Điểm sáng trong nghiên cứu khoa học Đông Nam Á

Nhờ Pimchai Chaiyen, cộng đồng Mahaphot tại tỉnh Nan (Thái Lan) đã có thể “thu hoạch” từ thức ăn thừa. Năm 2019, nhà hóa sinh và nhóm của Chaiyen đến từ Viện Khoa học và Công nghệ Vidyasirimedhi (VISTEC) lắp đặt các bồn nhựa lớn chứa hệ thống phân hủy hô hấp kỵ khí (anaerobic) tại trường học, trung tâm công cộng và tu viện. Họ chỉ cho người dân địa phương cách vi sinh vật phân hủy thức ăn trong các bồn nhựa để tạo khí sinh học (biogas) và phân bón.

Chaiyen mong muốn tạo ra công cụ hữu ích để hỗ trợ nền kinh tế tuần hoàn. Nếu không xử lý rác thải thực phẩm đúng cách, hầu hết sẽ kết thúc trong bãi rác, sinh ra khí mê-tan và carbon dioxide, góp phần vào tình trạng nóng lên của toàn cầu.

Chaiyen là Nhà khoa học tiêu biểu Thái Lan năm 2015, danh hiệu cao nhất cho các nhà khoa học trong nước. Tổ chức của cô là điển hình cho tiến bộ trong nghiên cứu của Thái Lan.

Theo Nature Index – bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học, các tổ chức nghiên cứu, các quốc gia và khu vực trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, sự sống và khoa học trái đất của Nature Research, năm 2020, số lượng các nhà khoa học trên đầu người của Việt Nam xếp thứ 4 tại Đông Nam Á, sau Singapore, Thái Lan, Malaysia. Còn theo phân tích năm 2019 của Viện Thông tin khoa học (ISI) của Clarivate, giai đoạn năm 2014 – 2018, số lượng nghiên cứu của Malaysia, Thái Lan và Việt Nam tăng gần gấp đôi.

Tạp chí Nature nhận định điều này có được một phần là do nhiều trường đại học trong khu vực chuyển tập trung từ giảng dạy sang nghiên cứu nhằm cải thiện thứ hạng quốc tế, thu hút thêm nguồn tài trợ và sinh viên. Trong bối cảnh R&D ngày càng được công nhận giúp một quốc gia tiến bộ, các chính phủ cũng thành lập các bộ hay chính sách mới nhằm thúc đẩy nghiên cứu. Chẳng hạn, năm 2008, Việt Nam ra mắt Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia; Malaysia giới thiệu Kế hoạch chiến lược Giáo dục Đại học Quốc gia 10 năm vào năm 2015; Thái Lan thành lập Bộ Giáo dục Đại học, Khoa học, Nghiên cứu và Đổi mới năm 2019, hợp nhất các chức năng được phân chia giữa các cơ quan chính phủ trước đây.

Thái Lan, Việt Nam, Indonesia cũng giới thiệu quy định, yêu cầu nghiên cứu sinh và nhà nghiên cứu phải xuất bản các nghiên cứu trước khi có học vị Tiến sỹ hoặc Giáo sư. Vì vậy, số lượng nghiên cứu cũng tăng lên, dù không phải lúc nào cũng có chất lượng tốt hơn, theo Numpon Mahayotsanun, thành viên điều hành Học viện Nhà khoa học trẻ Thái Lan. Ông cho rằng, một số chương trình nghị sự và lộ trình khoa học “tốt trên lý thuyết” nhưng làm được hay không lại là vấn đề khác.

Hợp tác trong – ngoài nước là chìa khóa

Là kỹ sư cơ khí của trường Đại học Khon Kaen (Thái Lan), Mahayotsanun hợp tác với các công ty vũ trụ, không gian và ô tô để hỗ trợ quy trình thiết kế và sản phẩm. Tuy nhiên, ông thường gặp cản trở vì thủ tục hành chính. Chẳng hạn, nếu rời trường để đến gặp công ty nào đó, ông phải xin cấp trên. Cấp trên lại phải xin cấp trên nữa để ký giấy tờ. Dù đã là Giáo sư được 11 năm, ông vẫn lặp đi lặp lại điều này.

Mahayotsanun nghĩ rằng quan chức chính phủ dường như không để tâm tới tốc độ trong xử lý kinh doanh. Đợi tới khi ông được duyệt thì đã quá muộn. Thị trường không thể chờ ông.

Nhà khoa học Chaiyen đồng tình với ý kiến này. Hiện tại, phần lớn nghiên cứu cơ bản của Thái Lan đều không đi hết chặng đường từ phòng thí nghiệm ra thị trường. Theo cô, chính phủ cần kiên nhẫn và kiên trì hỗ trợ cả phát triển công nghệ lẫn khoa học cơ bản. Họ cần thực hiện chính sách dài hơi để tập trung vào nuôi dưỡng con người, môi trường giáo dục – nghiên cứu. Cô chia sẻ đôi khi, chính sách thay đổi quá thường xuyên.

