"Việc sử dụng đơn thuốc giấy không thể quản lý được bán thuốc theo đơn", ông Trọng nhận định. Chưa kể hiện vẫn còn những trường hợp chữ bác sĩ trên đơn thuốc kê tay như "đánh đố" người bệnh, nhân viên bán thuốc và cả cán bộ y tế, có thể dẫn đến việc bán sai loại thuốc, dùng sai liều...

Vì vậy, ông Trọng cho rằng việc xây dựng hệ thống bán thuốc và quản lý đơn thuốc theo đơn quốc gia, bất kể thuốc được kê tại cơ sở y tế công lập, tư nhân, bệnh viện hay phòng khám, là cần thiết. Điều này giúp đảm bảo minh bạch đơn thuốc, sử dụng thuốc an toàn cho người dân, quản lý hành nghề của bác sĩ...

Hiện nay, Bộ Y tế đã triển khai hệ thống đơn thuốc quốc gia giúp việc quản lý đơn thuốc minh bạch. Trong đó, hệ thống quản lý thuốc kê đơn có đầy đủ mã cơ sở khám chữa bệnh, mã bác sĩ, mã đơn thuốc - những dữ liệu này được liên thông, tập trung trên hệ thống quản lý thuốc kê đơn.

Dự kiến, mỗi năm hệ thống này có thể lưu trữ tới 600 triệu đơn thuốc. Tuy nhiên sau 2 năm triển khai, đến nay, mới chỉ có 200 triệu đơn thuốc được liên thông từ hơn 20.000 cơ sở khám chữa bệnh và hơn 100.000 bác sĩ được cấp mã. 

"Hệ thống đã có, tuy nhiên chưa được thực hiện hiệu quả". Trên toàn quốc, chỉ có khoảng 1.000 bệnh viện đang thực hiện liên thông đơn thuốc Quốc gia, đạt gần 70%. Hơn 460 bệnh viện chưa triển khai liên thông. Số cơ sở khám chữa bệnh và bác sĩ được cấp mã đơn chỉ chiếm khoảng một nửa số cơ sở và người kê đơn thuốc trên toàn quốc. Đối với nhóm trạm y tế hay cơ sở y tế tư nhân càng ít ỏi hơn.

"Không ít bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tại Hà Nội và TPHCM chưa từng có một đơn thuốc nào liên thông lên hệ thống này", ông Trọng nói với VietNamNet bên lề hội thảo.

Thông tin được ông Nguyễn Hữu Trọng, Tổng thư ký Hội Tin học y tế Việt Nam, chia sẻ tại Hội thảo Phát triển thị trường dược phẩm trong nước - Giải pháp từ chuyển đổi số, ngày 19/10.

Ông Trọng cho hay tại Việt Nam tình trạng bán, mua thuốc không đơn rất phổ biến, kể cả các loại thuốc kê đơn, thuốc kháng sinh. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng thuốc đang rất báo động. Vấn đề cần đặt ra tình trạng mua thuốc quá dễ dàng.

Tổng thư ký Hội Tin học y tế Việt Nam chỉ ra 3 bất cập lớn nếu tiếp tục kê đơn thuốc giấy(bằng kê tay trên sổ y bạ hoặc đơn rời hay kê bằng máy tính trên phần mềm).

Thứ nhất, đơn thuốc giấy không xác minh được tính chính xác của đơn, đơn có thật hay không, người kê đơn hay cơ sở xuất đơn có đủ thẩm quyền hay không.

Thứ hai, đơn thuốc giấy cũng không thể xác nhận được cập nhật trạng thái đơn (đã bán/mua thuốc toàn phần hay một phần), dẫn đến tình trạng người dân sử dụng đơn thuốc nhiều lần, cơ sở bán lẻ bán thuốc nhiều lần cùng một đơn. 

Thứ ba, đơn thuốc giấy sẽ không quản lý được thời hạn đơn, trong khi quy định hiện nay thuốc kê đơn tối đa là 5 ngày (kể từ ngày kê đơn) nhưng nhiều người dân vẫn mua được thuốc dù cầm đơn thuốc cả nhiều năm trước.

