Nguồn gốc

Ngày Quốc tế phụ nữ (IWD) phát triển từ phong trào lao động và trở thành sự kiện thường niên được Liên Hợp Quốc chính thức công nhận.

Những hạt mầm giúp nảy sinh IWD xuất hiện vào năm 1908, khi 15.000 phụ nữ tuần hành khắp thành phố New York, Mỹ để đòi giảm thời gian làm việc, lương cao hơn và quyền bầu cử cho phái yếu. Một năm sau đó, đảng Xã hội Mỹ đã công bố Ngày Phụ nữ quốc gia đầu tiên.

Ý tưởng tạo lập ngày quốc tế cho phái yếu đến từ một người phụ nữ có tên Clara Zetkin. Bà đề xuất ý tưởng này vào năm 1910, tại Hội nghị quốc tế của các lao động nữ ở Copenhagen (Đan Mạch). Có 100 phụ nữ đến từ 17 quốc gia ở đó và họ nhất trí đề xuất của bà Zetkin.

Lí do ngày 8/3 được chọn

Lúc đề xuất ý tưởng, bà Zetkin không đề cập đến thời điểm cố định được chọn là Ngày Quốc tế phụ nữ. Mọi thứ chưa chính thức hóa cho đến khi một cuộc đình công thời chiến nổ ra năm 1917, khi phụ nữ Nga yêu cầu "bánh mỳ và hòa bình". Bốn ngày sau cuộc tuần hành của phụ nữ, Sa hoàng buộc phải thoái vị và chính phủ lâm thời cấp quyền bầu cử cho phái yếu.

Ngày mà cuộc đình công của phụ nữ bắt đầu theo lịch Julian đang được sử dụng ở Nga khi đó là Chủ nhật, 23/2. Ngày này trong lịch Gregory (Dương lịch) là ngày 8/3 và đó là thời điểm được chọn làm ngày Quốc tế phụ nữ như hiện nay.

Một tấm áp phích kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 ở Sydney năm 1984, có sử dụng các màu sắc đặc trưng cho IWD. Ảnh: History.com

Các màu sắc biểu tượng cho Ngày Quốc tế phụ nữ

Theo trang web Ngày Quốc tế phụ nữ, tím, xanh lá cây và trắng là các màu đại diện cho IWD.

"Màu tím tượng trưng cho công lý và phẩm giá. Màu xanh lá cây tượng trưng cho hy vọng. Màu trắng tượng trưng cho sự tinh khiết, mặc dù đây là một khái niệm gây tranh cãi. Các màu sắc bắt nguồn từ Liên minh Chính trị và xã hội của phụ nữ (WSPU) ở Anh vào năm 1908", trích giải thích trên trang web.

Thế giới có ngày Quốc tế nam giới?

Câu trả lời là có và đó là ngày 19/11. Tuy nhiên, ngày này mới chỉ được biết đến từ những năm 1990 và không được LHQ công nhận. Người dân ở hơn 80 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc tế nam giới, kể cả Anh.

Đây là ngày tôn vinh "giá trị tích cực mà nam giới mang lại cho thế giới, gia đình và cộng đồng của họ", nêu bật những hình mẫu tích cực và nâng cao nhận thức về hạnh phúc của phái mạnh. Chủ đề của ngày Quốc tế nam giới năm 2020 là "Sức khỏe tốt hơn cho nam giới và các bé trai".

Các hoạt động kỷ niệm 8/3

Ngày Quốc tế phụ nữ là một ngày lễ quốc gia ở nhiều nước, bao gồm cả Nga, nơi số lượng hoa bán ra tăng gấp đôi trong 3 - 4 ngày xung quanh thời điểm 8/3.

Ở Trung Quốc, nhiều phụ nữ được phép nghỉ làm nửa ngày vào 8/3 theo khuyến cáo của Quốc vụ viện, mặc dù nhiều người sử dụng lao động không phải lúc nào cũng thực hiện ưu đãi này cho các nhân viên nữ.

