Tại Mỹ, gần 8,3% trẻ em trong khoảng 3-17 tuổi có rối loạn lo âu. Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia ước tính rằng tỷ lệ mắc rối loạn lo âu ở thanh thiếu niên từ 13 đến 18 tuổi là 25% và tỷ lệ mắc chứng lo âu nghiêm trọng là khoảng 5,9%.

Tỷ lệ phổ biến khoảng 20% ​​đối với ám ảnh đặc hiệu (sợ đi thang máy, sợ bẩn, sợ nhiễm bệnh,…), 9% đối với chứng rối loạn lo âu xã hội, 8% đối với chứng rối loạn lo âu chia ly và 2% đối với rối loạn sợ khoảng trống, rối loạn hoảng sợ và rối loạn lo âu lan tỏa.

Thạc sĩ, bác sĩ nội trú Vũ Thị Mỹ Hạnh, Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho hay rối loạn lo âu có thể xuất phát bởi các yếu tố: gene; tính cách và chiến lược đối phó kém, khả năng thích nghi kém; cha mẹ hay lo lắng, những trải nghiệm không tốt thời thơ ấu.

Biểu hiện rối loạn lo âu ở thanh thiếu niên có thể bao gồm:

- Cảm thấy liên tục bị kích động, căng thẳng hoặc bồn chồn;

- Nhạy cảm với những lời chỉ trích hoặc cực kỳ tự ti;

- Luôn lo lắng về những điều khó có thể xảy ra;

- Tránh những tình huống mới hoặc tình huống khó xử lý;

- Khó khăn trong việc tập trung và học tập tại trường;

- Khó ngủ, ngủ hay giật mình, gặp ác mộng;

- Thay đổi thói quen ăn uống;

- Nhìn đồ vật lúc to lúc nhỏ thất thường.

Những triệu chứng cơ thể ở trẻ có thể có:

Hồi hộp trống ngực; cảm thấy chóng mặt; run chân tay; vã mồ hôi; người lắc lư; hụt hơi; cảm thấy khó chịu vùng bụng; bị đau bộ phận cơ thể (hay gặp đau bụng, đau đầu, đau ngực,..).

"Lưu ý rằng rối loạn lo âu rối loạn lo âu ở thay thiếu niên có nhiều triệu chứng khác nhau ở mỗi trẻ", các bác sĩ cho hay. Các triệu chứng thường bao gồm nỗi sợ hãi và lo lắng quá mức, cảm giác bồn chồn bên trong và xu hướng cảnh giác quá mức. Ngay cả khi không có mối đe dọa thực sự, một số thanh thiếu niên vẫn mô tả cảm giác lo lắng liên tục, bồn chồn hoặc căng thẳng tột độ.

Sự lo lắng ở tuổi vị thành niên thường tập trung vào những thay đổi trong cách nhìn và cảm nhận về cơ thể của trẻ, sự thích ứng xã hội và những xung đột liên quan đến tính độc lập.

Khi lo âu, trẻ vị thành niên có thể trở nên nhút nhát, thu mình hơn. Trẻ có xu hướng né tránh các hoạt động thông thường hoặc từ chối tham gia vào những trải nghiệm mới. Ngược lại, trong một số trường hợp, để giảm bớt hoặc phủ nhận sự lo âu của mình, trẻ có thể tham gia các hành vi nguy hiểm, thử trải nghiệm cảm giác lạ như sử dụng ma túy hoặc hành vi tình dục một cách bộc phát.

Các lựa chọn điều trị chứng rối loạn lo âu ở thanh thiếu niên bao gồm liệu pháp tâm lý và liệu pháp hóa dược trong một số trường hợp cần thiết.

Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025 đặt ra chỉ tiêu 50% trường học thực hiện việc đánh giá phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ về bệnh không lây nhiễm, sức khỏe tâm thần cho học sinh; 85% trường học thực hiện kiểm tra sức khỏe học sinh đầu năm học theo quy định.

Theo BS Nguyễn Thanh Cường (nguyên bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Y học cổ truyền Hà Nội), nhiều người ngủ dậy sau khi nằm máy lạnh bị choáng váng đầu, cổ cứng do nằm nghiêng một bên quá lâu trong khoảng thời gian dài. hoặc khi đi ngoài nắng nóng về đang toát mồ hôi đã vội dội nước cho mát rồi vào bật quạt số to nhất, hoặc xối thẳng máy lạnh vào người nên đã bị cảm lạnh dẫn đến méo mồm, liệt mặt do mạch máu bị co và đông lại.

Điều này không chỉ xảy ở người lớn mà cả với trẻ nhỏ. Với phụ nữ có thai, người ốm yếu, mệt mỏi, người già càng dễ gặp hơn.

Dấu hiệu khi bị liệt mặt, méo miệng là ngủ chỉ khép mắt hờ, không nhắm được mắt. Khóe miệng lệch và rũ hẳn sang một bên, bị chảy nước dãi. Khi ăn uống sẽ khó hơn vì cơ miệng bị đơ, lệch khiến thức ăn dễ rơi ra ngoài. Một số bệnh nhân còn kèm theo đau, giảm cảm giác nhận biết hương vị khi ăn uống.