"Việc sử dụng đơn thuốc giấy không thể quản lý được bán thuốc theo đơn", ông Trọng nhận định. Chưa kể hiện vẫn còn những trường hợp chữ bác sĩ trên đơn thuốc kê tay như "đánh đố" người bệnh, nhân viên bán thuốc và cả cán bộ y tế, có thể dẫn đến việc bán sai loại thuốc, dùng sai liều...

Vì vậy, ông Trọng cho rằng việc xây dựng hệ thống bán thuốc và quản lý đơn thuốc theo đơn quốc gia, bất kể thuốc được kê tại cơ sở y tế công lập, tư nhân, bệnh viện hay phòng khám, là cần thiết. Điều này giúp đảm bảo minh bạch đơn thuốc, sử dụng thuốc an toàn cho người dân, quản lý hành nghề của bác sĩ...

Hiện nay, Bộ Y tế đã triển khai hệ thống đơn thuốc quốc gia giúp việc quản lý đơn thuốc minh bạch. Trong đó, hệ thống quản lý thuốc kê đơn có đầy đủ mã cơ sở khám chữa bệnh, mã bác sĩ, mã đơn thuốc - những dữ liệu này được liên thông, tập trung trên hệ thống quản lý thuốc kê đơn.

Dự kiến, mỗi năm hệ thống này có thể lưu trữ tới 600 triệu đơn thuốc. Tuy nhiên sau 2 năm triển khai, đến nay, mới chỉ có 200 triệu đơn thuốc được liên thông từ hơn 20.000 cơ sở khám chữa bệnh và hơn 100.000 bác sĩ được cấp mã. 

"Hệ thống đã có, tuy nhiên chưa được thực hiện hiệu quả". Trên toàn quốc, chỉ có khoảng 1.000 bệnh viện đang thực hiện liên thông đơn thuốc Quốc gia, đạt gần 70%. Hơn 460 bệnh viện chưa triển khai liên thông. Số cơ sở khám chữa bệnh và bác sĩ được cấp mã đơn chỉ chiếm khoảng một nửa số cơ sở và người kê đơn thuốc trên toàn quốc. Đối với nhóm trạm y tế hay cơ sở y tế tư nhân càng ít ỏi hơn.

"Không ít bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tại Hà Nội và TPHCM chưa từng có một đơn thuốc nào liên thông lên hệ thống này", ông Trọng nói với VietNamNet bên lề hội thảo.

Trong bệnh phình tách động mạch chủ, mắc type A cấp tính được xác định là bệnh lý ngoại khoa rất nguy hiểm bậc nhất. PGS.TS Phùng Duy Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), cho biết đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra đột tử ở người khỏe mạnh.

Các nghiên cứu cho thấy trong nếu không được điều trị kịp thời, có tới 25-30% bệnh nhân lóc động mạch chủ type A sẽ tử vong ngay ngày đầu tiên phát bệnh, trong 48 giờ đầu có 50%. Chỉ 10% bệnh nhân sống sót sau 1 tháng.

Thông thường, phình động mạch chủ ít có triệu chứng hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay khi chụp X-quang ngực thường quy. Ngoài ra, một số bệnh nhân có triệu chứng không điển hình như đau nhưng thường mơ hồ, có thể đau ở cổ và hàm dưới hoặc đau giữa hai xương bả vai, đau lưng, đau vai trái. Khi có phình tách động mạch chủ, bệnh nhân xuất hiện đau đột ngột như xé vùng trước ngực hoặc sau lưng. 

Bệnh phình tách động mạch chủ có liên quan đến tình trạng tăng huyết áp, tăng mỡ máu, xơ vữa mạch máu, hút thuốc lá, thuốc lào. Một số bệnh phình tách động mạch chủ có tính chất gia đình.

Liên quan bệnh lý này, các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức khuyến cáo, người bệnh cần loại bỏ các thói quen sinh hoạt có hại như: hút thuốc lá, thuốc lào; kiểm soát tốt tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao; hạn chế bia, rượu. Bệnh nhân cũng cần có chế độ ăn hạn chế muối, giảm căng thẳng tinh thần và thể chất. 

