Theo Sở Y tế Hà Nội, trên địa bàn ghi nhận 2 ca sốt xuất huyết tử vong trong năm nay. Bệnh nhân đầu tiên mới 19 tuổi (quận Hà Đông) có kèm theo bệnh nền. Trường hợp thứ hai là nữ bệnh nhân 45 tuổi (quận Hoàn Kiếm).

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Quốc Thái - Trung tâm Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, sốt xuất huyết có thể điều trị tại nhà nhưng có một số trường hợp biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng, đặc biệt người có bệnh nền đi kèm.

Bác sĩ Thái cho biết, vắc xin sốt xuất huyết đã được nghiên cứu và đưa vào sử dụng. Nhưng vắc xin này không đạt miễn dịch ổn định, không sinh miễn dịch với tất cả chủng virus Dengue, cụ thể là tuýp Den-2.

Nhiều người mong đợi vắc xin sốt xuất huyết nhất là người có bệnh nền, trẻ nhỏ vì nguy cơ biến chứng cao. Tuy nhiên, bác sĩ Thái chia sẻ, chúng ta không nên nghĩ người mắc bệnh nền tiêm vắc xin sốt xuất huyết sẽ được bảo vệ khỏi virus.

Ví dụ điển hình là Philippines, nơi có tỷ lệ người mắc sốt xuất huyết rất cao. Năm 2016, quốc gia này đã đưa vắc xin phòng sốt xuất huyết vào tiêm chủng đại trà. Tuy nhiên, loại vắc xin đó không phù hợp với nhóm người dễ bị tổn thương nhất, gồm trẻ em 5-9 tuổi. Vắc xin có tác dụng phòng chống bệnh hiệu quả đối với những người từng nhiễm virus. Nhưng một số người từng tiêm vắc xin có thể diễn biến xấu hơn khi mắc bệnh. Sau đó, Philippines đã cấm sử dụng loại vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên trên thế giới này.

Theo ông Thái, một loại vắc xin sốt xuất huyết mới đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng tại Nhật Bản.

So với các bệnh truyền nhiễm khác, sốt xuất huyết có nhiều đặc thù. Vắc xin hiện nay chưa khả thi, có lẽ vì vậy nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam dù có sốt xuất huyết lưu hành nhưng chưa triển khai vắc xin.

Sốt xuất huyết Dengue gồm các tuýp là Den-1, Den-2, Den-3 và Den-4. Người bệnh sẽ có miễn dịch trọn đời với tuýp virus đã mắc nhưng không có miễn dịch chéo với các tuýp virus còn lại nên vẫn tái nhiễm. Các tuýp đều có nguy cơ biến chứng nặng như nhau nên người dân không được chủ quan. 

Cách phòng bệnh hiệu quả nhất vẫn là tiêu diệt tác nhân lây truyền bệnh (loăng quăng). Người dân chủ động tìm hiểu kiến thức liên quan đến bệnh để biết cách xử trí đúng khi có dấu hiệu sốt xuất huyết. 

Nhóm tác giả cũng tìm thấy sự khác biệt trong cách những người trẻ tuổi phân hủy protein và carbohydrate của một số loại thực phẩm. Do đó, họ cho rằng lượng thịt đỏ và đường có thể liên quan đến mắc ung thư đại trực tràng ở độ tuổi trẻ hơn.

“Cách chúng ta sử dụng carbohydrate để tạo ra năng lượng; dùng protein và axit amin từ chế độ ăn uống thực sự có mối quan hệ rất chặt chẽ với tỷ lệ mắc bệnh ung thư”, Tiến sĩ Suneel Kamath, bác sĩ chuyên khoa ung thư đường tiêu hóa và tác giả chính của nghiên cứu, thông tin. 

Tiến sĩ Kamath cho biết đã có đủ bằng chứng cho thấy nên hạn chế thịt đỏ và đường trong chế độ ăn uống. “Chúng tôi biết đó là yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng trong một thời gian dài”, Tiến sĩ Kamath nói.  

Khảo sát bao gồm 170 bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng, 66 người khởi phát bệnh khi còn trẻ (dưới 50 tuổi). Kết quả đã được trình bày vào đầu tháng 6 tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Ung thư lâm sàng Mỹ. 