Một lý do dẫn đến thiếu vắng kế hoạch R&D lâu dài, theo Nature, đó là thay đổi của Đảng cầm quyền. Chẳng hạn, Thái Lan đã trải qua 9 lần thay đổi quyền lực trong 20 năm qua. Mỗi chính quyền mới ra đời, họ lại có chương trình nghị sự riêng. Điều đó gây nhiều xáo trộn và kéo theo thời gian dài dừng hoạt động sản xuất công nghệ và khoa học. Theo Mahayotsanun, nếu muốn nghiên cứu khoa học có ích, họ cần được hỗ trợ liên tục.

Đôi khi, một chính phủ lại ra luật đi ngược lại với nuôi dưỡng hệ sinh thái khoa học tốt. Ví dụ, năm 2019, Indonesia thông qua luật buộc tội các nhà nghiên cứu nếu vi phạm giấy phép thị thực, bày tỏ quan điểm bất lợi. Nó có thể bao gồm cảnh báo về động đất, sóng thần gây hoang mang dư luận. Theo Berry Juliandi, Giáo sư sinh học tại Đại học Nông nghiệp Bogor, cựu Tổng thư ký Học viện Khoa học trẻ Indonesia, hệ quả là nhiều nhà khoa học trên thế giới không hứng thú tới nghiên cứu tại đây vì lo bị trừng phạt hình sự.

Đầu tư hạn chế vào R&D là nguyên nhân tiềm ẩn khác khiến quốc gia lớn nhất Đông Nam Á chưa phát huy hết tiềm năng khoa học. Trong báo cáo ISI năm 2019, đồng tác giả Jonathan Adams nhận xét dù có dân số lớn và tài nguyên khổng lồ, phần trăm GDP đầu tư vào chi tiêu và R&D rất thấp.

Hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy vị thế nghiên cứu của một nước. Chẳng hạn, phân tích của ISI chỉ ra số lần một nghiên cứu được trích dẫn trong các công trình sau này của Malaysia là 1,06, cao hơn trung bình thế giới. Tuy nhiên, nếu loại bỏ tất cả ấn phẩm có đồng tác giả quốc tế ra khỏi nhóm dữ liệu, con số giảm còn 0,76.

Điều này ngụ ý chính sự tham gia của quốc tế đã nâng hạng của họ trên bảng xếp hạng toàn cầu. Theo ISI, Malaysia có số lượng nghiên cứu được công bố cao thứ hai chỉ sau Singapore, gần 12.000 từ năm 2014 đến 2018. Song, nó không đồng nghĩa với chất lượng cao khi hầu hết đều được chấm điểm thấp.

Các nước muốn hợp tác quốc tế còn vì nghiên cứu tầm thế giới vượt quá chi trả của nhiều người. Theo Tiến sỹ Phạm Hùng Hiệp của Đại học Phú Xuân, các yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến khả năng công bố quốc tế của nhà nghiên cứu là hỗ trợ đầy đủ từ trợ lý và giám sát cũng như phối hợp giữa các học giả trong nước. Theo ông, khoa học không phải thứ mà một người có thể nghiên cứu trong phòng riêng mà phải kết nối với mọi người. Còn với Yvonne Lim, nhà nghiên cứu bệnh nhiệt đới tại Đại học Malaya (Malaysia), cần một cách tiếp cận xã hội, nơi các trường đại học làm việc cùng nhau và cùng với đối tác trong ngành.

Giáo sư Mahayotsanun có cùng quan điểm. Hợp tác trong và ngoài nước là chìa khóa cho phát triển và tiến bộ. Ông không nghĩ Thái Lan có thể trở thành cường quốc khoa học nếu thiếu sự hỗ trợ của các nước láng giềng. Con đường trở nên mạnh hơn là đi cùng nhau, bất chấp mỗi nước có bối cảnh, chương trình và vấn đề riêng.

Du Lam (Theo Nature)

5 năm tập trung vào tự cường khoa học công nghệ của Trung Quốc

Tự cường khoa học, công nghệ đóng vai trò trung tâm trong kế hoạch 5 năm mới nhất của Trung Quốc. Đây là kết quả của những căng thẳng gần đây với Mỹ và phương Tây.

Pimchai Chaiyen (bìa trái) hướng dẫn mọi người cách biến rác thải thực phẩm thành khí sinh học. (Ảnh: Panitan Thakhiew)

Điểm sáng trong nghiên cứu khoa học Đông Nam Á

Nhờ Pimchai Chaiyen, cộng đồng Mahaphot tại tỉnh Nan (Thái Lan) đã có thể “thu hoạch” từ thức ăn thừa. Năm 2019, nhà hóa sinh và nhóm của Chaiyen đến từ Viện Khoa học và Công nghệ Vidyasirimedhi (VISTEC) lắp đặt các bồn nhựa lớn chứa hệ thống phân hủy hô hấp kỵ khí (anaerobic) tại trường học, trung tâm công cộng và tu viện. Họ chỉ cho người dân địa phương cách vi sinh vật phân hủy thức ăn trong các bồn nhựa để tạo khí sinh học (biogas) và phân bón.

Chaiyen mong muốn tạo ra công cụ hữu ích để hỗ trợ nền kinh tế tuần hoàn. Nếu không xử lý rác thải thực phẩm đúng cách, hầu hết sẽ kết thúc trong bãi rác, sinh ra khí mê-tan và carbon dioxide, góp phần vào tình trạng nóng lên của toàn cầu.

