũi trong. 

Sau nhiều lần sửa mũi, Cát Tường vẫn chưa ưng ý vì còn khuyết điểm và để lại di chứng. 

Trong một lần quay chương trình, Cát Tường gặp một chủ thẩm mỹ viện lớn. Người này hứa sẽ chỉnh được mũi hiện tại của cô bằng công nghệ lấy sụn lỗ tai. Vậy nhưng tình trạng sau vài ngày vẫn không cải thiện, thậm chí có dấu hiệu biến dạng, xuất hiện sẹo lồi, vách ngăn lệch rõ hơn. 

Sau lần phẫu thuật thứ 5, chiếc mũi của Cát Tường hiện tại vẫn không cải thiện. Nữ MC đành chấp nhận và sống chung với nó suốt vài năm qua. Cô cho biết quyết định sửa mũi đã và đang khiến mình thấy hối hận nhiều.

Kể với VietNamNet, Cát Tường cho biết cô băn khoăn với ý định làm lại mũi vì lo ngại gặp biến chứng. Bà mối của Bạn muốn hẹn hò khẳng định việc cắt cánh mũi chỉ là tiểu phẫu nhỏ nhưng cô rơi vào tỷ lệ % xui rủi nên mãi vẫn không thể ưng ý sau các lần thực hiện. 

"Tôi làm clip để chia sẻ trải nghiệm bản thân với việc thẩm mỹ chứ không mục đích nhắm vào hay phê phán bất cứ ai. Đây cũng là bài học để mọi người khi đi dao kéo nên chuẩn bị tâm lý. Các bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng và lường trước những rủi ro gặp phải, tránh để hối hận như tôi", nữ MC chia sẻ.

MC Cát Tường và con gái Nauy thu hoạch mướp trong vườn nhà.

Trong mùa giãn cách xã hội, Cát Tường không ra khỏi nhà. Cô dành thời gian đọc sách, nghiên cứu kịch bản và quây quần bên con gái. Nữ MC mỗi ngày cũng lên mạng livestream vừa giao lưu khán giả, vừa bán hàng để kiếm thêm thu nhập.

Cát Tường tâm sự không khỏi chạnh lòng khi chứng kiến người nghèo vật lộn với cuộc sống giữa những ngày dịch bệnh: "Tôi dành thời gian mỗi ngày cầu nguyện, suy ngẫm về mọi thứ xung quanh. Mình buồn chán vì công việc ngưng trệ nhưng nhìn xuống đã may mắn hơn rất nhiều người". 

Thúy Ngọc

Con gái 18 tuổi cá tính, giỏi ngoại ngữ của MC Cát Tường

Nauy - Con gái Cát Tường có vẻ ngoài cá tính, năng động ở tuổi 18. Nữ MC tâm sự chị và con xem nhau như 2 chị em, mỗi ngày tâm tình chuyện vui buồn cuộc sống. 

Ông là tác giả của 7 cuốn tiểu thuyết, 5 trong số đó được đề cử cho Giải Gratiaen, giải thưởng văn học của Sri Lanka do Michael Ondaatje sáng lập. Tiểu thuyết mới nhất Người đàn ông không thể kết hônđã giành được Giải thưởng Gratiaen năm 2021. Cuốn sách Lời nói không ngừng của những con quỷdo ông sáng tác cũng được đưa vào danh sách đề cử cho Giải thưởng DSC.

Trong không gian ấm cúng đậm chất Việt, các khách mời cùng thảo luận về chủ đề trí tuệ nhân tạo (AI) và việc sử dụng AI trong sáng tác văn học. Phóng viên VietNamNet đã đặt câu hỏi và lắng nghe ý kiến của nhà văn Ashok Ferrey về vấn đề này. 

-Cảm nhận của ông về trí tuệ nhân tạo trong sáng tác văn học?

Tôi thấy trí tuệ nhân tạo (AI) đã biến những tác phẩm văn học trở nên hoàn hảo. Tuy nhiên, tôi lại thích đọc một tác phẩm văn chương không hoàn hảo do một nhà văn tự sáng tác hơn, chính sự không hoàn hảo đó thể hiện bản sắc của con người họ. Trong quá trình làm cho tác phẩm trở nên hoàn hảo, AI đã "là phẳng" đi tất cả những góc cạnh thể hiện cá tính riêng của mỗi nhà văn. 

-Trải nghiệm cá nhân của ông như thế nào đối với việc sử dụng AI trong sáng tác?

Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo hết sức phổ biến trong sáng tác văn học. Tại Sri Lanka, khi tôi gửi bản thảo cho tòa soạn, họ sẽ đưa nó vào Chat GPT để xử lý. Sau đó, Chat GPT đưa ra những đề xuất để bản thảo tốt hơn và tòa soạn yêu cầu tôi làm theo. Một ví dụ khác là người bạn nhà báo của tôi. Hôm qua, chúng tôi vừa nói chuyện với nhau và cô ấy phàn nàn rằng đã viết một bài rất hay và được đăng lên báo. Sau đó, nhiều người phản hồi và cho rằng chắc cô đã sử dụng AI để viết bài nên mới hay như vậy. Điều ấy khiến cô cảm thấy bất công và phẫn nộ. 