Nghiên cứu được đưa ra vào thời điểm số ca ung thư đại trực tràng đang gia tăng ở những người trẻ tuổi. Đó hiện là loại ung thư phổ biến và gây tử vong cao thứ ba ở Mỹ. 

Hiệp hội Ung thư Mỹ ước tính, khoảng 153.000 ca ung thư đại trực tràng sẽ được phát hiện trong năm nay, trong đó có 19.500 ca dưới 50 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh ở nhóm 50-54 tuổi là 60 người trên 100.000 dân. Trong khi đó, con số này trong giai đoạn 1975-1979 là 40 người. 

Triệu chứng bệnh bao gồm chán ăn, đầy bụng, táo bón, đi ngoài có máu, dễ bị nhầm lẫn với trĩ, hội chứng ruột kích thích và các vấn đề tiêu hóa thông thường. 

Một nghiên cứu khác gần đây cũng đã liên kết thịt đỏ và đường với tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Các tác giả xem xét thói quen ăn uống của hơn 95.000 y tá. Kết quả cho thấy, những phụ nữ trưởng thành dùng đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao gấp đôi những phụ nữ không uống hoặc rất ít.  

Ngoài ra, một đánh giá trên tạp chí Dịch tễ học châu Âu cho thấy tiêu thụ nhiều thịt đỏ liên quan đến ung thư đại trực tràng, vú và phổi.

6 tác nhân thúc đẩy tế bào ung thư sinh sôi và phát triển

Tất cả nguyên liệu trên được trộn cùng nhau với một chút gia vị như đường, tỏi, ớt, nước mắm, thêm chút rau răm rồi rắc lên trên chút lạc giã nhỏ, hành khô phi thơm, rau mùi thái nhỏ. Đĩa gỏi trông hấp dẫn với màu sắc được pha trộn khéo léo, sắc màu.

Gỏi bưởi thường được ăn kèm với phồng tôm giòn rụm. Giá món ăn này khoảng 100.000 - 150.000 đồng một đĩa.

Ở Đồng Nai, ngoài gỏi bưởi còn rất nhiều món ngon thú vị chế biến từ loại trái này như chè bưởi, gà hấp bưởi, rượu bưởi.

Ảnh: madamegai/thehungrypigg

Lẩu lá khổ qua rừng

Lá khổ qua rừng là loại lá khá phổ biến ở vùng đất Long Khánh (Đồng Nai). Người dân thường hái lá non và đọt khổ qua rừng để chế biến món ăn, tuy đắng nhưng có dược tính cao hơn khổ qua thường. Khi ăn vào, thực khách cảm nhận được dư vị ngọt và thơm.

Khổ qua rừng mọc hoang dại tự nhiên, phổ biến ở các vùng miền núi và trung du, rừng thưa và thường chỉ mọc mùa mưa. Ngày nay, khổ qua rừng được nhiều người dân nhân giống, trồng trong vườn nhà để quanh năm có nguyên liệu chế biến lẩu.

Ảnh: Lẩu Khổ Qua Rừng - Mạ Tôi

Món lẩu lá khổ qua rừng thường được nấu bằng cá trào cững (giống cá lóc con) hoặc sườn non, tôm khô, cua đồng.

Lá khổ qua được nhặt, rửa sạch, để ráo. Khi chế biến bạn có thể giảm bớt vị đắng của khổ qua bằng cách bóp muối. Khi nồi nước lẩu đang sôi, thực khách chỉ cần nhúng một nắm lá vào lẩu rồi vớt ra ngay, dùng liền mới cảm được vị ngon đặc trưng. 

Gỏi cá Biên Hòa

Đồng Nai có hai làng cá bè nổi tiếng: làng cá bè Tân Mai và làng cá bè La Ngà. Ngư dân ở đây chế biến rất nhiều món ngon từ cá nhưng nổi tiếng nhất vẫn là gỏi cá. 

Cá được dùng cho món gỏi là cá chép, tai tượng, điêu hồng… Những con cá chép làm gỏi có trọng lượng không quá 2kg và không nhỏ quá dưới 1kg. Theo người dân, cá quá to thì thịt khô, thớ thịt không mịn nhưng cá quá nhỏ thì ít thịt, thịt nhão. Với cá điêu hồng và cá tai tượng thì càng lớn, thịt càng ngọt.

