Chỉ thông qua chiếc điện thoại hay máy ảnh handcam đơn giản, họ có thể tổ chức một phiên bán hàng sôi động và kịch tích mà không cần chuẩn bị trước kịch bản cầu kỳ. Các "streamer chân đất" chỉ như đang làm công việc nấu nướng hàng ngày của mình rồi... chốt đơn.

Kim Min Kyu - cán bộ phụ trách nông nghiệp huyện Cheowron - cho tôi biết, trước đó họ đã được hỗ trợ kỹ thuật và tham gia các lớp đào tạo về content maketing do Hội quán và trung tâm kỹ thuật nông nghiệp của địa phương tổ chức.

Những gì tôi chứng kiến ở Hàn Quốc không có gì mới. Từ năm 2018, Jin Guowei, một nông dân Trung Quốc có biệt danh là Brother Pomegranate đã biết tận dụng lợi thế công nghệ. Chỉ trong năm 2020, anh này đạt doanh thu 300 triệu nhân dân tệ (46 triệu USD). Jin cũng từng bán được 6 triệu nhân dân tệ tiền lựu chỉ trong 20 phút livestream. Trước khi trở thành nông dân livestream triệu follows, anh vốn là người bán hoa quả cho khách du lịch trên đường phố Lệ Giang, Vân Nam và đang ngập đầu trong nợ nần.

Hai câu chuyện tôi kể trên là ví dụ của một xu hướng ngày càng phổ biến ở nông thôn Hàn Quốc, Trung Quốc. Không chỉ nông dân với đất đai, ruộng vườn, thửa lúa, con gà, họ còn là những người ở các tỉnh xa bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng thành thị thông qua các buổi phát live trực tiếp và video thời lượng ngắn. Doanh thu do những người sáng tạo nội dung nông thôn tạo ra trên mạng xã hội giúp nông dân sống khỏe trên chính mảnh đất của mình.

Tuần trước, tỉnh Bắc Giang của Việt Nam cũng mời hơn 70 nhà sáng tạo nội dung từ nhiều vùng miền khác nhau đến giúp tỉnh tiêu thụ vải thiều cho nông dân. Thống kê từ địa phương cho thấy chỉ trong 4 giờ livestream vào sáng 24/6 tại xã Hồng Giang (Lục Ngạn), những KOL này đã thực hiện được 26 phiên live, gần 1,7 triệu lượt xem, bán được 5.182 đơn hàng với tổng doanh thu 1,2 tỷ đồng, giúp nông dân Lục Ngạn tiêu thụ khoảng 23 tấn vải.

Đây là một gợi ý để không chỉ người dân Bắc Giang mà nhiều địa phương khác của Việt Nam có thể khai thác tốt các nền tảng mạng xã hội trong giao dịch, góp phần thúc đẩy quảng bá hình ảnh nông nghiệp, nông sản của địa phương. Song nếu chỉ mời các KOL quảng bá giúp, thì việc này về bản chất không khác gì chuyển đổi hình thức từ kêu gọi "giải cứu nông sản" qua báo chí chính thống sang truyền thông đa phương tiện trên mạng xã hội. Nông dân sẽ tiếp tục bị động và phụ thuộc trong khâu tìm đường ra nông sản.

Như cây vải thiều, nhiều nông sản khác của Việt Nam cần đi theo hướng tiếp cận khách hàng xa, gần theo phương thức sàn giao dịch thương mại điện tử, lợi dụng công năng của mạng xã hội. Trong quá trình này, điều quan trọng là giúp người nông dân để bản thân họ trở thành các KOL. Hơn ai hết, chính họ là người am hiểu nhất sản phẩm của họ làm ra. Họ biết cách làm cho những giá trị lao động của mình đến với người tiêu dùng một cách tốt nhất. Đây cũng là sự xoay xở tốt trong bối cảnh những chiến lược marketing nông sản quy mô lớn ở các địa phương chưa được chú trọng. Sự vận động tự thân nho nhỏ này sẽ dần giúp người nông dân từ chỗ sản xuất giản đơn đi đến làm kinh tế nông nghiệp.

Thống kê mới nhất cho thấy tại các địa phương đã có 568 khóa đào tạo, tập huấn được triển khai nhằm giúp người dân quen thuộc hơn với hoạt động mua bán online. Hơn 8,4 triệu người đã được hướng dẫn các hoạt động này. Song, khó khăn nhất là nông dân còn hạn chế khâu tiếp cận và sử dụng công nghệ, không biết làm nội dung truyền thông, quản lý và đóng gói bán hàng online.

Để người nông dân có thể là một streamer, phát sóng và chốt đơn trên cánh đồng cần có sự bắt tay của nhiều đầu mối, giúp họ biết edit video, nắm được kỹ thuật livestream, đóng gói, giao dịch online.... Mục tiêu, nhìn xa ra, không phải là để nhà nhà, người người đều biết livestream, mà nhằm "nâng cấp" nông dân, mở những con đường khác để nông sản ra thị trường, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái trung gian.

Nguyễn Nam Cường

Từ ngày làm nghề cho thuê phông rạp, ở mỗi đám cưới, anh Hải đều thấy các loại xe ô tô khác nhau, và anh đã đam mê chế tạo xe từ đó.

“Mình không qua trường lớp nhưng thấy thích và đam mê nên tự đi mua vậy liệu về để chế tạo. Có thời điểm mải mê lắp ráp quá mà quên cả nghề chính là làm phông rạp, loa đài đám cưới nên vợ mình phải nổi khùng lên”, anh Hải nhớ lại.