Chaiyen là Nhà khoa học tiêu biểu Thái Lan năm 2015, danh hiệu cao nhất cho các nhà khoa học trong nước. Tổ chức của cô là điển hình cho tiến bộ trong nghiên cứu của Thái Lan.

Theo Nature Index – bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học, các tổ chức nghiên cứu, các quốc gia và khu vực trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, sự sống và khoa học trái đất của Nature Research, năm 2020, số lượng các nhà khoa học trên đầu người của Việt Nam xếp thứ 4 tại Đông Nam Á, sau Singapore, Thái Lan, Malaysia. Còn theo phân tích năm 2019 của Viện Thông tin khoa học (ISI) của Clarivate, giai đoạn năm 2014 – 2018, số lượng nghiên cứu của Malaysia, Thái Lan và Việt Nam tăng gần gấp đôi.

Tạp chí Nature nhận định điều này có được một phần là do nhiều trường đại học trong khu vực chuyển tập trung từ giảng dạy sang nghiên cứu nhằm cải thiện thứ hạng quốc tế, thu hút thêm nguồn tài trợ và sinh viên. Trong bối cảnh R&D ngày càng được công nhận giúp một quốc gia tiến bộ, các chính phủ cũng thành lập các bộ hay chính sách mới nhằm thúc đẩy nghiên cứu. Chẳng hạn, năm 2008, Việt Nam ra mắt Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia; Malaysia giới thiệu Kế hoạch chiến lược Giáo dục Đại học Quốc gia 10 năm vào năm 2015; Thái Lan thành lập Bộ Giáo dục Đại học, Khoa học, Nghiên cứu và Đổi mới năm 2019, hợp nhất các chức năng được phân chia giữa các cơ quan chính phủ trước đây.

Thái Lan, Việt Nam, Indonesia cũng giới thiệu quy định, yêu cầu nghiên cứu sinh và nhà nghiên cứu phải xuất bản các nghiên cứu trước khi có học vị Tiến sỹ hoặc Giáo sư. Vì vậy, số lượng nghiên cứu cũng tăng lên, dù không phải lúc nào cũng có chất lượng tốt hơn, theo Numpon Mahayotsanun, thành viên điều hành Học viện Nhà khoa học trẻ Thái Lan. Ông cho rằng, một số chương trình nghị sự và lộ trình khoa học “tốt trên lý thuyết” nhưng làm được hay không lại là vấn đề khác.

Hợp tác trong – ngoài nước là chìa khóa

Là kỹ sư cơ khí của trường Đại học Khon Kaen (Thái Lan), Mahayotsanun hợp tác với các công ty vũ trụ, không gian và ô tô để hỗ trợ quy trình thiết kế và sản phẩm. Tuy nhiên, ông thường gặp cản trở vì thủ tục hành chính. Chẳng hạn, nếu rời trường để đến gặp công ty nào đó, ông phải xin cấp trên. Cấp trên lại phải xin cấp trên nữa để ký giấy tờ. Dù đã là Giáo sư được 11 năm, ông vẫn lặp đi lặp lại điều này.

Mahayotsanun nghĩ rằng quan chức chính phủ dường như không để tâm tới tốc độ trong xử lý kinh doanh. Đợi tới khi ông được duyệt thì đã quá muộn. Thị trường không thể chờ ông.

Nhà khoa học Chaiyen đồng tình với ý kiến này. Hiện tại, phần lớn nghiên cứu cơ bản của Thái Lan đều không đi hết chặng đường từ phòng thí nghiệm ra thị trường. Theo cô, chính phủ cần kiên nhẫn và kiên trì hỗ trợ cả phát triển công nghệ lẫn khoa học cơ bản. Họ cần thực hiện chính sách dài hơi để tập trung vào nuôi dưỡng con người, môi trường giáo dục – nghiên cứu. Cô chia sẻ đôi khi, chính sách thay đổi quá thường xuyên.

Một lý do dẫn đến thiếu vắng kế hoạch R&D lâu dài, theo Nature, đó là thay đổi của Đảng cầm quyền. Chẳng hạn, Thái Lan đã trải qua 9 lần thay đổi quyền lực trong 20 năm qua. Mỗi chính quyền mới ra đời, họ lại có chương trình nghị sự riêng. Điều đó gây nhiều xáo trộn và kéo theo thời gian dài dừng hoạt động sản xuất công nghệ và khoa học. Theo Mahayotsanun, nếu muốn nghiên cứu khoa học có ích, họ cần được hỗ trợ liên tục.

Đôi khi, một chính phủ lại ra luật đi ngược lại với nuôi dưỡng hệ sinh thái khoa học tốt. Ví dụ, năm 2019, Indonesia thông qua luật buộc tội các nhà nghiên cứu nếu vi phạm giấy phép thị thực, bày tỏ quan điểm bất lợi. Nó có thể bao gồm cảnh báo về động đất, sóng thần gây hoang mang dư luận. Theo Berry Juliandi, Giáo sư sinh học tại Đại học Nông nghiệp Bogor, cựu Tổng thư ký Học viện Khoa học trẻ Indonesia, hệ quả là nhiều nhà khoa học trên thế giới không hứng thú tới nghiên cứu tại đây vì lo bị trừng phạt hình sự.

