U23 Việt Nam ra quân U23 Đông Nam Á

Trong thế giới của Tadashi Tokieda, những đồ vật bình thường làm được những điều phi thường. Những hũ gạo không chịu lăn xuống dốc. Những mảnh giấy đi xuyên qua vật cản. Những viên bi chạy trong một chiếc bát đảo chiều khi số bi tăng thêm.

Nhưng thế giới của Tokieda chẳng khác gì thế giới của chúng ta. Những bài giảng đại chúng về toán học của ông dễ bị tưởng nhầm là những màn ảo thuật, có điều không cần nhanh tay, không cần những ngăn bí mật, không cần những bộ bài đặc biệt. “Tất cả những gì tôi làm là đưa tự nhiên đến với khán giả và đưa khán giả đến với tự nhiên. Các bạn có thể coi nó như một màn ảo thuật thú vị, kỳ vỹ” – ông nói.

Tokieda, một nhà toán học tại Đại học Stanford, đã sưu tầm hơn 100 thứ mà ông gọi là “đồ chơi” – đó là những đồ vật thường ngày, dễ kiếm, nhưng lại có những cách thức hoạt động gây sửng sốt, khiến ngay cả những nhà vật lý học cũng phải bối rối. Trong các bài giảng đại chúng cũng như các video trên YouTube, Tokieda giới thiệu những đồ chơi của mình với những lời bình lôi cuốn và dí dỏm, dù tiếng Anh chỉ là ngôn ngữ thứ bảy của ông. Nhưng giải trí chỉ là một phần mục đích của ông – những bài giảng và video còn để cho mọi người thấy rằng khám phá khoa học không phải là lĩnh vực độc quyền của các nhà khoa học chuyên nghiệp.

“Cái phần vũ trụ mà chúng ta có thể trải nghiệm bằng các giác quan của mình là hữu hạn,” ông nói. “Mặc dù vậy, ngay trong giới hạn đó, chúng ta cũng có thể tự trải nghiệm mọi thứ. Chúng ta có thể ngạc nhiên, không phải vì ai đó bảo chúng ta phải ngạc nhiên, mà bởi chúng ta thực sự chứng kiến và thấy ngạc nhiên.”

Tokieda đến với toán học theo đường vòng. Lớn lên ở Nhật, đầu tiên ông làm nghệ sỹ, rồi trở thành một nhà nghiên cứu cổ ngữ (Nguyên văn: classical philologist). Tạp chí Quanta (Quanta Magazine) trò chuyện với Tokieda về hành trình của ông đến với toán học và việc sưu tầm đồ chơi. Cuộc phỏng vấn đã được viết lại cho cô đọng và dễ theo dõi.

Ông thích nhấn mạnh rằng thứ đồ chơi bán trong cửa hàng không phải là đồ chơi theo nghĩa của ông?

- Nếu một thứ mua được từ một cửa hàng đồ chơi, thì đối với tôi nó không phải một món đồ chơi, vì ai đó đã định sẵn cho nó một cách sử dụng, và bạn phải dùng nó như thế. Nếu bạn mua một thứ đồ chơi điện tử phức tạp, đứa trẻ sẽ như một nô lệ của sản phẩm đó. Nhưng thường đứa trẻ không thèm đoái hoài đến món đồ chơi lại vui thích chơi không ngừng nghỉ với cái hộp và giấy gói, vì nó, với đầu óc và trí tưởng tượng của chính mình, làm cho những thứ đó trở nên thú vị.

Người ta thường nhầm tưởng những đồ chơi của tôi với những trò chơi như các bộ trò chơi trí tuệ (nguyên văn: puzzles), khối rubik... Nhưng những trò chơi đó hoàn toàn nằm ngoài phạm vi quan tâm và năng lực của tôi. Tôi không quan tâm đến những trò chơi mà luật chơi do con người quy định. Tôi chỉ hứng thú với những trò chơi do tự nhiên đặt ra.

Bạn thấy đấy, những trò chơi trí tuệ là những tình huống hóc búa do người nào đó tạo ra để cho những người khác giải. Điều đó ngược với mong muốn của tôi. Tôi muốn tất cả loài người hợp tác với nhau và tìm ra cái gì đó thực sự tốt đẹp và bất ngờ trong tự nhiên, và hiểu nó. Không ai phải làm nó khó hơn. Không ai phải đặt thêm luật mới. Một đứa trẻ và một nhà khoa học có thể có chung một điều bất ngờ thú vị.

Ông trở thành nhà sưu tập đồ chơi như thế nào?

- Trước đây tôi làm thứ toán học thuần túy lý thuyết – tô-pô sympletic. Hồi đó, tôi chẳng thể nào chia sẻ những việc mình làm với những bạn bè và người thân không làm khoa học.

Tadashi Tokieda thường vẽ những hình rất dễ thương. Trong ảnh là những gì ông vẽ trên website sắp ra mắt về những trò chơi của ông. Ảnh: Kuroshio Magazine

Rồi khi làm nghiên cứu sinh sau tiến sỹ, tôi tự học vật lý và trở thành một nhà vật lý học, và trong vật lý có những thứ hữu hình, nhất là vì tôi thường quan tâm tới những hiện tượng vĩ mô. Và tôi quyết định là mỗi khi viết một bài báo, hoặc hiểu ra điều gì đó, dù rất khiêm tốn, tôi sẽ thiết kế một thí nghiệm đơn giản (nguyên văn: tabletop experiment, “tabletop” có thể hiểu là có thể thực hiện với những thứ sẵn có, không đòi hỏi thiết bị cầu kỳ, ai cũng có thể làm được), hay đồ chơi nếu bạn muốn, mà tôi có thể làm trước mặt mọi người, ở trong bếp, ở trong vườn... – tức là cái gì đó đơn giản mà vững chắc, có thể chia sẻ một phần nào đó niềm vui tôi có được trong công việc (nghiên cứu). Tất nhiên, bạn chắc cũng đoán được, việc đó đã rất thành công với bạn bè và người thân.