Ở Italia, Ngày Quốc tế phụ nữ hay còn gọi là Festa della Donna được kỷ niệm bằng cách tặng hoa mimosa. Nguồn gốc của truyền thống chưa được xác nhận rõ ràng, nhưng nó được tin bắt đầu ở Rome sau Thế chiến hai.

Ở Mỹ, tháng 3 là tháng Lịch sử của phụ nữ. Tổng thống sẽ ra tuyên bố hàng năm nhằm tôn vinh những thành tựu của phụ nữ Mỹ.

Năm nay sẽ có một chút khác biệt vì sự hoành hành của đại dịch Covid-19. Dự kiến sẽ có nhiều sự kiện trực tuyến hơn kỷ niệm ngày 8/3 trên khắp thế giới, bao gồm cả một sự kiện do LHQ chủ trì.

Chủ đề IWD 2021

LHQ đã công bố chủ đề cho IWD 2021 là “Phụ nữ trong vai trò lãnh đạo: Đạt được tương lai bình đẳng trong thế giới Covid-19”.

Phumzile Mlambo-Ngcuka, Giám đốc điều hành Cơ quan LHQ về Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) bày tỏ mong muốn, tất cả phụ nữ và bé gái trên toàn cầu có cơ hội thể hiện sự đa dạng và khả năng của họ trong tất cả các bối cảnh văn hóa, xã hội, kinh tế và chính trị. Theo quan chức này, đây là cách duy nhất để thế giới có được "một xã hội thực sự thay đổi, gắn kết phụ nữ trong quá trình ra quyết định vì bình đẳng và lợi ích cho tất cả mọi người".

Ngoài thông điệp trên còn có một số chủ đề khác liên quan. Trang web Ngày Quốc tế phụ nữ, vốn được thiết lập để "cung cấp một nền tảng giúp tạo ra sự thay đổi tích cực cho phụ nữ", đã chọn chủ đề #ChooseToChallenge (tạm dịch: Chọn thách thức) và kêu gọi mọi người "giơ cao tay để thể hiện bạn đang ở đây và bạn cam kết lựa chọn thách thức cũng như loại bỏ sự bất bình đẳng".

Một cuộc tuần hành ở Mỹ đòi quyền bình đẳng cho nữ giới. Ảnh: Boston Globe

Các nỗ lực đấu tranh

"Bình đẳng giới sẽ không đạt được trong gần một thế kỷ", theo chiến dịch IWD, gợi nhắc đến một tuyên bố của Diễn đàn Kinh tế thế giới rằng "không ai trong chúng ta sẽ chứng kiến bình đẳng giới trong cuộc đời của mình và cũng không nhiều con cái chúng ta có thể thấy điều đó".

Thời điểm gần đây cũng là một khoảng thời gian rất khó khăn với phái yếu. Dữ liệu từ UN Women cho thấy, đại dịch Covid-19 có thể xóa sạch 25 năm thành tựu cải thiện bình đẳng giới. Phụ nữ đang phải làm việc nhà và chăm sóc gia đình nhiều hơn đáng kể do sự bùng phát của virus. Đại dịch cũng có thể ảnh hưởng nặng nề đến các cơ hội việc làm cũng như giáo dục dành cho phái yếu.

Bất chấp các lo ngại về mầm bệnh nguy hiểm, các cuộc tuần hành đã diễn ra trên khắp thế giới vào dịp IWD 2020. Trong khi đa số các sự kiện diễn ra hòa bình, tại thủ đô Bishkek của Kyrgyzstan, cảnh sát đã bắt giữ hàng chục nhà hoạt động vì quyền phụ nữ ngay sau khi những người đàn ông đeo mặt nạ tấn công người tuần hành. Các nhà hoạt động nói, các quyền của phụ nữ đang bị hủy hoại ở nước này.

Tại Pakistan, các cuộc tuần hành diễn ra ở một số thành phố bất chấp các mối đe dọa bạo lực và những kiến nghị pháp lý.