Đầu tư hạn chế vào R&D là nguyên nhân tiềm ẩn khác khiến quốc gia lớn nhất Đông Nam Á chưa phát huy hết tiềm năng khoa học. Trong báo cáo ISI năm 2019, đồng tác giả Jonathan Adams nhận xét dù có dân số lớn và tài nguyên khổng lồ, phần trăm GDP đầu tư vào chi tiêu và R&D rất thấp.

Hợp tác quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy vị thế nghiên cứu của một nước. Chẳng hạn, phân tích của ISI chỉ ra số lần một nghiên cứu được trích dẫn trong các công trình sau này của Malaysia là 1,06, cao hơn trung bình thế giới. Tuy nhiên, nếu loại bỏ tất cả ấn phẩm có đồng tác giả quốc tế ra khỏi nhóm dữ liệu, con số giảm còn 0,76.

Điều này ngụ ý chính sự tham gia của quốc tế đã nâng hạng của họ trên bảng xếp hạng toàn cầu. Theo ISI, Malaysia có số lượng nghiên cứu được công bố cao thứ hai chỉ sau Singapore, gần 12.000 từ năm 2014 đến 2018. Song, nó không đồng nghĩa với chất lượng cao khi hầu hết đều được chấm điểm thấp.

Các nước muốn hợp tác quốc tế còn vì nghiên cứu tầm thế giới vượt quá chi trả của nhiều người. Theo Tiến sỹ Phạm Hùng Hiệp của Đại học Phú Xuân, các yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến khả năng công bố quốc tế của nhà nghiên cứu là hỗ trợ đầy đủ từ trợ lý và giám sát cũng như phối hợp giữa các học giả trong nước. Theo ông, khoa học không phải thứ mà một người có thể nghiên cứu trong phòng riêng mà phải kết nối với mọi người. Còn với Yvonne Lim, nhà nghiên cứu bệnh nhiệt đới tại Đại học Malaya (Malaysia), cần một cách tiếp cận xã hội, nơi các trường đại học làm việc cùng nhau và cùng với đối tác trong ngành.

Giáo sư Mahayotsanun có cùng quan điểm. Hợp tác trong và ngoài nước là chìa khóa cho phát triển và tiến bộ. Ông không nghĩ Thái Lan có thể trở thành cường quốc khoa học nếu thiếu sự hỗ trợ của các nước láng giềng. Con đường trở nên mạnh hơn là đi cùng nhau, bất chấp mỗi nước có bối cảnh, chương trình và vấn đề riêng.

Du Lam (Theo Nature)

5 năm tập trung vào tự cường khoa học công nghệ của Trung Quốc

Tự cường khoa học, công nghệ đóng vai trò trung tâm trong kế hoạch 5 năm mới nhất của Trung Quốc. Đây là kết quả của những căng thẳng gần đây với Mỹ và phương Tây.

Nhà ở xã hội tại phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, Hà Nội. Ảnh: Như Ý.

Ngưng trệ vì quy định chơi vơi?

Gói hỗ trợ cho vay mua nhà 30.000 tỷ bắt đầu triển khai từ tháng 6/2013 và có thời hạn giải ngân đến hết ngày 1/6/2016. Tuy nhiên, ngay từ khi ra đời, gói hỗ trợ gặp không ít trục trặc, vì những quy định gây khó cho người vay như: Lãi suất, thời gian vay... Sau 1 năm triển khai, số mua nhà được vay ít, khiến nhiều người ví gói 30.000 tỷ đồng như “leo cột mỡ”. Và rào cản lớn nhất đối với người mua nhà ở xã hội (NƠXH) chính là việc quy định tài sản thế chấp theo quy định của ngân hàng.

Trước phản ánh của người dân và nhiều lần Bộ Xây dựng kiến nghị sửa đổi, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) “nới” thêm điều kiện vay gói tín dụng để đẩy nhanh tốc độ giải ngân như: Kéo dài thời gian vay lên 15 năm và lãi vay còn 5%/năm đầu tiên. Và đặc biệt, ngân hàng đã chấp nhận quyền thế chấp tài sản hình thành trong tương lai làm giao dịch đảm bảo vay vốn với ngân hàng.

Tuy nhiên, không hiểu lý do gì, sau hơn 2 năm giải ngân, mới đây NHNN ban hành Thông tư 26 quy định về thế chấp tài sản hình thành trong tương lai khiến người mua nhà gặp khó.

Một Phó Giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Thanh Xuân chia sẻ: Trước ngày thông tư có hiệu lực 10/12/2015, ngân hàng nhận thế chấp bằng quyền tài sản hình thành trong tương lai cho người mua nhà vay gói 30.000 tỷ đồng. Quy định mới bắt người mua nhà phải đăng ký giao dịch đảm bảo nhà ở hình thành trong tương lai tại trung tâm giao dịch đảm bảo ở quận, huyện nơi có dự án. Trong khi dưới địa bàn chưa có hướng dẫn nên không xác nhận cho dân khiến gói hỗ trợ ưu đãi tạm thời bị ngừng cho vay.