Và rồi nó dần trở nên quan trọng, và bây giờ thì ngược lại, tôi quan sát cuộc sống thường ngày và cố tìm ra những hiện tượng thú vị. Và tôi bắt đầu việc nghiên cứu khoa học từ đó.

Nhưng ông tìm ra “hiện tượng đồ chơi” đầu tiên của mình từ rất trẻ, đúng không? Là hai dải băng Möbius được gắn với nhau rồi cắt đôi theo chiều dọc để thu được một kết quả bất ngờ ấy.

- Tôi bắt gặp nó (hiện tượng đó) hồi bảy tuổi. Ai thích toán mà hồi bé chẳng từng chơi với các dải băng Möbius, và có rất nhiều sách báo nói rằng cắt một dải băng Möbius theo chiều dọc sẽ thu được điều thú vị. Tôi là một cậu bé Nhật Bản thích origami (trò chơi gấp các hình bằng giấy), nên điều đó cũng rất tự nhiên.

Nhưng giữa việc cắt dọc một dải băng Möbius và việc dán hai dải băng Möbius với nhau rồi mới cắt, tôi không cho rằng nó là tất yếu, nhưng có một bước tìm tòi ở đây. Nó không quá cao siêu đâu. Và một khi bước qua bước đó, bạn khám phá ra một hiện tượng kỳ diệu, nó thật đẹp và lãng mạn. Nó ở sẵn đó chờ bạn đến.

Một bài toán của ông: Cây nến ở hình bên phải liệu có khó tắt hơn? Ảnh: dpmms

Ông từng muốn trở thành một nghệ sỹ đúng không?

Đó là thứ tôi giỏi nhất. Tôi là một đứa trẻ “thần đồng” (precocious – phát triển sớm trước tuổi, dịch thoát). Hồi năm tuổi, tôi đã có triển lãm tại một phòng trưng bày lớn ở Tokyo. Mọi người trong gia đình kể rằng có hai vợ chồng người Hawaii đến phòng tranh và thấy một bức tranh tĩnh vật của tôi. Họ muốn mua nó với giá cao, nhưng mẹ tôi từ chối.

Mọi người xung quanh đều nghĩ tôi sẽ trở thành một họa sỹ, vì thế tôi cũng nghĩ như vậy. Theo một nghĩa nào đó, tranh ảnh đến giờ vẫn là những thứ tôi quan tâm nhất. Tôi nghĩ rằng trong tính cách sâu thẳm của mình, tôi thích tranh ảnh hơn là ngôn ngữ, tức là giai đoạn tiếp theo của cuộc đời mình.

Ông bước vào giai đoạn đó khi một mình chuyển sang Pháp để học trung học khi mười bốn tuổi.

- Đó hóa ra là một sự thức tỉnh (nguyên văn: epiphany) trong cuộc đời tôi. Ở Nhật, chúng tôi biết một cách gián tiếp về những ngôn ngữ và những nền văn hóa khác, nhưng chúng tôi là một hòn đảo, chúng tôi không tiếp xúc với chúng hàng ngày. Chúng tôi được học một thứ được gọi là tiếng Anh, nhưng đó là một môn học ở trường. Bạn có thể sống trong ngôn ngữ đó không? Bạn có thể yêu, có thể chia tay, có thể sinh con, có thể mất đi ai đó (nguyên văn: see death – chứng kiến cái chết, ND dịch thoát) trong ngôn ngữ đó không? Chắc chắn không – nó không đủ cụ thể, không đủ phong phú.

Nhưng khi tôi sang Pháp, ở đó người ta, những người tuyệt vời, sống trong tiếng Pháp. Tôi bị choáng ngợp bởi sức nặng của sự thức tỉnh. Tôi tự nhủ “Mình phải bắt đầu học ngôn ngữ.”

Và ông trở thành một nhà ngôn ngữ học. Và mãi về sau, khi đã là một giảng viên ngữ văn ở Tokyo, ông mới trở nên hứng thú với toán học, đúng không? Chuyện xảy ra như thế nào?

- Lúc đó tôi đang hoàn thiện luận văn tốt nghiệp và cần có tiểu sử của ai đó, và tôi đến thư viện. Không may, cuốn tiểu sử đó không nằm ở chỗ của nó, nhưng ngay cạnh chỗ đó có cuốn tiểu sử của Lev Davidovich Landau (nhà vật lý học nổi tiếng của Liên Xô). Đó là một nhà vật lý học người Nga, người đã một mình tạo nên một trường phái vật lý lý thuyết rất mạnh ở Moscow.

Tôi bắt đầu đọc cuốn sách đó, vì tôi sắp phải đi tàu và cần cái gì đó để đọc. Trước đó tôi chưa từng nghe tới Landau. Thực ra, khi ấy, cũng như tất cả mọi người khác, tôi không biết rằng khoa học là một nghề. Thế nào là nhà toán học? Thế nào là nhà vật lý học? Tôi từng nghe tới những từ đó, nhưng hẳn là họ không tồn tại trong đời thực.

