Trong buổi tiệc sôi động vào đêm bầu cử hôm 5/11, tỷ phú Elon Musk ngồi cách tổng thống đắc cử Donald Trump hai ghế, nhận nhiều lời khen ngợi về vai trò cho chiến thắng quyết định của ông Trump trong cuộc bầu cử lần này.

"Ủy ban hành động chính trị Mỹ (America PAC) của tôi đã giúp cải thiện đáng kể thế trận của đảng Cộng hòa tại các tiểu bang dao động", ông Musk nói khi trả lời nhà bình luận bảo thủ Tucker Carlson tại dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump ở bang Florida. Ông Musk còn đăng một bức ảnh chế về mình tại Phòng Bầu dục (Nhà Trắng) cho 203 triệu người theo dõi trên X, nền tảng truyền thông xã hội của vị tỷ phú này.

America PAC do tỷ phú Musk thành lập cùng với sự hỗ trợ của nhiều doanh nhân công nghệ nổi bật, nhằm ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2024.

Chiến thắng ngoạn mục của ông Trump trong kỳ bầu cử vừa qua là đỉnh cao của nỗ lực kéo dài 6 tháng và phụ thuộc vào một canh bạc mạo hiểm: siêu ủy ban PAC đã thực sự dẫn dắt chiến dịch vận động bỏ phiếu cho ông Trump ở các bang chiến trường; và ông Trump đã tin tưởng giao một vai trò cực kỳ quan trọng trong chiến dịch của mình cho một người "mới vào nghề chính trị" là tỷ phú Musk.

Thật khó để tách biệt công tác vận động chính trị của ông Musk khỏi những ảnh hưởng khác đã đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng. Nhưng không có nhiều nghi ngờ rằng cuộc bầu cử là một chiến thắng không chỉ cho ông Musk mà còn cho cả "nền chính trị tiền bạc" mà ông đã bỏ ra. Một nhà tài trợ siêu giàu đã tận dụng hệ thống tài chính quá lớn của mình để từng bước "đặt ngón tay cái của mình lên bàn cân", một sự việc chưa từng có.

Ông Musk gần như một mình tài trợ cho chiến dịch tranh cử tốn kém của ứng viên Trump với hơn 175 triệu USD. Đội ngũ vận động của ông đã gõ cửa gần 11 triệu ngôi nhà ở các tiểu bang chiến trường kể từ tháng 8, bao gồm khoảng 1,8 triệu ngôi nhà ở Michigan và 2,3 triệu ngôi nhà ở Pennsylvania, theo các nguồn tin.

Trong khi đó, 30 triệu USD khác đã được chi cho một chương trình gửi thư trực tiếp lớn và khoảng 22 triệu USD cho quảng cáo kỹ thuật số, bao gồm cả trên các phương tiện truyền thông thân thiện với ông Trump như Barstool Sports.

Khi ông Musk lần đầu gặp các cố vấn chính trị vào mùa Xuân, vị tỷ phú này tập trung vào việc thu hút 800.000 đến 1 triệu cử tri ít có khả năng bỏ phiếu ở 7 tiểu bang chiến trường, những người, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, có thể có xu hướng bỏ phiếu cho ông Trump nhưng thường thì không hay đi bỏ phiếu. Hiện vẫn chưa rõ liệu ông Musk có thành công trong chỉ số đó hay không, mặc dù ông Trump tuyên bố đã có lợi thế lớn ở các vùng nông thôn, vốn là trọng tâm của ông Musk.

Thành công rõ ràng của siêu ủy ban PAC có thể truyền cảm hứng cho những nỗ lực tương tự, giúp chuyển đổi các chiến dịch hiện đại. Hướng dẫn mới từ Ủy ban Bầu cử Liên bang Mỹ, được ban hành vào tháng 3, hiện cho phép các chiến dịch tranh cử tổng thống phối hợp chặt chẽ các hoạt động thực địa với các siêu PAC.

"Không có lý do gì để chi số tiền khó kiếm được của các chiến dịch tranh cử liên bang vào các hoạt động trên thực địa nếu có các tổ chức bên ngoài có thành tích đã được chứng minh và cơ sở hạ tầng có thể xác minh được", nhà hoạt động bảo thủ Ralph Reed, người có siêu PAC của riêng mình mang tên "Liên minh Đức tin và Tự do", cho biết họ đã gõ cửa gần 10 triệu ngôi nhà thay mặt cho ông Trump.