“Chúng tôi ngừng cho vay với khách hàng thế chấp bằng tài sản hình thành trong tương lai cho đến khi NHNN có quy định mới thay thế Thông tư 26”, vị phó giám đốc này nói và cho biết thêm, hiện, nếu khách hàng muốn vay gói 30.000 tỷ đồng phải thế chấp bằng tài sản khác.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng, hiện ngân hàng cam kết cho vay đạt 80%. Một lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết, với quy định mới của NHNN gây khó cho người mua nhà và tốc độ giải ngân gói 30.000 tỷ đồng có khả năng không về đích đúng hạn. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ làm việc với NHNN để tháo gỡ vướng mắc cho người vay gói này. Bởi vì người thu nhập thấp lấy đâu ra tài sản thế chấp khác ngoài chính tài sản bằng căn hộ hình thành trong tương lai.

Người mua NƠXH tại dự án Đại Kim (Hoàng Mai, Hà Nội) được ngân hàng “lách” cho vay gói 30.000 tỷ đồng. Ảnh: Nguyễn Lộc.

Chủ đầu tư, ngân hàng đua nhau “lách”

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Tiến Đông-Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, Thông tư 26 ban hành để phù hợp với Luật Nhà ở mới và Nghị định 99 hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở. Ở đây, NHNN vẫn cho phép thế chấp bằng nhà ở hình thành trong tương lai, nhưng vướng ở khâu hướng dẫn công chứng thế chấp.

“Chúng tôi đang xem về vướng mắc pháp lý. Việc hướng dẫn công chứng thế chấp liên quan đến Bộ Tư pháp. Bộ này phải ban hành thủ tục văn bản thế chấp theo luật. Hiện, hạn mức cho vay gói 30.000 tỷ cũng không còn nhiều. Ngân hàng sẽ phối hợp chứ không thể làm khác được”, ông Đông nói.

Theo ông Đông, NHNN cũng kiến nghị, trình tự thủ tục đăng ký thế chấp để Bộ Tư pháp có hướng dẫn. Luật Nhà ở mới có hiệu lực và Nghị định 99 mới ra và các bộ ngành liên quan trong đó có NHNN ra thông tư cho phù hợp. Các bộ liên quan đang trong quá trình soạn thảo ban hành nên chưa thống nhất.

Nhiều chủ đầu tư và ngân hàng thương mại tự tìm cách “lách” để người dân vay mua nhà. Tại một chi nhánh ngân hàng BIDV quận Hoàn Kiếm, nhiều khách hàng vui mừng khi chính ngân hàng “lách” ký hợp đồng tín dụng trước ngày Thông tư 26 có hiệu lực (10/12/2015).

Bản thân chủ đầu tư tại nhiều dự án: NƠXH Đại Kim (Hoàng Mai, Hà Nội), Quốc Oai (Hoài Đức, Hà Nội)... cũng hỗ trợ khách hàng khi xác nhận chủ đầu tư chưa thế chấp dự án vay ưu đãi để người mua đủ điều kiện vay. Một lãnh đạo Cty Handico 5, chủ đầu tư dự án NƠXH Đại Kim chia sẻ: “Nếu khách hàng không vay được sẽ không có tiền đóng tiếp gây thiệt hại cho chủ đầu tư. Đồng thời, chủ đầu tư thu lại nhà của đối tượng không đóng tiếp sẽ phải tổ chức bốc thăm bán lại cho đối tượng khác đủ điều kiện gây mất thời gian và ảnh hưởng đến tiến độ dự án”.

Ông Đồng Ngọc Ba (Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm Pháp luật - Bộ Tư pháp) cho biết, theo phản ánh của báo chí về Thông tư 26 của Ngân hàng Nhà nước, cục sẽ kiểm tra về tính pháp lý. Nếu tính pháp lý có vênh, cục sẽ tham mưu để sửa đổi. Ngoài ra, thông tư đi vào thực tế có hợp lý không cần phải bàn và xem xét lại.

Theo Tiền phong

Người mua nhà xã hội chưa kịp mừng lãi suất gói ưu đãi 30.000 tỷ đồng giảm xuống còn 4,5% năm 2016, Ngân hàng Nhà nước lại cho dừng. Người dân và chủ đầu tư chịu thiệt khi vẫn còn nửa năm nữa mới hết hạn giải ngân gói tín dụng này.

Nhà ở xã hội tại phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, Hà Nội. Ảnh: Như Ý.

Ngưng trệ vì quy định chơi vơi?

Gói hỗ trợ cho vay mua nhà 30.000 tỷ bắt đầu triển khai từ tháng 6/2013 và có thời hạn giải ngân đến hết ngày 1/6/2016. Tuy nhiên, ngay từ khi ra đời, gói hỗ trợ gặp không ít trục trặc, vì những quy định gây khó cho người vay như: Lãi suất, thời gian vay... Sau 1 năm triển khai, số mua nhà được vay ít, khiến nhiều người ví gói 30.000 tỷ đồng như “leo cột mỡ”. Và rào cản lớn nhất đối với người mua nhà ở xã hội (NƠXH) chính là việc quy định tài sản thế chấp theo quy định của ngân hàng.