Tôi đọc đến đoạn Landau gặp tai nạn xe hơi nghiêm trọng ở tuổi 54. Ông hôn mê mất một tháng rưỡi. Rồi con trai Igor của ông đến bệnh viện xem tình hình của cha, và ông tỉnh lại. Một cảnh rơi nước mắt. Thế nhưng Landau không nói “Cha sống rồi, mừng quá,” hay “Igor, con của ta,” hay những câu đại loại như vậy. Thay vào đó, ông nói “Igor, con đây rồi. Tích phân bất định của dx trên sin x là gì?”.

Igor lấy một tờ giấy nháp và bắt đầu tính, nhưng không tính ra. Landau liền bảo “Igor, con tự cho rằng mình là một người được học hành, thế mà con không làm nổi một việc đơn giản đến thế.”

Poster về bài giảng đại chúng của ông ở Bảo tàng Toán học Quốc gia do chính nhà vật lý nổi tiếng Freeman Dyson giới thiệu

Đọc đến đây, tôi thấy bị xúc phạm (nguyên văn: personal criticism – chỉ trích cá nhân). Tôi, một cách khá kiêu ngạo, vốn tự cho mình là rất có học, nhưng cả đời chưa từng nghe đến môn giải tích. Tôi chẳng có tí ý niệm gì về ý nghĩa của dãy ký hiệu đó.

Để trả đũa Landau, tôi quyết định học giải tích đến khi nào làm được bài tập đó. Cuốn tiểu sử dẫn lời Landau: “Đừng tốn thời gian cho các nhà toán học hay các bài giảng và những thứ tương tự – thay vào đó, tìm lấy quyển sách nào có nhiều bài tập có lời giải nhất và làm hết chúng. Đấy mới là cách học toán.” Tôi quay lại thư viện và tìm được quyển sách toán có nhiều bài nhất. Đấy là một quyển sách tiếng Nga, và tôi chẳng biết tiếng Nga, nhưng một nhà ngữ văn trẻ tuổi nào có ngán việc học thêm một thứ tiếng.

Vậy là tôi dành cả một mùa đông cho việc này, và sau có lẽ một tháng rưỡi, tôi tính được cái tích phân đó. Nhưng đang sẵn đà, tôi học tiếp. Tôi không thể ngừng. Và sau chừng ba tháng, tôi nhận ra hai điều. Điều thứ nhất là tôi cũng khá giỏi với những bài tập vận dụng đơn giản kiểu này. Điều thứ hai là có lẽ đây không phải là cách duy nhất để học toán. Và tôi tìm hiểu và biết được rằng mình có thể nghỉ phép hai năm [ở công việc giảng viên ngữ văn].

Và ông tới Oxford học toán.

- Theo những gì tôi biết, Oxford là nơi duy nhất cho phép bạn hoàn thành một chương trình cử nhân trong hai năm. Lúc đó tôi không biết tiếng Anh, nhưng một nhà ngữ văn nào có ngán việc học thêm một thứ tiếng.

Sau một thời gian, tôi tự nhủ “Đây là thứ mình muốn làm.” Tôi xin nghỉ việc và đi làm tiến sỹ ở (đại học) Princeton.

Đó là một hành trình (nguyên văn: path – con đường) khác thường để đến với toán học.

- Tôi không nghĩ mình có một cuộc sống khác thường, nhưng nó có thể được coi là khác thường nếu bạn cố đặt tôi vào một thứ cuộc sống được coi là chuẩn mực trong một xã hội nào đó. Vấn đề chỉ là phép chiếu, nếu bạn hiểu ý tôi muốn nói. Nếu chọn nhầm trục để chiếu, mọi thứ trông sẽ rất phức tạp. Có thể theo một phép chiếu nào đó, tôi có một quá khứ khác thường. Nhưng tôi không nghĩ thế, bởi vì tôi chỉ sống cuộc sống hàng ngày theo cách riêng của mình. Tôi không cố làm điều gì kỳ cục cả – nó cứ thế xảy ra thôi.

Và giờ thì ông vừa là nhà toán học, vừa là nhà sưu tầm đồ chơi. Ông có cho rằng những đồ chơi của mình là một cách lôi mọi người ra khỏi sự tự mãn về hiểu biết của mình về thế giới xung quanh không?

- Ngược lại – tôi đang cố gắng thoát khỏi sự tự mãn của chính mình. Khi tôi chia sẻ, đó là vì tôi muốn chia sẻ với mọi người. Tôi hy vọng họ sẽ thích, nhưng tôi không cố dạy dỗ ai, và tôi không nghĩ rằng mọi người tự mãn. Ai cũng đấu tranh theo cách của mình và nỗ lực và cố gắng tiến bộ. Tôi là ai mà lôi họ ra khỏi sự tự mãn?

Bài giảng của ông về vòng xoắn Mobius

Nhưng tôi thích được ngạc nhiên, và thích bị chứng minh là mình sai. Không phải trước công chúng, vì như thế rất bẽ mặt. Nhưng một cách kín đáo, tôi thích bị chỉ ra rằng mình sai, bởi nó có nghĩa là sau đó, nếu tôi chấp nhận điều đó, tôi trở nên thông minh hơn một chút, và như thế tôi sẽ thấy dễ chịu hơn.

Ông tìm ra những đồ chơi của mình như thế nào? Ông từng nói rằng phải nhìn thế giới xung quanh qua đôi mắt trẻ thơ.

- Đôi khi người lớn có một xu hướng đáng tiếc là chỉ quan tâm đến những thứ mà những người lớn khác đã dán nhãn là thú vị. Trong khi đó, nếu bạn tươi mới hơn một chút, ngây thơ hơn một chút, bạn nhìn được khắp nơi, không cần biết có nhãn dán hay không, và tìm thấy những bất ngờ cho riêng mình.