Tại Mexico, khoảng 80.000 người đã xuống đường để nêu bật vấn nạn gia tăng bạo lực nhằm vào phụ nữ ở nước này. Mặc dù cuộc biểu tình bắt đầu trong hòa bình, cảnh sát cho biết một số nhóm đã ném bom xăng và lực lượng an ninh đáp trả bằng hơi cay. Hơn 60 người đã bị thương.

Dẫu vậy, trong vài năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự tiến bộ và phong trào phụ nữ đạt quy mô chưa từng có. Năm 2021 ghi dấu việc bà Kamala Harris tuyên thệ nhậm chức, trở thành người phụ nữ đầu tiên, người da màu đầu tiên và cũng là người gốc Á đầu tiên đắc cử vị trí Phó tổng thống Mỹ.

Năm 2019, Phần Lan đã bầu ra một chính phủ liên minh mới do 5 phụ nữ đứng đầu, việc nạo phá thai không còn bị cấm đoán ở Bắc Ireland và luật kiểm soát cách phụ nữ cư xử, ăn mặc nơi công cộng ở Sudan cũng bị bãi bỏ.

Thế giới cũng khó có thể quên tác động của phong trào #MeToo, vốn bắt đầu từ năm 2017 và phổ biến trên mạng xã hội nhằm đòi lại công lý cho những nạn nhân từng bị quấy rối hoặc tấn công tình dục. Phong trào đã trở thành một hiện tượng phát triển toàn cầu, tiếp tục phanh phui những hành vi không phù hợp, không thể chấp nhận được và dẫn tới nhiều vụ kết tội các nhân vật nổi tiếng.

Tuấn Anh(Theo BBC)

Tổng thống Putin đọc thơ mừng phụ nữ ngày 8/3

Tổng thống Nga Putin hôm 8/3 đã gửi lời chúc mừng tới toàn thể phụ nữ. Ông còn đọc một bài thơ của Konstantin Balmont.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) sẽ có cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình với đối thủ Joe Biden tại Cleveland vào ngày 29/9. Ảnh: Nikkei

Dư luận đang ngóng chờ màn thể hiện của hai chính khách này trong trận "so găng" đầu tiên ở Cleveland, sự kiện được tin có thể ảnh hưởng lớn đến cơ hội thắng cử năm nay của họ.

Nội dung tranh luận

Chris Wallace, biên tập viên chương trình tin tức Fox News Sunday, người đóng vai trò dẫn dắt cuộc tranh luận đầu tiên giữa ông Trump và ông Biden đã lựa chọn 6 chủ đề cho trận so găng này, bao gồm hồ sơ của hai chính khách, tòa án tối cao, kinh tế, đại dịch Covid-19, vấn đề chủng tộc và bạo lực ở các thành phố cũng như tính toàn vẹn của bầu cử.

Sputnik trích dẫn lời Eric S. Heberlig, giáo sư khoa học chính trị thuộc Đại học Bắc Carolina nhận định, sự kiện diễn ra trong bối cảnh rất đặc biệt. Thứ nhất, Tổng thống Trump đang tạm thua đối thủ về tỉ lệ ủng hộ của cử tri trong các cuộc thăm dò dư luận mới nhất, nên ông cần thể hiện tốt trong các cuộc tranh luận để thay đổi động lực của chiến dịch vận động tranh cử.

Thứ hai, vì là đương kim lãnh đạo chính phủ, nên ông Trump dự kiến sẽ phải đối mặt với nhiều câu chất vấn về thành tựu cũng như các quyết định trên cương vị điều hành đất nước, đồng nghĩa với việc ông Biden có cơ hội tấn công còn ông Trump phải sẵn sàng ở thế phòng thủ và biện hộ.

Thứ ba, mặc dù ông Trump đã cố gắng khắc họa ông Biden là người già cả, không đủ minh mẫn để lãnh đạo Nhà Trắng, nhưng nếu gương mặt đại diện đảng Dân chủ thể hiện mọi chuyện với ông vẫn ổn, mọi người có thể kết luận rằng ông đã chiến thắng trong cuộc tranh luận vì đã vượt được kỳ vọng, ngay cả khi màn thể hiện đó không đặc biệt ấn tượng.