Trước phản ánh của người dân và nhiều lần Bộ Xây dựng kiến nghị sửa đổi, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) “nới” thêm điều kiện vay gói tín dụng để đẩy nhanh tốc độ giải ngân như: Kéo dài thời gian vay lên 15 năm và lãi vay còn 5%/năm đầu tiên. Và đặc biệt, ngân hàng đã chấp nhận quyền thế chấp tài sản hình thành trong tương lai làm giao dịch đảm bảo vay vốn với ngân hàng.

Tuy nhiên, không hiểu lý do gì, sau hơn 2 năm giải ngân, mới đây NHNN ban hành Thông tư 26 quy định về thế chấp tài sản hình thành trong tương lai khiến người mua nhà gặp khó.

Một Phó Giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Thanh Xuân chia sẻ: Trước ngày thông tư có hiệu lực 10/12/2015, ngân hàng nhận thế chấp bằng quyền tài sản hình thành trong tương lai cho người mua nhà vay gói 30.000 tỷ đồng. Quy định mới bắt người mua nhà phải đăng ký giao dịch đảm bảo nhà ở hình thành trong tương lai tại trung tâm giao dịch đảm bảo ở quận, huyện nơi có dự án. Trong khi dưới địa bàn chưa có hướng dẫn nên không xác nhận cho dân khiến gói hỗ trợ ưu đãi tạm thời bị ngừng cho vay.

“Chúng tôi ngừng cho vay với khách hàng thế chấp bằng tài sản hình thành trong tương lai cho đến khi NHNN có quy định mới thay thế Thông tư 26”, vị phó giám đốc này nói và cho biết thêm, hiện, nếu khách hàng muốn vay gói 30.000 tỷ đồng phải thế chấp bằng tài sản khác.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng, hiện ngân hàng cam kết cho vay đạt 80%. Một lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết, với quy định mới của NHNN gây khó cho người mua nhà và tốc độ giải ngân gói 30.000 tỷ đồng có khả năng không về đích đúng hạn. Thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ làm việc với NHNN để tháo gỡ vướng mắc cho người vay gói này. Bởi vì người thu nhập thấp lấy đâu ra tài sản thế chấp khác ngoài chính tài sản bằng căn hộ hình thành trong tương lai.

Người mua NƠXH tại dự án Đại Kim (Hoàng Mai, Hà Nội) được ngân hàng “lách” cho vay gói 30.000 tỷ đồng. Ảnh: Nguyễn Lộc.

Chủ đầu tư, ngân hàng đua nhau “lách”

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Tiến Đông-Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, Thông tư 26 ban hành để phù hợp với Luật Nhà ở mới và Nghị định 99 hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở. Ở đây, NHNN vẫn cho phép thế chấp bằng nhà ở hình thành trong tương lai, nhưng vướng ở khâu hướng dẫn công chứng thế chấp.

“Chúng tôi đang xem về vướng mắc pháp lý. Việc hướng dẫn công chứng thế chấp liên quan đến Bộ Tư pháp. Bộ này phải ban hành thủ tục văn bản thế chấp theo luật. Hiện, hạn mức cho vay gói 30.000 tỷ cũng không còn nhiều. Ngân hàng sẽ phối hợp chứ không thể làm khác được”, ông Đông nói.

Theo ông Đông, NHNN cũng kiến nghị, trình tự thủ tục đăng ký thế chấp để Bộ Tư pháp có hướng dẫn. Luật Nhà ở mới có hiệu lực và Nghị định 99 mới ra và các bộ ngành liên quan trong đó có NHNN ra thông tư cho phù hợp. Các bộ liên quan đang trong quá trình soạn thảo ban hành nên chưa thống nhất.

Nhiều chủ đầu tư và ngân hàng thương mại tự tìm cách “lách” để người dân vay mua nhà. Tại một chi nhánh ngân hàng BIDV quận Hoàn Kiếm, nhiều khách hàng vui mừng khi chính ngân hàng “lách” ký hợp đồng tín dụng trước ngày Thông tư 26 có hiệu lực (10/12/2015).

Bản thân chủ đầu tư tại nhiều dự án: NƠXH Đại Kim (Hoàng Mai, Hà Nội), Quốc Oai (Hoài Đức, Hà Nội)... cũng hỗ trợ khách hàng khi xác nhận chủ đầu tư chưa thế chấp dự án vay ưu đãi để người mua đủ điều kiện vay. Một lãnh đạo Cty Handico 5, chủ đầu tư dự án NƠXH Đại Kim chia sẻ: “Nếu khách hàng không vay được sẽ không có tiền đóng tiếp gây thiệt hại cho chủ đầu tư. Đồng thời, chủ đầu tư thu lại nhà của đối tượng không đóng tiếp sẽ phải tổ chức bốc thăm bán lại cho đối tượng khác đủ điều kiện gây mất thời gian và ảnh hưởng đến tiến độ dự án”.

Ông Đồng Ngọc Ba (Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm Pháp luật - Bộ Tư pháp) cho biết, theo phản ánh của báo chí về Thông tư 26 của Ngân hàng Nhà nước, cục sẽ kiểm tra về tính pháp lý. Nếu tính pháp lý có vênh, cục sẽ tham mưu để sửa đổi. Ngoài ra, thông tư đi vào thực tế có hợp lý không cần phải bàn và xem xét lại.