Như thế, lúc rửa tay với con, tôi có thể để ý rằng nếu mở vòi nước rất bé – đừng bé quá đến mức nhỏ giọt, mà vẫn có một dòng nước mảnh và đều – và từ từ đưa ngón tay lại gần vòi nước, ta có thể làm nhăn dòng nước. Thật kỳ diệu. Bạn có thể thấy những vết nhăn lớn thành hạt.

Hiện tượng này có thể được lý giải một cách đẹp đẽ bởi sức căng bề mặt. Và nó đã được biết đến, nhưng 99.9% dân số thế giới chưa từng chứng kiến sự nhăn này của nước. Thế nên nó rất thú vị. Bạn không muốn buông mất cái cảm giác ngạc nhiên đó.

Và đấy là cách bạn làm. Bạn quan sát xung quanh. Và đôi khi bạn thấy mệt, hay bạn thấy chóng mặt, hay bạn thấy bận rộn với những việc khác, và bạn không thể quan sát. Nhưng không phải lúc nào bạn cũng mệt hay bận. Những khi đó, bạn có thể tìm ra vô khối những điều kỳ diệu.

Ông có cho rằng nếu một hiện tượng vật lý làm ông ngạc nhiên, đấy là một dấu hiệu đáng tin cậy rằng nó cũng sẽ làm những người khác ngạc nhiên?

- Không phải một dấu hiệu đáng tin cậy, không một chút nào. Có lúc tôi nghĩ một điều gì đó là thực sự kinh ngạc, và mọi người sẽ bảo “Ừ, thế rồi sao?”

Có một điều khá khó hiểu là ngày nay, ngày càng nhiều người sống trong thế giới thực tế ảo (virtual reality), nơi điều gì cũng có thể xảy ra, nhiều đến nỗi chẳng ai còn thấy bất ngờ bởi điều gì trong thế giới thực. Có thể đó là điểm chia cách sự ngạc nhiên của họ với sự ngạc nhiên của tôi.

Một câu hỏi rất hay gặp ở cuối mỗi bài giảng là “Tất cả những thứ này có ứng dụng thực tiễn không?” Nó thực sự rất thú vị, vì đi đâu tôi cũng gặp câu hỏi này, gần như chính xác đến từng từ. Cứ như thể được nghe một đoạn băng được ghi âm sẵn.

Tôi hỏi lại họ, các bạn nghĩ cái gì làm nên một ứng dụng thực tiễn? Câu trả lời thật đáng kinh ngạc. Đại khái, sau khoảng năm đến mười phút, tất cả mọi người cùng đi đến hai loại ứng dụng thực tiễn. Một loại là, nó có giúp kiếm được một lúc vài triệu đô-la không. Loại kia là, nó có thể giết một lúc hàng triệu người không. Nhiều người thực sự choáng vì chính câu trả lời của mình.

Sau đó tôi bảo họ rằng, tôi không rõ người khác thì thế nào, còn tôi có ứng dụng thực tiễn cho những món đồ chơi của mình. Khi tôi cho bọn trẻ con xem các đồ chơi đó, chúng có vẻ vui thích. Nếu đấy không phải là ứng dụng thực tiễn thì cái gì mới phải?

TS. Nguyễn Hoàng Thạch (Viện Toán học) dịch/ Theo Tia sáng

Nguồn: Erica Klarreich, Tạp chí Quanta, 27 tháng 11, 2018, https://www.quantamagazine.org/tadashi-tokieda-collects-math-and-physics-surprises-20181127/

Theo ông Lê Quang Tự Do, game là một ngành có tính toàn cầu, không chỉ riêng Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nước như Mỹ, Nhật hay Hàn Quốc… đều rất quan tâm phát triển ngành này. 

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, ngành game đã tạo được dấu ấn trên thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất game. Bên cạnh đó, ngành cũng có nhân lực chất lượng, khi một lập trình viên có thể làm được rất nhiều công đoạn. Bên cạnh đó, chỉ cần vài người là có thể sản xuất và triển khai được một game. 

Tuy nhiên, theo ông, hạn chế lớn nhất là ngành game Việt chưa đi cùng nhau, sau 10 năm ngành game chọn đi một mình để đi nhanh.Chính vì thế chỉ có một vài doanh nghiệp lớn như VNG, VTC là đi nhanh, các doanh nghiệp còn lại gặp rất nhiều khó khăn. Bộ TT&TT đã cấp phép hơn 200 doanh nghiệp game, nhưng hiện chỉ còn khoảng 30 doanh nghiệp đang hoạt động.

Bên cạnh đó, chính sách vẫn còn nhiều bất cập, không theo kịp sự phát triển. Chẳng hạn mới đây, Bộ Tài chính còn đề xuất áp cả thuế tiêu thụ đặc biệt cho game và Bộ TT&TT đang kêu gọi bỏ ra khỏi dự thảo, bởi game là ngành cần được đầu tư, nuôi dưỡng để phát triển chứ không phải là tiến hành áp thuế để tận thu.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, trong chiến lược phát triển game 2022-2027, mục tiêu của Bộ TT&TT đề ra là tăng doanh thu ngành game lên 1 tỷ USD (hiện tại hơn 600 triệu USD); tăng thêm số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành; tập hợp các nhà phát triển game lại với nhau để thúc đẩy ngành sản xuất game Việt; kết hợp với các trường đào tạo nhân lực cho ngành và hướng tới tổ chức nhiều sự kiện game hơn nữa không chỉ mang tầm trong nước, mà còn hướng ra quốc tế. Mục tiêu của Bộ TT&TT là đưa game trở thành ngành công nghệ chủ lực của nền kinh tế số. 