Ông Musk dựa rất nhiều vào các chiến thuật vận động cử tri đi bỏ phiếu đã được kiểm chứng theo thời gian. Ví dụ, hôm 5/11, ông nhấn mạnh đã sử dụng các chiến thuật vận động truyền thống như lập một đội xe để chở cử tri ủng hộ ông Trump, bao gồm cả cộng đồng người Amish ở Pennsylvania, những người không lái ô tô, đến các điểm bỏ phiếu.

Vị tỷ phú này cũng ưu tiên kêu gọi cử tri bầu cử sớm và bỏ phiếu qua thư dù ông Trump từng nhiều lần chỉ trích cách thức này. Sau khi nhóm lãnh đạo cấp cao của ông Musk đích thân đến hiện trường vào cuối tháng 8, họ đã điều chỉnh kịch bản vận động để tập trung không chỉ vào việc xác định những người ủng hộ Trump mà còn khuyến khích bỏ phiếu qua thư và cung cấp mã QR để yêu cầu bỏ phiếu qua thư.

Nhưng ông Musk, như thường lệ, cũng vượt qua ranh giới. Vị tỷ phú này đã treo thưởng bằng tiền mặt, chẳng hạn như tặng 1 triệu USD cho những ai ký vào bản kiến nghị ủng hộ tự do ngôn luận và quyền sở hữu súng. Dù gây tranh cãi và bị kiện (nhưng sau đó thắng kiện) nhưng vụ việc này đã thu hút sự chú ý của công chúng. 

Và ông Musk đã trở thành một trong những người cổ vũ và đại diện hàng đầu của ông Trump. Tài khoản X của ông Musk với hàng triệu người theo dõi trở thành công cụ lan truyền thông tin ủng hộ ông Trump.

Các quan chức trong chiến dịch tranh cử của Trump phần lớn đánh giá cao sự ủng hộ của tỷ phú này. Ông Musk, người nhận báo cáo hằng ngày về số phiếu bầu sớm, đã tập hợp một nhóm gồm cả những người điều hành đảng Cộng hòa truyền thống và bạn bè của ông. 

Sau một số sự cố nhân sự tốn kém và đáng kể vào mùa hè, tỷ phú Musk đã mở rộng chương trình của mình trên một đường băng rất ngắn: chỉ định một giám đốc tiểu bang cho mỗi chiến trường, người được giao nhiệm vụ tuyển dụng các công ty đi gõ cửa từng nhà để tìm những cử tri không thường xuyên đi bỏ phiếu hãy đi bỏ phiếu và bầu cho ông Trump.

Với nguồn lực dồi dào, siêu PAC của ông Musk cũng đã thúc đẩy một chương trình gọi điện thoại cho cử tri trong những ngày cuối cùng để thúc đẩy ngay cả những cử tri "có xu hướng trung bình" đi ủng hộ ông Trump.

Một khoảnh khắc quan trọng khác diễn ra vào đầu tháng 10, khi ông Musk nhận thấy tầm quan trọng của Pennsylvania và quyết định chuyển nguồn lực cho tiểu bang này, bao gồm cả thời gian của riêng mình.

Tất nhiên, vẫn còn một số hoạt động của tỷ phú Musk khó mà hoàn hảo và còn gây tranh cãi nhưng kết quả chiến thắng của ông Trump chính là thành quả và minh chứng rõ ràng cho những nỗ lực không mệt mỏi của tỷ phú Musk. Và chiến thắng của ông Trump từ sự ủng hộ của tỷ phú này cũng đã tạo tiền lệ cho các đại gia lớn trong chính trường Mỹ.

Ông Mike DuHaime, cựu quan chức Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa, đã bày tỏ sự lo lắng về những bài học mà các chiến dịch tranh cử có thể rút ra từ chiến thắng của ông Trump với sự giúp đỡ của tỷ phú này: đó là quyền kiểm soát chính trị dần thuộc về các nhà tài trợ lớn.

"Điều đó thực sự trao quyền cho những nhà tài trợ lớn này và để họ có thể gây ảnh hưởng lớn đến nền chính trị", ông nói. "Tôi nghĩ rằng càng chi tiêu nhiều tiền do các chiến dịch và các đảng phái chính trị kiểm soát thì càng tốt, vì họ là những người cuối cùng phải chịu trách nhiệm trước cử tri".