Cá tươi rói sau khi làm sạch, bỏ vẩy sẽ được lọc khéo léo, bỏ phần xương sống từ đuôi đến mang. Người đầu bếp lọc thoăn thoắt, đều tay để thịt cá mịn, không bị vỡ, không lẫn xương dăm, sau đó dùng giấy bồi thấm nước cho khô hai bên thịt cá, hút hết nhớt và mùi tanh.

Khi miếng thịt cá ráo khô  thì xắt lát thành những miếng nhỏ khoảng 2cm, đem trộn với sả, riềng đâm nhuyễn. Hai thứ gia vị cay, nóng này sẽ làm tái thịt cá trước khi trộn với thính vàng ươm, dậy mùi thơm. Món gỏi cá này ăn cùng với hơn mười loại rau củ khác nhau như lá sung, đọt cóc, đọt xoài, đinh lăng, tía tô, húng, bạc hà, lá sen non, xà lách, lá mơ, ngò gai...

Phần nước chấm rất quan trọng. Nước chấm được chế biến từ đầu cá, thịt heo nạc, gan heo. Tất cả xay nhuyễn trộn với trứng cá, sả, riềng, tỏi hành phi thơm, nêm nếm gia vị vừa ăn tạo nên thứ nước chấm sền sệt, óng ánh váng mỡ cá vàng tươi và dậy mùi thơm.

Canh chua lá giang

Long Khánh (Đồng Nai) là miền đất đỏ bazan, nơi lá giang mọc rất nhiều. Loại lá này thuộc họ dây leo, thường mọc trong rừng cao su. Lá giang được nhặt kỹ, rửa sạch, vò mạnh tay cho lá hơi bị dập. Như vậy vị chua mới hấp dẫn.

Người dân thường nấu lá giang với nước luộc gà. Lá giang để ráo. Khi nồi nước vừa sôi sùng sục bỏ lá vào, khuấy đều để cho lá ngả màu vàng, nêm một ít gia vị cho vừa ăn. Lúc này bộ lòng gà được phi hành mỡ xào lên, nêm nếm cho vừa; nhắc nồi canh xuống đổ lòng gà vào nồi canh nghe một tiếng xèo, béo ngậy, toả mùi thơm hấp dẫn giữa thịt gà lá giang, hành ngò, rau quế. 

Tổng hợp

Chụp MRI phát hiện nhiều tổn thương dạng nốt, khối khu trú trong gan, lách, đáy phổi trái. Đồng thời, chụp CT ghi nhận hình ảnh tổn thương rải rác nhu mô phổi hai bên, hạch trung thất, nốt giảm tỷ trọng nhu mô gan và lách.

Từ kết quả chụp chiếu đó cho thấy bệnh nhân có tổn thương tại gan, lách, phổi và kết quả xét nghiệm dương tính với các loại giun sán do ký sinh trùng, nên chẩn đoán xác định tổn thương gan, lách, phổi theo dõi do ký sinh trùng. Sau đó, bệnh nhân được tư vấn, điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để tránh biến chứng.

TS. Ngô Chí Cương - Trưởng khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, trưởng chuyên khoa Truyền nhiễm - Hệ thống Y tế MEDLATEC cho biết: Mắc ký sinh trùng, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm đường mật cấp tính, hoặc áp xe gan, viêm túi mật, tụ máu dưới bao gan. Tuy nhiên, bệnh nhân này rất may mắn trong lần kiểm tra định kỳ vô tình phát hiện ra bệnh lý tiềm ẩn và được điều trị kịp thời.

Cảnh giác nguyên nhân gây bệnh ký sinh trùng 

Trường hợp của chị H., theo chuyên gia, nguyên nhân mắc ký sinh trùng có thể do thói quen hàng ngày là ăn rau sống và thường xuyên tiếp xúc với chó mèo.