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc của VTC cũng cho rằng, cần xem game là một ngành kinh tế số và thúc đẩy phát triển. Lấy dẫn chứng ở lĩnh vực Thể thao Điện tử (eSport), ông Bảo phân tích, năm 2022, doanh thu eSport toàn cầu đạt gần 1,4 tỷ USD, có 532 triệu người theo dõi và thực tế doanh thu từ game chỉ chiếm 10%, còn lại 90% là thúc đẩy doanh thu cho các ngành khác như bán vé sự kiện, Digital marketing, bán bản quyền phát sóng trên các nền tảng, kêu gọi tài trợ… Và khi xem game là một ngành thì sẽ tạo ra nghề, lúc đó sẽ đào tạo được nguồn nhân lực cho ngành, đồng thời thúc đẩy các ngành khác phát triển.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng cho biết, game là một ngành đầy cơ hội để phát triển, tuy nhiên hiện Việt Nam chỉ đứng thứ 5 ở thị trường Đông Nam Á, trong khi tiềm năng là rất lớn với 54,6 triệu người chơi game trên di động. Bên cạnh đó, trong vài năm gần đây, eSport cũng đã phát triển mạnh ở Việt Nam và được đưa vào thi đấu tại nhiều giải đấu thể thao chính thức trong khu vực và quốc tế. 

Chính vì thế, ngành game cần một cú hích từ chính sách của Chính phủ để tạo động lực phát triển như các nước khác trong khu vực. Chẳng hạn ở Singapore, Hiệp hội Game nước này được hậu thuẫn bởi 3 cơ quan chính phủ là Tổng cục Du lịch, Cơ quan Phát triển Truyền thông và Cục Doanh nghiệp Singapore. Đáng chú ý, nước này đăng cai rất nhiều sự kiện game và eSport lớn, vì trong năm 2022 Tổng cục Du lịch đã miễn phí toàn bộ địa điểm cho các sự kiện này. Hay ở Indonesia, thuế VAT áp dụng là 10%, nhưng một phần thuế này sẽ được tái đầu tư cho ngành game và nội dung số, các studio độc lập và các doanh nghiệp game nhỏ sẽ được tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ này.

Cần thay đổi định kiến và tạo sự công bằng

Một trong những trăn trở cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp game đặt ra, đó là làm sao để thay đổi được định kiến xã hội cứ nhắc đến game là xấu, là độc hại, để phát triển ngành kinh tế số này.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc VTC cho rằng, nó phải được bắt đầu từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Và lần đầu tiên mọi người đã bắt đầu làm được, khi tại sự kiện ngày hôm nay đã xem game là ngành và khi đã là ngành thì sẽ dùng công nghệ game để giải quyết nhiều nhu cầu cuộc sống. Ngành game sẽ thúc đẩy phát triển các lĩnh vực liên quan khác như đồ hoạ, sáng tạo nội dung hay giáo dục, chẳng hạn như Trung Quốc họ dùng game để dạy lịch sử. Khi đó game trở thành ngành kinh tế số, ngành kinh tế tri thức và sẽ làm thay đổi nhận thức xã hội về nó.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng mong rằng xã hội sẽ nhìn vào game một cách tích cực hơn và trong 1-2 năm qua, eSport đã góp phần quan trọng trong việc này, đó là tín hiệu đáng mừng.

Bên cạnh đó, ông Lã Xuân Thắng cũng cho rằng, cơ quan quản lý cần tạo ra sự công bằng cho các doanh nghiệp trong nước. Bởi hiện nay đang có sự bất bình đẳng, khi doanh nghiệp nước ngoài phát hành game vào Việt Nam không bị kiểm soát nội dung, không đóng thuế, trong khi doanh nghiệp trong nước đang thực hiện rất nghiêm túc và đầy đủ.

Đồng thời, ông cũng đánh giá cao nỗ lực của Bộ TT&TT trong nửa năm vừa qua để thúc đẩy phát triển ngành game. Điều này làm cho doanh nghiệp cảm thấy đang được bảo vệ và đồng hành từ cơ quan quản lý.

Chưa nước nào áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game, vì sao Việt Nam đi ngược?

Công chức lao động - thương binh và xã hội xã Minh Tân (Kiến Xương) chia sẻ tiện ích khi sử dụng thẻ ATM để nhận tiền trợ cấp hàng tháng.

Theo ông Đoàn Anh Tuấn, Phó Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Kiến Xương (Thái Bình): Thời gian qua, huyện đã bám sát các văn bản chỉ đạo của trung ương, của tỉnh để xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho người đang hưởng trợ cấp hàng tháng theo Pháp lệnh Ưu đãi người có công và bảo trợ xã hội.

Các phòng, ban, đơn vị, UBND các xã, thị trấn đã đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ và người dân về phương thức chi trả không dùng tiền mặt. Tích cực vận động, tuyên truyền để người dân hiểu việc chuyển đổi hình thức chi trả bằng tiền mặt sang hình thức chi trả không dùng tiền mặt là giải pháp thuận tiện, nhanh chóng, tiết kiệm thời gian. 

Minh Tân là một trong những xã làm tốt công tác này. Ông Trần Văn Thi, công chức lao động - thương binh và xã hội xã cho biết: Ngay khi nhận được các văn bản chỉ đạo của cấp trên, chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ quan trọng cần nỗ lực bắt tay ngay vào thực hiện để mang lại thuận lợi cho người thụ hưởng chính sách. UBND xã phân công cán bộ làm công tác lao động - thương binh và xã hội cùng lực lượng công an phối hợp với ngành ngân hàng tổ chức hội nghị tuyên truyền về chủ trương chi trả chính sách an sinh xã hội không dùng tiền mặt.