Tất cả các bệnh nhân phình tách động mạch chủ, dù chưa được can thiệp, phẫu thuật hoặc đã can thiệp, phẫu thuật đều phải đi khám kiểm tra định kỳ theo hẹn. Đặc biệt, với những người được bác sĩ chẩn đoán kết luận mắc bệnh động mạch chủ di truyền, người thân trong gia đình cần khám sàng lọc.

Phình tách động mạch chủ là biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp. Bệnh nhân có cảm giác đau như xé ngực có tính chất di chuyển, có thể đau lan ra sau lưng xuất hiện đột ngột, tính chất đau rất dễ nghĩ đến nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân có thể mất hoặc yếu mạch ở tay hoặc chân.

Bà H.T.L (69 tuổi, trú tại Quảng Ninh) đến khám tại Bệnh viện Bãi Cháy với biểu hiện mệt mỏi, đau bụng lan lên ngực, đau nóng rát, tức ngực, cảm giác khó thở, buồn nôn. Triệu chứng của bà dễ nhầm với bệnh lý dạ dày tá tràng. Bà L. chưa từng nghĩ bản thân mắc bệnh lý tim mạch ngoài tăng huyết áp.

Kết quả chụp X-quang phổi cho thấy vùng trung thất rộng, nội soi thực quản - dạ dày có viêm thực quản trào ngược. Đặc biệt, kết quả chụp cắt lớp vi tính lồng ngực có tiêm thuốc cản quang phát hiện hình ảnh phình và bóc tách động mạch chủ ngực và bụng. Bác sĩ chẩn đoán bà bị phình tách động mạch chủ ngực và bụng, loại bệnh lý nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao.

Sau khi cấp cứu ban đầu, giảm đau, điều chỉnh huyết áp, thở oxy, bác sĩ tư vấn bệnh nhân chuyển tuyến xử trí kịp thời.

Trong bệnh phình tách động mạch chủ, mắc type A cấp tính được xác định là bệnh lý ngoại khoa rất nguy hiểm bậc nhất. PGS.TS Phùng Duy Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), cho biết đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra đột tử ở người khỏe mạnh.

Các nghiên cứu cho thấy trong nếu không được điều trị kịp thời, có tới 25-30% bệnh nhân lóc động mạch chủ type A sẽ tử vong ngay ngày đầu tiên phát bệnh, trong 48 giờ đầu có 50%. Chỉ 10% bệnh nhân sống sót sau 1 tháng.

Thông thường, phình động mạch chủ ít có triệu chứng hoặc chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay khi chụp X-quang ngực thường quy. Ngoài ra, một số bệnh nhân có triệu chứng không điển hình như đau nhưng thường mơ hồ, có thể đau ở cổ và hàm dưới hoặc đau giữa hai xương bả vai, đau lưng, đau vai trái. Khi có phình tách động mạch chủ, bệnh nhân xuất hiện đau đột ngột như xé vùng trước ngực hoặc sau lưng. 

Bệnh phình tách động mạch chủ có liên quan đến tình trạng tăng huyết áp, tăng mỡ máu, xơ vữa mạch máu, hút thuốc lá, thuốc lào. Một số bệnh phình tách động mạch chủ có tính chất gia đình.

Liên quan bệnh lý này, các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức khuyến cáo, người bệnh cần loại bỏ các thói quen sinh hoạt có hại như: hút thuốc lá, thuốc lào; kiểm soát tốt tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao; hạn chế bia, rượu. Bệnh nhân cũng cần có chế độ ăn hạn chế muối, giảm căng thẳng tinh thần và thể chất. 

Tất cả các bệnh nhân phình tách động mạch chủ, dù chưa được can thiệp, phẫu thuật hoặc đã can thiệp, phẫu thuật đều phải đi khám kiểm tra định kỳ theo hẹn. Đặc biệt, với những người được bác sĩ chẩn đoán kết luận mắc bệnh động mạch chủ di truyền, người thân trong gia đình cần khám sàng lọc.

Phình tách động mạch chủ là biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp. Bệnh nhân có cảm giác đau như xé ngực có tính chất di chuyển, có thể đau lan ra sau lưng xuất hiện đột ngột, tính chất đau rất dễ nghĩ đến nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân có thể mất hoặc yếu mạch ở tay hoặc chân.