Theo Tiền phong

Nguyên do rất đơn giản là bởi các con chip có hiệu suất cao hơn, mật độ bóng bán dẫn dày đặc hơn dẫn tới nhiệt độ cao hơn. Từ đó, CPU hay VGA quá nóng gián tiếp làm các linh kiện khác bên trong máy tính nóng theo. Và khi máy phải chạy dưới điều kiện nhiệt độ cao trong thời gian dài cộng với điều kiện khí hậu như ở nước ta, tuổi thọ máy tính sẽ giảm một cách mau chóng là điều hết sức dễ hiểu. 

Nói vậy không có nghĩa là tản nhiệt mặc định (stock) gắn kèm CPU ngày nay là không tốt. Tuy nhiên, để đảm bảo tuổi thọ máy tính bền lâu, người dùng nên sử dụng một số công cụ cơ bản để đo nhiệt độ các linh kiện bên trong như AIDA64, Cinebench hoặc HWMonitor. Về cơ bản, nhiệt độ CPU và VGA trong khoảng 50 - 70 độ C là mức lý tưởng, nhưng chấp nhận được nếu dưới 90 độ C. Nhiệt độ cao hơn 90 độ C trong thời gian dài sẽ làm giảm đáng kể tuổi thọ linh kiện và có thể gây ra các hư hỏng nghiêm trọng khác. 

Tất nhiên, rất khó để nói chính xác một máy tính quá nhiệt sẽ bị hỏng cái gì và sau bao lâu sẽ hỏng. Nhưng nếu là một người có hầu bao không mấy dư dả, bạn ít nhất cũng nên lắp đặt máy ở nơi thông thoáng, tránh chỗ ẩm thấp hoặc góc tường.

Tản nhiệt nước không ồn nhưng có nhiều rủi ro

Nếu quyết định lắp tản nhiệt, có hai kiểu để bạn lựa chọn là tản nhiệt khí và tản nhiệt lỏng. Trong tản nhiệt lỏng có các loại tản nhiệt cực hiệu quả như dùng nitrogen (nitơ lỏng), helium (heli lỏng) nhưng đặc biệt nguy hiểm và yêu cầu kiến thức rất cao từ người lắp. Do đó, người dùng phổ thông cũng chỉ cần quan tâm đến tản nhiệt nước AIO (all-in-one), tức tản nhiệt được đóng gói lắp đặt sẵn và chỉ cần bật là chạy.

Tản nhiệt nước cơ bản là rất êm ái, không hề phát ra tiếng ồn, việc lắp đặt cũng gọn gàng và trông không cồng kềnh như anh bạn tản nhiệt khí. Tuy nhiên, người dùng cũng gần như bất lực trước những rủi ro xảy ra như tắc nghẽn ống dẫn, rò rỉ nước ở máy bơm, mà đây là những hư hại gần như vô cùng nghiêm trọng, có thể phá hủy cả dàn máy tính gần như ngay lập tức. 

Còn với tản nhiệt khí, việc gắn có thể khó khăn do vấn đề tương thích với khe cắm (socket), diện tích quá to dẫn đến cấn RAM, trọng lượng nặng gây áp lực lên mainboard, chưa kể độ ồn khi quạt quay hết công suất… Và một vấn đề muôn thuở người Việt thường gặp phải chính là bụi bẩn bám vào cánh quạt sau một thời gian sử dụng. 

Tản nhiệt khí đem đến màu sắc sặc sỡ cho thùng máy nhưng đồng thời cũng ồn ào hơn

Ngoài ra, việc gắn quạt tản nhiệt cũng đi kèm với bôi keo tản nhiệt lên mặt đế của CPU. Người dùng cần lưu ý làm sạch bề mặt, bôi đều và không quá dày keo tản nhiệt trước khi gắn quạt lên. Nếu không thông thạo việc lắp, bạn nên nhờ cậy đến các cửa hàng máy tính chuyên nghiệp.

Điều cuối cùng cần lưu ý với tản khí chính là người dùng cần bảo đảm luồng khí lưu thông vào ra hợp lý. Trong đó, số quạt thổi khí mát từ bên ngoài vào nhiều hơn số quạt đẩy khí nóng ra. Tuy nhiên, người dùng cũng cần lưu ý không nên để mở vỏ case để thoát khí theo kiểu cây nhà lá vườn, bởi khi đó bụi sẽ bám vào nhanh hơn và làm giảm khả năng tản nhiệt của các linh kiện bên trong. 

Phương Nguyễn

Cách bôi keo tản nhiệt kiểu mới mà dân công nghệ phải biết

Nhà sản xuất Thermaltake vừa tuyên bố rằng bôi trét keo tản nhiệt lên thẳng nắp lưng CPU là đã quá lạc hậu.

Ở thời của CPU đơn nhân và VGA cổ, tản nhiệt là vấn đề không được chú ý mấy. Lý do là bởi chip thời đó có mật độ thưa hơn, công suất thấp hơn do đó nhiệt độ tỏa ra ít hơn. Người dùng cũng không đặt nặng vấn đề ép xung (overclock) để tận dụng hết hiệu năng của cỗ máy.