Điều đáng mừng là bà con rất đồng thuận với chủ trương này nên việc triển khai mở tài khoản và chi trả gặp nhiều thuận lợi. Ngay tại hội nghị tuyên truyền, đã có gần 340 người đăng ký mở tài khoản để nhận tiền qua thẻ ATM. Tính đến thời điểm này, toàn xã có 570 người nhận tiền trợ cấp hàng tháng qua tài khoản ngân hàng. 

Bà Đoàn Thị Hội, thôn Nguyệt Giám, xã Minh Tân chia sẻ: Lúc đầu khi được tuyên truyền nhận tiền qua thẻ ngân hàng, tôi cũng có chút băn khoăn bởi ngại tiếp cận công nghệ mới. Nhưng vài lần nhận tiền qua hình thức này tôi thấy rất thuận tiện bởi nhanh, an toàn, đặc biệt là không phải đi lại, chờ đợi lâu. 

Niềm vui của bà Hội cũng là tâm trạng chung của hầu hết những người đang hưởng chính sách an sinh xã hội ở xã Minh Tân và nhiều nơi khác trên địa bàn huyện Kiến Xương. Lúc đầu có bỡ ngỡ nhưng thực hiện nhiều rồi mọi người cũng quen. Đa số đều cho rằng chi trả qua hình thức này rất thuận tiện, an toàn, chính xác và phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. 

Tuy nhiên, ông Đoàn Anh Tuấn, Phó Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Kiến Xương cũng cho rằng, dù kết quả đạt được đến thời điểm này là rất tốt nhưng cũng còn một số khó khăn, đó là hầu hết người hưởng chính sách an sinh xã hội là người cao tuổi, người khuyết tật nên hạn chế về khả năng tiếp cận thông tin, ngại sử dụng dịch vụ thẻ.

Một số người có tâm lý không muốn ủy quyền, ủy thác cho người khác nhận trợ cấp qua tài khoản. Điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật để đối tượng thụ hưởng dịch vụ không dùng tiền mặt tại các địa phương còn hạn chế. 

Một nhiệm vụ trọng tâm của Bộ TT&TT trong quý III/2023 là xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ đề án phát triển kinh tế số vùng Tây Nguyên; xây dựng kế hoạch công bố dữ liệu mở lĩnh vực kinh tế số và xã hội số để thực hiện kế hoạch hành động Năm dữ liệu số quốc gia và phát triển dữ liệu mở của Bộ TT&TT.

Đồng thời, dự kiến vào trung tuần tháng 7, lần đầu tiên Diễn đàn quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số sẽ được Bộ TT&TT tổ chức tại Nam Định.

Tại Hội nghị giao ban quản lý nhà nước quý II/2023 của Bộ TT&TT với các Sở TT&TT, ngày 12/6, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho biết, Bộ TT&TT đang phối hợp với Bộ KH&ĐT thực hiện việc đo lường tỷ trọng kinh tế số trong GRDP của các địa phương. Đến nay, Bộ KH&ĐT đã ban hành Thông tư, phương pháp luận để đánh giá. Tuy nhiên, cơ quan này hiện đang nghiên cứu cách thức thu thập dữ liệu và phương pháp đánh giá cụ thể.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng cũng cho biết thêm, 3 đơn vị trong Bộ TT&TT gồm Vụ Kinh tế số và xã hội số, Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã có 1 phương pháp, thu thập dữ liệu mẫu sẵn, và hiện đã có kết quả đánh giá về tỷ trọng kinh tế số trong GRDP của 63 địa phương năm 2022.

Bộ TT&TT dự kiến sẽ công bố nội dung này trong Báo cáo thường niên về kinh tế số và xã hội số Việt Nam. “Sau khi hoàn thiện, các đơn vị sẽ báo cáo Bộ trưởng phê duyệt, và dự kiến công bố trong tháng 7/2023”, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng cho biết.

Hiện tại, các tỉnh, thành phố quan tâm có thể liên hệ với đầu mối là Vụ Kinh tế số và xã hội số để nhận trước kết quả đánh giá tỷ trọng kinh tế trong GRDP của địa phương mình. Trường hợp có băn khoăn hoặc chưa rõ về phương pháp tính, hay số liệu, các địa phương có thể nêu ý kiến phản hồi.

Nếu có giải pháp tốt, kinh tế số của Việt Nam có thể đạt 25% GDP

Có 1 trường được Bộ Quốc phòng giao tuyển sinh vào đào tạo hệ cao đẳng quân sự là Trường Sĩ quan Không quân, đào tạo ngành Kỹ thuật Hàng không.

Thí sinh muốn đăng ký xét tuyển vào hệ quân sự các trường quân đội phải qua sơ tuyển, đủ tiêu chuẩn theo quy định của Bộ quốc phòng. Thời gian tổ chức sơ tuyển từ 1/3 đến 25/4.

Trung tướng, GS.TS Trần Hữu Phúc, Cục trưởng Cục Nhà trường, Phó Trưởng ban Tuyển sinh quân sự, Bộ Quốc phòng

3 trường dành chỉ tiêu cho nữ

Theo Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng, năm nay, chỉ có 3 trong số 17 học viện, trường sĩ quan quân đội dành chỉ tiêu cho thí sinh nữ.

Cụ thể, Học viên Quân y tuyển 10% chỉ tiêu cho ngành Bác sĩ quân y, trong đó có 26 chỉ tiêu cho thí sinh nữ khu vực phía Bắc và 14 nữ ở khu vực phía Nam.