Theo chuyên gia phân tích chính trị Scott Bennett, ông Trump nhiều khả năng sẽ "dẫn dắt nhịp độ và chiều sâu của cuộc tranh luận". Ông Bennett cho rằng, lãnh đạo Nhà Trắng đương nhiệm không chỉ quen với bối cảnh xung đột vào thời điểm này, mà còn có thể biến nó thành lợi thế. Ngược lại, ông Biden có thể chứng tỏ bản thân không thể chống chịu được xung đột hay sự giám sát và có khả năng trở nên "bối rối, phòng thủ và thù địch trong lúc tranh luận”.

"Ông Trump sẽ cố gắng chĩa búa rìu công kích vào tuổi tác và tính cách của ông Biden như từng làm với bà Hillary Clinton hồi năm 2016. Ông Trump cũng sẽ tìm cách hướng cuộc tranh luận tránh xa khỏi chủ đề đại dịch, điều ông được cho là làm không tốt theo kết quả khảo sát dư luận", David Schultz, giáo sư chính trị học tại Đại học Hamline bình luận.

Giáo sư Schultz tin rằng, ông Trump sẽ tận dụng cơ hội để gắn đối thủ với làn sóng biểu tình bạo lực khắp toàn quốc nhằm đòi công bằng sắc tộc sau cái chết của công dân Mỹ gốc Phi George Floyd trong tay cảnh sát da trắng hồi tháng 5. Về tòa án tối cao, ông Trump dự kiến sẽ tìm mọi cách kêu gọi thêm sự hậu thuẫn của người ủng hộ đối với quyết định chọn một thẩm phán bảo thủ thay thế nữ thẩm phán lừng danh Ruth Bader Ginsburg qua đời mới đây.

Học giả Schultz cho rằng, để thắng ông Trump, ông Biden "trước tiên cần phải chứng minh rằng ông ấy sẵn sàng cho trọng trách" và "bơm thêm hứng thú vào chiến dịch vận động tranh cử nhàm chán và mờ nhạt của mình". Cựu phó Tổng thống nhiều khả năng sẽ nhắm công kích ông Trump về cách ứng phó đại dịch Covid-19, nền kinh tế đang suy yếu, quyền nạo phá thai và vấn đề chăm sóc y tế để giành được sự ủng hộ của các cử tri tại những bang còn đang do dự.

Tầm quan trọng của trận so găng đầu tiên

Rất nhiều tranh cãi đã nổ ra xung quanh sự kiện sắp tới, khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố hồi tháng 8 rằng, bà không nghĩ nên có bất kỳ cuộc tranh luận nào giữa hai ứng viên tổng thống. Tuyên bố từng làm dấy lên nhiều đồn đoán về tình hình sức khỏe của ông Biden.

Mặc dù nhóm vận động tranh cử của ông Biden nhiều lần khẳng định cựu Phó tổng thống sẽ chấp nhận mọi cuộc tranh luận do Ủy ban Tranh biện tổng thống lên lịch, nhưng xuất hiện trên chương trình This Morning của kênh CBS hôm 25/9 vừa qua, bà Pelosi vẫn nhất quyết phản đối các sự kiện như vậy với lí do "ông Trump sẽ không nói sự thật".

Tuy nhiên, các học giả như chuyên gia phân tích Bennett đánh giá, dư luận luôn chờ đợi những cuộc tranh luận trực tiếp giữa các ứng viên tổng thống, đặc biệt là trận so găng đầu tiên để "chốt" gương mặt họ sẽ chọn bỏ phiếu ủng hộ làm lãnh đạo đất nước trong 4 năm tiếp theo.