Theo các chuyên gia, được thúc đẩy bởi sự ngưỡng mộ lẫn nhau, Tổng thống đắc cử Trump và tỷ phú Musk có thể đã hình thành một liên minh chính trị lâu dài. "Một ngôi sao đã ra đời - Elon!", ông Trump đã nói trong bài phát biểu chiến thắng của mình, trước khi kể lại một số câu chuyện về những thành tựu kinh doanh của ông Musk.

Khi máy bay chở vị tỷ phú này hạ cánh vào tối 5/11 ở gần Mar-a-Lago, ông Musk đã phát biểu trên một chương trình phát trực tiếp của X rằng bản thân không có kế hoạch hạn chế tham vọng chính trị của mình và rằng siêu PAC của ông sẽ "có ảnh hưởng lớn" đến các cuộc đua tư pháp và cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026. "PAC sẽ tiếp tục hoạt động sau cuộc bầu cử này", ông Musk nhấn mạnh.

Sáng bố gọi báo tin ở Mariupol tiếp tục căng thẳng. Bố cùng nhiều người Việt rất muốn đi mà không đi được. Ngoại trừ một ít lương thực và sóng điện thoại chập chờn, lúc có lúc không thì thành phố không còn gì nữa. Ngoài trời tuyết vẫn rơi và hệ thống lò sưởi đã không còn hoạt động.

Thành phố Kharkov tình hình vẫn thế, vẫn bắn nhau, vẫn vang tiếng bom nổ nhưng may mắn không phải ở khu vực của mình…".

Đã nhiều ngày nay, Lê Hồng Thùy (28 tuổi, sống tại thành phố Kharkov) duy trì thói quen cập nhật trạng thái lên trang cá nhân để bạn bè và người thân biết được cuộc sống hiện tại của cô. Những hôm mất điện, không có kết nối internet, Thùy cũng cố gắng dùng mạng điện thoại chia sẻ ngắn gọn để mọi người biết cô vẫn đang an toàn.

Thùy sinh sống ở Kharkov một mình, còn bố cô sống ở thành phố Mariupol cách đó gần 700 km. Khi cuộc chiến nổ ra, bố của Thùy dự tính di tản sang Ba Lan rồi về Việt Nam. Tuy nhiên, dự định này đến hiện tại không thể thực hiện được.

Cũng như nhiều người dân của thành phố Mariupol, bố của cô đang phải chịu cảnh thiếu thốn về nước, thực phẩm, điện và năng lượng sưởi ấm, nguy hiểm rình rập từng giờ khi giao tranh xảy ra ác liệt. "Bố tôi kể, người dân đã phải nhặt củi để nấu ăn. Tình trạng cướp bóc xảy ra ở nhiều nơi. Nhiều ngôi nhà đổ nát, cửa sổ vỡ toang", Thùy chia sẻ.

Hàng ngày, Thùy sốt ruột ngóng chờ điện thoại của bố. Nhưng từ ngày 2/3, cô bị bặt tin ông.

Suốt một tuần liền không liên lạc được với bố, cô gái trẻ lo lắng, cầu nguyện mọi chuyện tệ hại sẽ không xảy ra. Rất may sau đó, Thùy được một người quen báo tin bố cô không sao và đang ở nơi trú ẩn an toàn. Bố cô sau đó cũng đã sạc được điện thoại gọi cho con gái vào ngày 9/3.

Hiện tại, cô đang hi vọng hành lang xanh được thiết lập an toàn để bố cô sớm được đi sơ tán.

Về phần mình, Thùy chia sẻ, Kharkov là thành phố lớn gần biên giới Nga, trở thành mục tiêu quân sự quan trọng trong cuộc xung đột. Bom đạn đã tàn phá khu trung tâm của thành phố, nhiều đường xá, công trình, trường học bị hư hỏng.

"Ở nơi tôi sống có 5 khu nhà với khoảng 300 hộ người Việt sinh sống. Tuy nhiên hiện giờ chỉ còn khoảng 3-4 gia đình ở lại. Nhiều người Ukraine quanh đây cũng đã di tản bớt khi thấy thành phố bị bắn phá ngày một ác liệt. Mỗi ngày tôi vẫn nghe thấy âm thanh của tiếng bom nổ ở những vùng khác trong thành phố vọng lại", Hồng Thùy chia sẻ.

Tuy không bị tấn công trực tiếp nhưng khu dân cư nơi cô gái trẻ này sinh sống cũng bị ảnh hưởng không ít bởi chiến tranh. Đã có những ngày điện mất, lò sưởi không hoạt động, internet trục trặc.