Học viện Khoa học quân sự cũng tuyển 10% chỉ tiêu cho các ngành đào tạo ngôn ngữ, trong đó ngành Ngôn ngữ Anh tuyển 4 thí sinh nữ, Ngôn ngữ Nga tuyển 2 em và Ngôn ngữ Trung Quốc tuyển 2 em.

Học viện Kỹ thuật quân sự tuyển không quá 6% tổng chỉ tiêu vào các ngành Công nghệ thông tin, Điện tử viễn thông, Điện tử Y sinh, Khí tài quang, Địa tin học. Trong đó, phía Bắc tuyển 21 chỉ tiêu nữ, phía Nam tuyển 12 chỉ tiêu.

Đối với các ngành được giao chỉ tiêu tuyển thí sinh nữ, mỗi ngành tuyển ít nhất 2 em.

Một số tiêu chuẩn quy định riêng của từng trường

Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng cũng nêu những tiêu chuẩn quy định riêng của các trường thí sinh cần lưu ý.

Cụ thể, đối với các trường đào tạo sĩ quan chỉ huy, chính trị, hậu cần gồm các học viện: Hậu cần, Phòng không – Không quân, Hải quân, Biên phòng và các trường sĩ quansẽ tuyển thí sinh nam cao từ 1,65m trở lên, cân nặng từ 50kg trở lên; nữ cao từ 1,54 trở lên, cân nặng từ 48kg trở lên; không tuyển thí sinh mắc tật khúc xạ cận thị.

Các trường đào tạo sĩ quan chuyên môn kỹ thuật gồm các học viện: Kỹ thuật quân sự, Quân y, Khoa học quân sự và Hệ đào tạo Kỹ sư hàng không thuộc Học viện Phòng không - Không quân sẽ tuyển thí sinh nam cao từ 1,63m trở lên, cân nặng từ 50kg trở lên; nữ cao từ 1,54 trở lên, cân nặng từ 48kg trở lên. Các học viện này được tuyển thí sinh (cả nam và nữ) mắc tật khúc xạ cận thị không quá 3 đi -ốp.

Ngoài ra, những thí sinh nam có hộ khẩu thường trú từ 3 năm trở lên thuộc khu vực 1, hải đảo và thí sinh là người dân tộc thiểu số, muốn dự tuyển vào các trường phải đạt chiều cao từ 1,62m trở lên.

Đối với thí sinh nam là người dân tộc thiểu số thuộc 16 dân tộc rất ít người phải có chiều cao từ 1,60m trở lên, các tiêu chuẩn khác được thực hiện như đối với thí sinh là người dân tộc thiểu số nói chung.

Riêng tuyển sinh phi công tại Trường Sĩ quan Không quân, chỉ tuyển chọn thí sinh đã được Quân chủng Phòng Không – Không quân tổ chức khám tuyển sức khỏe, kết luận đủ điều kiện xét tuyển vào đào tạo phi công quân sự.

Quy định về xét tuyển nguyện vọng 1

Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng thông tin, sau khi có kết quả thi tốt nghiệp THPT, thí sinh được điều chỉnh nguyện vọng đăng ký theo quy định của Bộ GD-ĐT.

Đối với việc điều chỉnh đăng ký xét tuyển vào các trường quân đội, thí sinh được điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển (nguyện vọng 1) theo nhóm trường như sau:

Nhóm 1gồm các học viện: Hậu cần, Hải quân, Biên phòng, Phòng không - Không quân (hệ Chỉ huy tham mưu) và các trường sĩ quan: Lục quân 1, Lục quân 2, Chính trị, Đặc công, Pháo binh, Tăng Thiết giáp, Phòng hóa, Thông tin, Công binh.

Nhóm 2gồm các học viện: Kỹ thuật quân sự, Quân y, Khoa học quân sự, Phòng không - Không quân (hệ Kỹ sư hàng không).

Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng lưu ý, các học viện, trường trong quân đội chỉ xét tuyển đối với những thí sinh đăng ký xét tuyển nguyện vọng 1 (nguyện vọng cao nhất) vào trường nộp hồ sơ sơ tuyển hoặc trường cùng nhóm trường xét tuyển và được trường tiếp nhận thông báo đủ điều kiện sơ tuyển.

Thúy Nga

Điểm chuẩn Học viện Kỹ thuật Quân sự và các trường quân đội năm 2020

Ban tuyển sinh Quân sự - Bộ Quốc phòng vừa công bố điểm chuẩn tuyển sinh đào tạo đại học quân sự năm 2020 của 17 trường quân đội.

Thời gian qua, nhiều vấn đề tồn tại về khả năng kiểm soát những nội dung của TikTok đã được chỉ ra. Do vậy, Bộ TT&TT đánh giá TikTok có nhiều vi phạm tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, không chỉ TikTok, trên các nền tảng mạng xã hội khác, các nội dung xấu độc cũng được lan truyền với tốc độ nhanh chóng mặt. 

Chia sẻ tại buổi họp báo định kỳ của Bộ TT&TT ngày 6/4, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử (Cục PTTH&TTĐT, Bộ TT&TT) cho biết, cả Facebook và YouTube cũng đều có những hành vi vi phạm trong việc vận hành tính năng chia sẻ video ngắn Facebook Reels và YouTube Shorts.

Với Facebook Reels, các sai phạm phổ biến được cơ quan chức năng chỉ ra là sự xuất hiện của tin giả, thông tin xuyên tạc liên quan đến nội dung chính trị trên nền tảng. Trên Facebook Reels cũng đang tồn tại nhiều hình ảnh dung tục, phản cảm; nhiều quảng cáo game cờ bạc, các ứng dụng mại dâm, thuốc không rõ nguồn gốc cũng được ghi nhận. 