Cùng quan điểm, giáo sư Schultz cho rằng, cuộc tranh luận Trump - Biden đầu tiên vào ngày 29/9 có thể thu hút lượng khán giả theo dõi lớn hơn nhiều so với trận so găng Clinton - Trump cách đây 4 năm và có thể quyết định kết quả cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay. Ông Schultz tin, khán giả Mỹ sẽ chú ý tới cả những chi tiết nhỏ nhất của cuộc tranh luận cũng như các phát biểu "sảy miệng" hay sai lầm của hai ứng viên.

Tuy nhiên, theo một số nhà quan sát khác, các trận so găng trực tiếp chủ yếu chỉ tác động đến những cử tri độc lập, vẫn còn do dự. Lí do vì đa số các cử tri Cộng hòa hay Dân chủ đến thời điểm này đã có quyết định về ứng viên họ ủng hộ.

Có thể thay đổi cơ hội thắng cử?

"Trong 60 năm qua, các cuộc tranh luận giữa những ứng viên tổng thống đã trở thành những sự kiện chính trị quan trọng trong bầu cử Mỹ. Cuộc tranh luận Nixon - Kennedy nổi tiếng năm 1960 đã mở ra kỷ nguyên truyền hình của nền chính trị Mỹ", học giả Schultz nói. Ông nhấn mạnh rằng, các sự kiện tranh luận trực tiếp như vậy thường tạo ra những phát biểu, hình ảnh trực quan hoặc cảnh tượng đáng nhớ, có thể ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử.

Đến nay, nhiều nhà quan sát vẫn cho rằng, trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1960, Richard Nixon đã thất bại trước đối thủ Dân chủ John Kennedy, một phần vì ông Kennedy có màn thể hiện tốt hơn trong các trận so găng trên truyền hình. Trong khi đó, ông Nixon, do mới ra viện và không trang điểm khi lên hình nên trông nhợt nhạt và đổ mồ hồi thấy rõ trong lúc tranh luận với đối thủ, dù nhiều người nghĩ cách lập luận của ông khá tốt.

Tương tự, trong cuộc tranh luận trực tiếp giữa Jimmy Carter và Ronald Reagan năm 1980, ông Reagan được tin đã ghi điểm trước đương kim tổng thống nhờ hỏi công chúng Mỹ rằng liệu họ có khấm khá hơn thời điểm cách đó 4 năm hay không, gợi nhắc tình trạng ảm đạm của nền kinh tế vào thời điểm hiện tại. Và đây được coi là một bước ngoặt góp phần đem lại chiến thắng trong bầu cử năm đó cho ông Reagan.

Giáo sư Schultz cũng đề cập đến sự kiện năm 1992, khi Tổng thống George H.W Bush không thể mô tả các vấn đề trong nền kinh tế ảnh hưởng đến cá nhân ông như thế nào và sau đó nhìn đồng hồ giữa cuộc tranh luận trực tiếp trước bỏ phiếu với đối thủ Bill Clinton. Theo ông Schultz, hình ảnh đó đã vẽ nên bức tranh của một lãnh đạo Nhà Trắng xa rời thực tế, không còn gắn kết với người dân Mỹ.

Mặc dù không thể chứng minh bất kỳ khoảnh khắc nào như vậy đã thay đổi quỹ đạo của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, nhưng chúng chắc chắn là những hình ảnh ấn tượng, có thể phần nào tác động đến suy nghĩ của các cử tri khi họ đi bỏ phiếu.

Tuấn Anh

Đọ sức mạnh Trump - Biden trong chặng đua nước rút vào Nhà Trắng

Cách đây 4 năm, ông Donald Trump đã có một tuần tồi tệ trong các cuộc thăm dò dư luận.