Vào kỷ nguyên của chip đa nhân, đa luồng với kiến trúc ngày càng thu nhỏ, từ 14nm xuống 7nm rồi 2nm, nhiệt độ trở thành vấn đề đáng quan tâm hơn bao giờ hết. Người dùng phổ thông có lẽ sẽ không thể hiểu được tại sao chip ngày nay xịn hơn, đắt tiền hơn mà tuổi thọ dường như ngắn hơn các thiết bị thế hệ cũ.

Đo nhiệt độ linh kiện máy tính là kiến thức cơ bản đối với dân công nghệ

Nguyên do rất đơn giản là bởi các con chip có hiệu suất cao hơn, mật độ bóng bán dẫn dày đặc hơn dẫn tới nhiệt độ cao hơn. Từ đó, CPU hay VGA quá nóng gián tiếp làm các linh kiện khác bên trong máy tính nóng theo. Và khi máy phải chạy dưới điều kiện nhiệt độ cao trong thời gian dài cộng với điều kiện khí hậu như ở nước ta, tuổi thọ máy tính sẽ giảm một cách mau chóng là điều hết sức dễ hiểu. 

Nói vậy không có nghĩa là tản nhiệt mặc định (stock) gắn kèm CPU ngày nay là không tốt. Tuy nhiên, để đảm bảo tuổi thọ máy tính bền lâu, người dùng nên sử dụng một số công cụ cơ bản để đo nhiệt độ các linh kiện bên trong như AIDA64, Cinebench hoặc HWMonitor. Về cơ bản, nhiệt độ CPU và VGA trong khoảng 50 - 70 độ C là mức lý tưởng, nhưng chấp nhận được nếu dưới 90 độ C. Nhiệt độ cao hơn 90 độ C trong thời gian dài sẽ làm giảm đáng kể tuổi thọ linh kiện và có thể gây ra các hư hỏng nghiêm trọng khác. 

Tất nhiên, rất khó để nói chính xác một máy tính quá nhiệt sẽ bị hỏng cái gì và sau bao lâu sẽ hỏng. Nhưng nếu là một người có hầu bao không mấy dư dả, bạn ít nhất cũng nên lắp đặt máy ở nơi thông thoáng, tránh chỗ ẩm thấp hoặc góc tường.

Tản nhiệt nước không ồn nhưng có nhiều rủi ro

Nếu quyết định lắp tản nhiệt, có hai kiểu để bạn lựa chọn là tản nhiệt khí và tản nhiệt lỏng. Trong tản nhiệt lỏng có các loại tản nhiệt cực hiệu quả như dùng nitrogen (nitơ lỏng), helium (heli lỏng) nhưng đặc biệt nguy hiểm và yêu cầu kiến thức rất cao từ người lắp. Do đó, người dùng phổ thông cũng chỉ cần quan tâm đến tản nhiệt nước AIO (all-in-one), tức tản nhiệt được đóng gói lắp đặt sẵn và chỉ cần bật là chạy.

Tản nhiệt nước cơ bản là rất êm ái, không hề phát ra tiếng ồn, việc lắp đặt cũng gọn gàng và trông không cồng kềnh như anh bạn tản nhiệt khí. Tuy nhiên, người dùng cũng gần như bất lực trước những rủi ro xảy ra như tắc nghẽn ống dẫn, rò rỉ nước ở máy bơm, mà đây là những hư hại gần như vô cùng nghiêm trọng, có thể phá hủy cả dàn máy tính gần như ngay lập tức. 

Còn với tản nhiệt khí, việc gắn có thể khó khăn do vấn đề tương thích với khe cắm (socket), diện tích quá to dẫn đến cấn RAM, trọng lượng nặng gây áp lực lên mainboard, chưa kể độ ồn khi quạt quay hết công suất… Và một vấn đề muôn thuở người Việt thường gặp phải chính là bụi bẩn bám vào cánh quạt sau một thời gian sử dụng. 

Tản nhiệt khí đem đến màu sắc sặc sỡ cho thùng máy nhưng đồng thời cũng ồn ào hơn

Ngoài ra, việc gắn quạt tản nhiệt cũng đi kèm với bôi keo tản nhiệt lên mặt đế của CPU. Người dùng cần lưu ý làm sạch bề mặt, bôi đều và không quá dày keo tản nhiệt trước khi gắn quạt lên. Nếu không thông thạo việc lắp, bạn nên nhờ cậy đến các cửa hàng máy tính chuyên nghiệp.

Điều cuối cùng cần lưu ý với tản khí chính là người dùng cần bảo đảm luồng khí lưu thông vào ra hợp lý. Trong đó, số quạt thổi khí mát từ bên ngoài vào nhiều hơn số quạt đẩy khí nóng ra. Tuy nhiên, người dùng cũng cần lưu ý không nên để mở vỏ case để thoát khí theo kiểu cây nhà lá vườn, bởi khi đó bụi sẽ bám vào nhanh hơn và làm giảm khả năng tản nhiệt của các linh kiện bên trong. 

Phương Nguyễn

Cách bôi keo tản nhiệt kiểu mới mà dân công nghệ phải biết

Nhà sản xuất Thermaltake vừa tuyên bố rằng bôi trét keo tản nhiệt lên thẳng nắp lưng CPU là đã quá lạc hậu.