-Theo lời ông kể ảnh hưởng của AI đã hết sức sâu rộng trong giới xuất bản. Thời đại công nghệ 4.0 này, có một xu hướng là cái gì cũng phải có nhanh, ngay lập tức, rất ít người giữ được tâm huyết và đắm chìm trong quá trình sáng tác tác phẩm. Ông suy nghĩ gì về điều này?

Tôi từng học chuyên ngành toán ở đại học, thời ấy chưa có máy tính. Sau đó, tôi được chứng kiến sự thay đổi mang lại bởi máy tính: các nhân viên thu ngân không còn tự tính nhẩm trong đầu nữa mà chỉ cần bấm máy. Dần dần, phần lớn chúng ta đều sử dụng máy tính và không còn giữ thói quen tính nhẩm nữa, điều đó làm cho khả năng tính nhẩm kém đi. Tôi sợ rằng điều tương tự sẽ diễn ra với văn chương. Trong thời đại ngày nay, khoảng thời gian mà một người có thể tập trung vào một công việc là rất ngắn. Vì thế, các sản phẩm ngắn như video Tiktok rất được ưa chuộng. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì, khi tôi viết tay để sáng tác thì sản phẩm lại chất lượng hơn đánh máy. Tôi sợ rằng sự sản xuất nhanh chóng và hoàn thành trong nháy mắt của AI sẽ khiến con người đánh mất thói quen đào sâu suy nghĩ và sáng tạo. 

-Theo ông có cách nào để người viết vừa tận dụng AI vừa giữ được bản sắc riêng trong tác phẩm?

Thật sự tôi thấy rất khó. Ngày xưa, chúng ta cần thợ để may áo, nhưng bây giờ chỉ cần ra hàng là mua được một cái áo may sẵn như tôi đang mặc đây. Và giá của áo may sẵn bao giờ cũng rẻ hơn nhiều giá áo may tay hay may đo riêng. Tôi nghĩ rằng có thể xu hướng thị trường văn học trong tương lai cũng như vậy, có sản phẩm tạo ra bởi AI và có sản phẩm được sáng tác theo cách truyền thống. Tôi cũng tìm cách để dung hòa các yếu tố nhưng vẫn chưa có giải pháp. 

-Có thể miêu tả rõ hơn hình dung của ông về bối cảnh ngành xuất bản trong tương lai?

Tôi nghĩ rằng cũng giống như áo may tay hiếm có và đắt tiền, có thể một bộ phận nhỏ các nhà văn sẽ tiếp tục đi theo lối sáng tác truyền thống và cho ra đời những tác phẩm có chất lượng cao hơn. AI rất thông minh nhưng không thể thay thế được cảm xúc mà chỉ con người mới có. Như vậy các tác phẩm được sáng tác theo cách truyền thống sẽ có giá trị cao hơn và các sản phẩm của AI sẽ mang tính đại trà. Tôi hơi bi quan về bối cảnh đó, vì trong nền kinh tế thị trường văn chương truyền thống với giá cao và thời gian sáng tác lâu rất khó cạnh tranh với văn chương AI vừa nhanh vừa rẻ và ai cũng làm được. 

-Nhiều ý kiến cho rằng AI đóng góp rất tốt vào sự phát triển của nhân loại, ông nghĩ sao về điều này?

Tôi không phủ nhận điều đó, nhưng vẫn nghĩ rằng một sản phẩm văn học được đào sâu và đầu tư thời gian sẽ tốt hơn. Tôi cũng là một kiến trúc sư, theo kinh nghiệm của mình những nhà xây vội thường dẫn tới xây ẩu, hay bị bỏ qua chi tiết. Nhà xây càng nhanh thì tồn tại càng ngắn, mau xuống cấp. Nhưng nhà xây cẩn thận sẽ đứng vững hơn, sử dụng được nhiều năm hơn. 

-Ông có điều gì muốn nhắn nhủ với các tác giả Việt Nam?

Tôi rất vui vì ngày hôm nay được trò chuyện với các văn nghệ sĩ Việt Nam về một chủ đề quan trọng như vậy. Tôi mong rằng tất cả chúng ta sẽ giữ vững được bản sắc cá nhân trong sáng tác. Xin mời các bạn đến thăm Sri Lanka và tham gia Lễ hội văn học Sri Lanka do tôi tổ chức vào năm sau! Mong rằng sẽ có nhiều cơ hội hơn để giao lưu văn học giữa hai nước. 

Sao Khuê

3 quyển sách viết về những người phụ nữ tiên phong