Các thành viên Cử tri đoàn bang Bắc Carolina ký Chứng nhận bầu cử ở tòa nhà quốc hội bang ở Raleigh ngày 19/12/2016. Ảnh tư liệu: Reuters

Theo NBC News, đến nay, cả 50 bang của Mỹ đều đã chứng nhận kết quả kiểm phiếu phổ thông mà phần thắng thuộc về ông Biden với tổng cộng 306 phiếu đại cử tri còn ông Trump đạt 232 phiếu. Nhưng lá phiếu của các đại cử tri mới cho kết quả bầu cử chính thức. Và với quyền lựa chọn tổng thống được Hiến pháp Mỹ bảo vệ, quyết định của họ là không thể thay đổi.

Tổng thống Trump và một số thành viên Cộng hòa đã tìm cách loại bỏ các cử tri đoàn ở 4 bang chiến địa ủng hộ ông Biden, nhưng nỗ lực của họ đã bị Tòa án Tối cao Mỹ bác bỏ. Sau diễn biến này, phát ngôn viên Mike Gwin của ông Biden tuyên bố "chiến thắng rõ ràng và oai vệ của Tổng thống đắc cử Biden sẽ được Cử tri đoàn phê chuẩn vào thứ Hai, và ông sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1".

"Cử tri đoàn" bao gồm 538 đại cử tri, và một ứng viên tổng thống Mỹ cần đạt được ít nhất 270 phiếu để giành chiến thắng. Sau khi tổng phiếu bầu của một bang được chứng nhận, thống đốc của bang đó sẽ công bố Giấy chứng nhận có tên các đại cử tri và số phiếu bầu.

Theo luật liên bang, đại cử tri tập trung ở các bang riêng biệt để "bỏ phiếu vào thứ Hai đầu tiên sau ngày thứ Tư lần hai của tháng 12". Năm nay, ngày này rơi vào 14/12. Hầu hết các bang sẽ phát trực tiếp cuộc bỏ phiếu trên trang web của mình, theo các múi giờ khác nhau của Mỹ.

Theo nhà phân tích chính trị Mike Sherman của kênh FOX 8, Mỹ đã chứng kiến cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 chưa có tiền lệ với những tranh cãi và kiện tụng triền miên, nên "mọi con mắt đều đổ dồn vào Cử tri đoàn". Bởi một khi họ bỏ phiếu xong thì mọi cáo buộc hoặc thách thức pháp lý về gian lận bầu cử đều vô hiệu. Khi đó sẽ "không còn thêm nghi vấn nào về ai sẽ là tổng thống tiếp theo của Mỹ", ông Sherman nói.

Trước kia, từng có trường hợp các đại cử tri bỏ phiếu chống lại người chiến thắng của bang mình và họ được gọi là các đại cử tri bất trung. Tuy nhiên, theo ông Sherman, số đại cử tri như vậy sẽ không đủ lớn để làm thay đổi kết quả bầu cử.

"Trên khắp cả nước, các đảng chính trị cấp bang thường chọn những người trung thành và các quan chức cấp cao làm đại cử tri" nên sẽ không tạo ra sự chênh lệch quá nhiều, ông Sherman giải thích thêm.

Sau cuộc bỏ phiếu của Cử tri đoàn, kết quả sẽ được gửi đến quốc hội. Cả hạ viện và thượng viện sẽ họp vào ngày 6/1, mở các phong bì từ mỗi tiểu bang cùng Quận Columbia để kiểm các phiếu bầu.

Trường hợp có sự phản đối của ít nhất một thành viên hạ viện hoặc thượng viện về phiếu đại cử tri, hai cơ quan này sẽ họp riêng để tranh luận. Nếu không, kết quả bỏ phiếu sẽ được chính thức công nhận.

Người thắng cử Tổng thống Mỹ sẽ nhậm chức vào 20/1/2021, lãnh đạo siêu cường này trong 4 năm tới.

Toàn cảnh Bầu cử tổng thống Mỹ 

Thanh Hảo

Ông Trump 'thề' tiếp tục cuộc chiến đảo ngược kết quả bầu cử

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc chiến pháp lý nhằm đảo ngược kết quả tổng tuyển cử 2020, bất chấp việc Đại cử tri đoàn sẽ quyết định lãnh đạo mới của Nhà Trắng trong ngày 14/12.