Mỗi ngày, Thùy phải tuân thủ giờ giới nghiêm, buổi tối, cô nấu nướng thật sớm, ăn xong bữa tối trước 18h để tắt đèn trong phòng bếp rồi trở về phòng ngủ nằm. "Có hôm, tôi nấu ăn hơi muộn một chút liền bị bảo vệ khu nhà nhắc nhở tắt đèn đi đề phòng bị tấn công. Phòng ngủ không có cửa sổ nên tôi vẫn có thể bật đèn ban đêm. Tuy nhiên, nếu muốn ra phòng bếp, tôi buộc phải dùng đèn pin điện thoại", Thùy cho hay.

Trước khi rời đi di tản, nhiều đồng hương người Việt đã gửi lại chìa khóa nhà cửa cho Thùy. Vì vậy, ban ngày, những lúc cảm thấy an toàn, Thùy thường chạy sang nhà hàng xóm để tưới cây giúp họ, đôi khi cô cho một số vật nuôi ăn hoặc lấy thêm chút lương thực.

Hồng Thùy kể: "Nhiều gia đình trước đó đã mua thực phẩm dự trữ để bám trụ lại. Tuy nhiên, sau đó họ quyết định đi tị nạn. Họ thường bảo tôi qua lấy đồ đem về ăn. Tôi thường chỉ lấy cho mình một ít, phần còn lại, tôi đem phân phát cho những người khó khăn quanh đây".

Chia sẻ về quang cảnh đường phố gần nơi mình sống những ngày này, cô gái trẻ cho hay: "Đường phố rất vắng, phủ đầy tuyết trắng. Thi thoảng có một số chiếc xe hơi chạy qua lại. Xe công cộng đã không hoạt động nữa. Những nơi tập trung đông người là ở hiệu thuốc, siêu thị, nơi phát đồ ăn miễn phí. Tuy nhiên, họ thường phải xếp hàng 2-3 tiếng đồng hồ và đôi khi vào đến nơi cũng không mua được gì".

Hàng ngày, Thùy đều cập nhật tin tức để xem rằng mình có thể bám trụ được nơi đây đến lúc nào. Dù vẫn cảm thấy an toàn nhưng nhiều đêm, cô gái trẻ cũng thấp thỏm không yên khi nghe tiếng bom nổ rầm rầm, tiếng pháo từ xa vọng lại.

Thùy nói: "Nếu tình hình căng thẳng hơn, tôi cũng buộc phải rời đi dù không muốn lên đường tị nạn chút nào. Đó là một hành trình mệt mỏi, phải chờ đợi rất lâu, thiếu thốn đồ đạc. Sang đến nơi lại phải bắt đầu lại hoàn toàn với đôi bàn tay trắng".

Cảnh vắng vẻ trên đường phố Ukraine những ngày chiến sự căng thẳng

Không biết "tạm ổn" được đến ngày nào

Từ những ngày đầu tháng 3, thành phố Kharkov đã phải hứng chịu liên tiếp những trận pháo kích. Bom đạn rền vang, tên lửa tàn phá khiến những con phố ngổn ngang, xe cộ bị thiêu cháy la liệt trên đường. Các con phố vốn sầm uất, nay vắng người qua lại. Mọi người đều hạn chế ra đường nhiều nhất có thể.

Tại thành phố này, một số tòa nhà của chính quyền địa phương, nhà hát opera đã bị trúng tên lửa. Chiến sự quyết liệt kéo theo việc một số khu dân sinh bị trúng "bom rơi, đạn lạc".

Dù nhiều người hàng xóm đã lên đường di tản để lánh nạn nhưng gia đình chị Đỗ Thu Hương (41 tuổi) vẫn quyết định bám trụ lại thành phố. 

Chia sẻ với Dân tríngày 10/3, chị Hương nghẹn ngào cho biết: "Vợ chồng tôi sang Ukraine sinh sống và làm việc đã hơn 20 năm. Cuộc sống yên bình, vui vẻ. Đùng một cái, nghe thấy tiếng bom đạn bên tai, tôi hoảng loạn vô cùng. Những tiếng nổ rát rạt, ám ảnh đến cả trong giấc ngủ...".

Mấy ngày đầu, cứ nghe thấy tiếng bom nổ từ xa vọng lại, cả gia đình chị Hương lại cuống cuồng hoảng loạn, chạy xuống hầm trú ẩn. Tuy nhiên, qua nhiều ngày, đã quen tai hơn với những âm thanh này, chị Hương và chồng học cách giữ bình tĩnh, chủ động để phán đoán tình hình.