Cũng có thói quen chơi và ngủ cùng mèo, nhưng chưa bao giờ tẩy giun sán, nam bệnh nhân N.B.Đ. (55 tuổi, ở Bắc Giang) đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC khám trong tình trạng xuất hiện nhiều ban dạng sẩn đỏ rải rác toàn thân. Bệnh nhân này đi khám da liễu và uống thuốc theo đơn điều trị 3 đợt nhưng bệnh không khỏi dứt điểm. Lo lắng triệu chứng ngứa tiếp tục tái phát, kể cả sau điều trị, bệnh nhân đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC khám thì biết “thủ phạm” gây ngứa là do thú cưng nuôi trong nhà. 

Để tránh mắc giun sán từ thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày, chuyên gia khuyên người dân nên thực hiện những cách phòng tránh sau:

- Thực hiện thói quen ăn chín, uống sôi
- Hạn chế ăn uống vỉa hè, hàng rong
- Không ăn các loại gỏi, rau, cá, thịt tái, thịt chua không rõ nguồn gốc; Không sử dụng thức ăn ôi thiu
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân, cắt móng tay gạch sẽ, gọn gàng, không cho trẻ có thói quen ngậm tay, rửa tay sạch sẽ trước khi ăn
- Rửa sạch tay sau khi chơi với vật nuôi trong nhà, hoặc sau khi phơi nhiễm với các nơi có nguy cơ nhiễm bệnh
- Vệ sinh sạch sẽ, loại bỏ ngay phân của thú cưng để ngăn ngừa trứng từ các con vật nhiễm bệnh
- Vệ sinh đúng nơi quy định, không sử dụng phân tươi để bón cho rau, nên bón cây khi phân đã được ủ mục.

Phát hiện ký sinh trùng nên làm những xét nghiệm nào?

Theo chuyên gia MEDLATEC, bệnh ký sinh trùng thường có dấu hiệu mờ nhạt, không đặc hiệu, hoặc có thể xuất hiện các biểu hiện khó chịu như mệt mỏi, dị ứng, nổi mụn đỏ, đau nhức cơ, đau cơ, đầy bụng, cơ thể xanh xao... 

Do dấu hiệu không đặc hiệu nên dễ bỏ qua, vì vậy, khi xuất hiện dấu hiệu bất thường, hoặc có yếu tố nguy cơ cao người dân cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, sàng lọc chính xác.

Thông thường, để chẩn đoán ký sinh trùng, người dân có thể được chỉ định làm một trong các xét nghiệm, kỹ thuật sau:

- Siêu âm ổ bụng: Là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đầu tay phát hiện các loại giun sán.
- Xét nghiệm máu: Xác định có mắc ký sinh trùng hay không như giun đũa, sán dây lợn, giun chỉ.
- Soi phân: Tìm ra các sinh vật đơn bào, ấu trùng giun lươn, giun sán.
- Xét nghiệm mô bệnh học: Sinh thiết có thể phát hiện được một số ký sinh trùng như nhóm sán dây lợn, sán dây bò…
- Soi trên lam máu tế bào ngoại vi có thể phát hiện được các loại ký sinh trùng trong máu (nếu có) như ký sinh trùng sốt rét, giun chỉ bạch huyết…
- Xét nghiệm soi tươi, hoặc PCR nhằm phát hiện được một số loại ký sinh trùng trong một số loại bệnh phẩm như dịch sinh học, chất thải, dịch mủ, chất nôn...
- Xét nghiệm soi tươi từ tế bào sừng (móng, vảy da…).
- Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu khác: CT, MRI.

BS. Trần Thị Thu - Chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu như MRI, CT trong việc định hướng chẩn đoán, đánh giá giai đoạn và kiểm soát biến chứng bệnh.

Hệ thống Y tế MEDLATEC - đơn vị có gần 3 thập kỷ đồng hành chăm sóc sức khỏe người dân hiện có đầy đủ thiết bị phục vụ nhu cầu thăm khám, phát hiện sớm, theo dõi và điều trị bệnh lý đa chuyên khoa, trong đó có các bệnh do virus (chân tay miệng, sốt xuất huyết...), vi khuẩn (lao, tả...), nấm, ký sinh trùng (giun đũa chó mèo, giun lươn, sán...).

Mọi thông tin về dịch vụ khám chữa bệnh tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, hoặc đăng ký lấy mẫu xét nghiệm tận nơi, liên hệ tổng đài: 1900 56 56 56. 

Thế Định