Tương tự, YouTube Shorts cũng có vi phạm trong việc quảng cáo hàng giả, quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, đặt quảng cáo vào nội dung vi phạm.

Theo ông Lê Quang Tự Do, Bộ TT&TT đã và đang phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan, nhiều lần tổ chức làm việc, có văn bản kiên quyết yêu cầu TikTok và các nền tảng xuyên biên giới khác như Facebook, YouTube thực hiện việc chủ động ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm. 

Bên cạnh đó, Bộ cũng phát triển công cụ, kỹ thuật để rà quét, phát hiện và xử lý thông tin vi phạm. Tuy nhiên, các nền tảng mạng xã hội sử dụng thuật toán như TikTok đang “lách” để bộ công cụ không thể tự động rà quét, phát hiện vi phạm khiến công tác xử lý vi phạm gặp khó khăn. 

Với lượng thông tin khổng lồ sản sinh mỗi ngày trên các nền tảng mạng xã hội như hiện nay, nếu các nền tảng này không hợp tác, chủ động chặn lọc triệt để bằng các thuật toán thì việc chặn gỡ nội dung vi phạm sẽ kém hiệu quả.

Trong thời gian tới, Bộ TT&TT sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp về pháp lý, kinh tế, kỹ thuật, ngoại giao, truyền thông... để yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới phải tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Bộ cũng sẽ tổ chức hội nghị với các MCN (mạng đa kênh) của YouTube, TikTok, Facebook. Hoạt động này nhằm tăng cường hiệu quả quản lý về việc tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam giữa các mạng xã hội xuyên biên giới với các MCN và những người có sức ảnh hưởng trên mạng. Bên cạnh đó, Cục PTTH&TTĐT cũng sẽ xây dựng kế hoạch truyền thông để thúc đẩy, hình thành các xu hướng ứng xử văn hóa mạng lành mạnh.

Bộ TT&TT: TikTok có nội dung phản cảm, lệch chuẩn, chống phá Đảng và Nhà nước

Bác sĩ Thắng tính toán, hiện nay, cứ 1 đơn vị đột quỵ ở Việt Nam phải phụ trách trên 2.000 bệnh nhân/năm. Trong khi đó, con số tại Mỹ là 300 bệnh nhân/đơn vị, con số khuyến cáo trong điều kiện lý tưởng là 500 bệnh nhân/đơn vị đột quỵ.

“Điều đó có nghĩa là chúng ta sẽ cần 400 đơn vị đột quỵ trong những năm tới. Hoặc ít ra, phải có khoảng 200 đơn vị để đạt con số 1.000 bệnh nhân/năm/đơn vị đột quỵ”, bác sĩ Thắng chia sẻ.

Việc thành lập các đơn vị đột quỵ với các nhân sự đào tạo chuyên biệt, được xem là chiến lược mang lại lợi ích cho cộng đồng lớn nhất tại nhiều quốc gia. Đặc biệt, với yêu cầu điều trị càng sớm càng tốt trong những cửa sổ "thời gian vàng", số cơ sở điều trị đột quỵ cần mở rộng theo khoảng cách địa lý, bệnh nhân có thể đến viện trong 60 phút sau khi khởi phát triệu chứng.

Phòng ngừa "căn bệnh tử thần thời 4.0"

Theo Bộ Y tế, trong những năm gần đây, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đều phải đối mặt với nguy cơ bệnh tật kép, gồm các bệnh truyền nhiễm mới nổi cũng như các bệnh lưu hành và sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm.

Các báo cáo khoa học cho thấy, tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm tới 74% các ca tử vong nói chung. Đây là một con số rất lớn trong điều kiện kinh tế xã hội và khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Đơn vị Đột quỵ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết đột quỵ được đánh giá là “căn bệnh tử thần thời đại 4.0”. Khi xảy ra đột quỵ, phần não bị hư hại không thể đảm nhận chức năng ban đầu, do đó dẫn đến xuất hiện các triệu chứng: yếu liệt nửa người, tê và mất cảm giác, mất thị lực một bên hoặc mù hoàn toàn, mất ngôn ngữ, hôn mê,...

Hiện nay có 2 nhóm yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ gồm: nhóm yếu tố có thể thay đổi được (hút thuốc lá, nghiện rượu, béo phì, rung nhĩ,...) và nhóm yếu tố không thể thay đổi được (tuổi tác, giới tính, gen di truyền).

Theo bác sĩ Thắng, để phát hiện người đột quỵ, có thể nhận biết và xử trí qua câu: “Méo cười, ngọng nói, xuội tay - Mau gọi cấp cứu, đi ngay, đừng chờ”, hoặc các dấu hiệu được viết tắt trong từ FAST.

Nhiều bệnh nhân đợt quỵ sau khi điều trị ổn đã ngưng khám, ngưng uống thuốc, hoặc tự mua thuốc theo toa cũ. Việc này gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

Để phòng ngừa tái phát đột quỵ, người bệnh cần ghi nhớ: tăng cường vận động, giảm cân chống béo phì, không ăn nhiều mỡ béo, chất ngọt, đường, bột, muối mặn, ăn nhiều rau củ, trái cây, điều trị bệnh tăng huyết áp, đái tháo thường, bệnh tim, chữa tăng cholesterol máu, bỏ thuốc lá, ngưng rượu bia,...

Ngoài những yếu tố này, các bác sĩ sẽ lưu ý thêm từ kết quả tầm soát đột quỵ để kiểm soát 3 nhóm nguyên nhân lớn gây đột quỵ cho người bệnh gồm: xơ vữa động mạch, rung nhĩ, bệnh lý mạch máu nhỏ.