Theo lời chị Hương, người Việt ở nơi chị sống cũng đã di tản gần hết. Ai cũng chấp nhận bỏ lại gia sản gây dựng nhiều năm để ra đi. Em gái của chị cũng đã sang Ba Lan và lên chuyến bay cứu trợ trở về Việt Nam.

Trước khi đi, em chị Hương đã hết lời thuyết phục chị rời Kharkov. Ngay cả bố mẹ chị ở quê nhà Việt Nam cũng liên tục gọi điện thúc giục. Tuy nhiên, người phụ nữ này vẫn quyết định ở lại. "Các con tôi cũng không còn quá nhỏ. Nếu phải di chuyển khẩn cấp thì cũng vẫn linh động được. Nên hiện tại tôi vẫn ở lại đến khi nào có thể", chị Hương nói.

Quyết tâm là vậy nhưng khi thấy dòng người rời khỏi thành phố mỗi lúc một đông, lòng chị Hương lại trùng xuống, không tránh khỏi sự hụt hẫng, chơi vơi.

Cảnh vắng vẻ trên đường phố Ukraine những ngày chiến sự căng thẳng

Chị Hương đánh giá tình hình khu vực gia đình mình ở vẫn tạm ổn, bên ngoài vẫn có sự đi lại, mua bán, có xe phát hàng cứu trợ. Thỉnh thoảng không phải giờ giới nghiêm, chị vẫn xuống dưới đi dạo quanh nhà.

Tuy nhiên, trước tình trạng nhiều nơi trong thành phố bị bắn phá ác liệt, mất điện, mất nước, chị Hương không biết tình trạng "tạm ổn" này kéo dài được đến lúc nào. 

Hiện tại, chị Hương vẫn kết nối với các đồng hương còn trụ lại trong thành phố để nắm bắt tình hình. 

Cảnh vắng vẻ trên đường phố Ukraine những ngày chiến sự căng thẳng

"Mọi người khuyên nhau tùy theo tình hình của từng gia đình mà đi hay ở. Nhà tôi cũng đang ở trong trạng thái lưỡng lự bởi hành trình tị nạn trong giá rét thực sự gian khổ. Nhiều người đã lạc mất người thân. Như dì của tôi đây, khi sang đến Ba Lan đã bị đi lạc. Dì tuổi cao, lại có bệnh trong người, không biết tiếng. Rất may sau đó dì đã được người Việt ở Ba Lan giúp đỡ và đưa về một ngôi chùa", chị Hương kể.

Cuộc sống nhiều nơi trong thành phố điểm nóng Kharkov ngày càng khó khăn hơn. Ga tầu điện ngầm ở Kharkov cũng biến thành hầm trú bom cho người dân. Nhiều người Việt đã lựa chọn rời đi sớm để đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, không ít người Việt vẫn kẹt lại vùng chiến sự do lo sợ gặp nguy hiểm trên đường tị nạn. Một số thì không muốn bỏ lại tất cả tài sản để dứt áo ra đi…. 

Như bao người đang chịu cảnh lầm than loạn lạc, người phụ nữ này cũng mong mỏi chiến sự sớm kết thúc để không ai phải rời khỏi nơi mà họ sinh sống gắn bó nhiều năm. 

Theo Dân trí

Bà mẹ Ukraine chơi piano giữa đống đổ nát gây xúc động

Đây cũng là bản nhạc cuối cùng mà người phụ nữ 48 tuổi có thể chơi tại nhà mình trước khi chạy trốn khỏi thành phố, nơi cô sinh ra.  

Chuyên trang quân sự Mỹ War Zonenhận định xe ăng-ten có thể bị thu giữ gần thành phố Hama, thủ phủ tỉnh cùng tên ở miền tây Syria. Trên góc trái ảnh có biểu tượng của Hayat Tahrir al-Sham (HTS), nhóm phiến quân dẫn đầu đợt tấn công bất ngờ nhằm vào các vị trí quân đội chính phủ Syria hồi tuần trước.

Một tổ hợp radar Podlet-K1 hoàn chỉnh có giá ước tính khoảng 5 triệu USD, gồm xe ăng-ten, xe chỉ huy và xe chở máy phát điện. Chưa rõ phiến quân Syria có thu được các phương tiện còn lại trong tổ hợp hay không.