Phòng máy lạnh có trẻ em chỉ nên đặt nhiệt độ khoảng 26-28 độ C. Ảnh minh họa: Internet

Dấu hiệu khi cơ thể bị cảm lạnh do máy lạnh là: Cơ thể mệt mỏi, lờ đờ, đau đầu, chóng mặt. nếu bị nặng hơn, nhịp tim và hơi thở lúc đầu sẽ nhanh, sau đó chậm dần, khó thở, không cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến hôn mê, tử vong và đặc biệt nguy hiểm với những người có sức đề kháng yếu, trẻ nhỏ, người cao tuổi.

Các bác sĩ cho rằng, hiện tượng méo mồm, liệt mặt ngoại vi thường không có biểu hiện cụ thể, có thể miệng méo sang một bên sau một đêm ngủ dậy, nhưng vẫn ăn uống được bình thường.

Dùng máy lạnh sai cách có thể gây ra nhiều bệnh khác như:

- Những người nhiều mồ hôi, mẫn cảm có nguy cơ mắc bệnh cao nếu ngồi phòng máy lạnh lâu, bí, thiếu ôxy dễ sinh bệnh ngoài da (dị ứng, phát ban, mẩn ngứa, hen suyễn…).

- Người già, bị đau cổ, đau lưng, viêm khớp… bị kích thích lạnh đột ngột rất dễ bị sốc nhiệt, gây bệnh thần kinh, dây chằng, cứng khớp, đau khớp, cử động không linh hoạt.

- Nhân viên văn phòng, người hay dùng máy tính… ngồi phòng quá lạnh dễ gây khô mắt, mỏi mắt, nhiễm trùng mắt…

Cũng theo BS nguyễn Thanh Cường, khá nhiều người mắc sai lầm tai hại là tắm xong rồi vào phòng máy lạnh ngay, thậm chí còn ngồi đúng luồng gió mà không biết như thế rất dễ bị đột quị, thậm chí tử vong.

Giải thích về hiện tượng này, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (nguyên Trưởng khoa nhi, bệnh viện Bạch Mai) cho biết, khi đi ngoài nắng nóng về vào phòng máy lạnh nhiệt độ thấp, quá chênh lệch so với bên ngoài, hoặc cho quạt thốc thẳng vào người khiến cơ thể hạ nhiệt đột ngột, ảnh hưởng đến trung khu thần kinh, có nguy cơ đột quỵ và tử vong.

Các chuyên gia y tế cho rằng, sử dụng máy lạnh, quạt đá và các thiết bị làm mát không đúng cách, trong thời gian dài dễ làm thay đổi nhiệt độ đột ngột, dẫn đến kích ứng thần kinh mặt.

Cách xử lý khi méo mồm, liệt nửa mặt

Theo BS Nguyễn Thanh Cường, Đông y trước kia điều trị bị nhiễm lạnh, méo miệng bằng các biện pháp như:

- Xông lá (lá xương sông, lá lốt, lá bạch đàn, lá bưởi, hương nhu...). Đun sôi nước lá, đặt trẻ nằm nghiêng và xông trong 15 phút.

- Dùng hạt thầu dầu để đắp… theo hướng dẫn của lương y.

Tại các cơ sở chữa bệnh bằng Đông y có nhiều biện pháp nhanh, hiệu quả hơn, nhất là châm cứu (thủy châm, điện châm, châm cứu cổ truyền… ). Các biện pháp châm cứu rất hiệu quả với các chứng bệnh thần kinh, liệt dây thần kinh số 7, số 5 và các dây thần kinh ngoại biên khác. ngoài ra, các chứng máy mắt, sụp và mỏi vi mắt, liệt nửa người, đau thần kinh tọa cũng có thể áp dụng phương pháp này.

Lưu ý khi sử dụng máy lạnh

Để chủ động phòng bệnh, Bộ Y tế khuyến cáo người dân không để nhiệt độ máy lạnh trong phòng quá thấp. Không để quạt thổi trực tiếp gần vào người, ở ngoài nắng nóng về không nên vào phòng điều hòa ngay (nhất là trẻ em), hãy lau khô mồ hôi, nghỉ một lát hãy vào. Trước khi trẻ rời phòng máy lạnh nên tắt máy, mở cửa phòng để điều hòa không khí giữa bên trong và bên ngoài.

Nhiệt độ thích hợp trong phòng điều hòa không cách biệt quá 5-7 độ C so với ngoài trời. người dân không nên để điều hòa ở nhiệt độ quá thấp trong thời gian dài.

Phòng máy lạnh có trẻ em chỉ nên đặt khoảng 26-28 độ C (sẽ hơi nóng với người lớn, nhưng phù hợp với trẻ em). Ban đêm khi đi ngủ nên điều chỉnh lại nhiệt, tránh để trẻ nằm thẳng luồng gió bởi dễ mắc bệnh đường hô hấp. Luôn đắp chăn mỏng trên bụng, giữ ấm lỗ chân lông, tránh bị cảm lạnh, đau bụng... Trẻ nhỏ ngủ hay đạp chăn, nên để trẻ mặc quần áo cotton, chất thấm mồ hôi.

Hạn chế dùng máy lạnh, năng mở cửa để thông khí giúp không khí sạch lưu thông và bổ sung thêm ôxy. Thời điểm mát (sáng, đêm) nên dùng quạt thay thế sẽ tốt cho sức khỏe. Buổi sáng, tối nhiệt độ ngoài trời thấp, hãy cho trẻ ra ngoài hít thở không khí trong lành, tắm nắng để tăng sức đề kháng.