Năm 2019, anh Hải hoàn thành chiếc ô tô đầu tay của mình sau hơn nửa năm chế tạo quên ăn quên ngủ. Chiếc xe của anh có động cơ điện, 4 bánh, 2 ghế và một thùng phía sau. Xe cao 1,2m, dài 2,5m, chạy được khoảng 40km sau mỗi lần sạc đầy.

“Ngày mới tập tành chế tạo, tôi giấu vợ lấy tiền đi mua vật liệu. Có những hôm trong túi không còn đồng nào, tôi phải nói dối vợ, đưa ra các lý do như lấy tiền sửa máy móc, loa đài. Nhiều lần, hết cả lý do để xin tiền vợ, không còn cách nào khác, tôi phải trộm cả tiền sinh hoạt của gia đình để mua linh kiện”, anh Hải nhớ lại.

Theo anh Hải, ban đầu vợ anh phản đối việc anh đam mê chế tạo xe, vì cho rằng đó là việc làm vô bổ. Nhưng khi chiếc xe hoàn thành, anh dùng chính chiếc xe của mình đi chở phục vụ đám cưới được nhiều người yêu thích, chụp ảnh nên vợ anh cũng nguôi dần. Cũng chính vì nhiều người yêu thích chiếc xe, anh lại đam mê chế tạo hơn.

Anh Hải cho biết, bản thân chưa từng nghĩ đến việc sẽ kinh doanh các mẫu xe do mình chế tạo, cho đến khi một người ở huyện Yên Định ngỏ ý muốn mua lại chiếc xe với giá 12 triệu đồng về để trưng bày. Từ đó, anh nảy sinh ý tưởng sản xuất nhiều mẫu xe hơn để bán.

Đến nay, anh Hải đã sản xuất hàng chục mẫu xe khác nhau, rẻ nhất là 25 triệu đồng, đắt nhất là 50 triệu. Có những xe khách đặt hàng lên đến cả trăm triệu đồng.

“Mỗi chiếc xe tôi làm ra đều nhờ người cháu chụp hình đưa lên mạng xã hội, được rất nhiều người xem và yêu thích, cũng từ đó mà có nhiều đơn đặt hàng hơn. Chỉ tính riêng năm 2022, tôi đã bán được hơn 30 chiếc”, anh Hải cho biết.

Cũng theo anh Hải, những chiếc xe anh chế tạo ra thường được người chơi dùng để trưng bày ở quán cà phê, studio chụp ảnh.

Đầu năm nay, anh nhận được 3 đơn hàng, đặt chế tạo xe theo yêu cầu, trong đó có một đơn chế tạo “siêu xe Lamborghini Aventador”.

Sau nhiều tháng mày mò, chiếc “siêu xe” Lamborghini Aventador của anh đã hoàn thành. “Xong mẫu này, tôi dự định sáng chế ra một 'siêu xe' khác dựa trên dòng Bugatti”, anh Hải chia sẻ.

Chàng thợ sơn và niềm đam mê trượt ván phản lực trên sông Hồng

Anh Nguyễn Văn Linh có con sinh năm 2010, đang học lớp 9 Trường THCS Phương Canh. Tuy nhiên, sau thời gian đầu sốt ruột nghe ngóng Sở GD&ĐT sớm công bố phương án thi vào lớp 10 nhưng không thấy gì, anh buông xuôi cũng  không quan tâm các hội nhóm mạng xã hội bàn gì về các phương án thi vào lớp 10. 

Lý do anh Linh đưa ra là: "Dù thi 3 môn hay 4 môn, biết môn thi thứ 3, thứ 4 sớm hay muộn, chương trình thi giảm tải hay nâng tải, tỷ lệ học sinh vào công lập vẫn chỉ hơn 60%. 

Do đó, tôi dặn con cứ tập trung học hành, ôn luyện theo yêu cầu của thầy cô, không cần ngóng xem năm nay thi môn gì".

Theo anh Linh, việc nghe ngóng phương án thi, đoán môn thi như thời gian qua chỉ làm tăng lo lắng, mệt mỏi không cần thiết. Bố mẹ bàn luận về phương án thi cũng vô tình tạo tâm lý sợ hãi, bối rối cho con, khiến con mất phương hướng ôn tập.

"Quan điểm của tôi bây giờ là học gì thi nấy, chứ không phải thi gì học nấy. Con học các môn nghiêm túc, đảm bảo yêu cầu thầy cô thì việc thi môn nào cũng không phải vấn đề. Dễ người dễ ta. Khó ta khó người. Tất cả học sinh đều bình đẳng trước kỳ thi", anh Linh nhấn mạnh.

5 năm trước, con lớn của anh Linh cũng thi vào lớp 10. Thời điểm đó, Hà Nội thi 4 môn. Môn thứ 4 chỉ được thông báo vào khoảng tháng 3. So sánh hai con tại hai thời điểm khác nhau, anh Linh nhận thấy cường độ học tập và áp lực thi cử của các con không hề thay đổi.

"Tôi nhớ từ ra Tết, con tôi chạy đua nước rút với các buổi học thêm. Từ tháng 3, con đi học thêm môn lịch sử - môn thứ 4. Cho đến tận ngày thi, con không có ngày cuối tuần.

Mấy năm qua, tôi theo dõi con cái bạn bè chỉ thi 3 môn vào lớp 10. Vẫn học ngày học đêm, có bao nhiêu lịch trống trong tuần lẫn cuối tuần là dành để học thêm.

Nếu biết môn thi sớm, thầy cô và học sinh sẽ chủ động ôn tập hơn. Nếu biết môn thi muộn, thầy cô và học sinh sẵn sàng chạy đua cho môn thi cuối. Không ai biết sớm hơn ai, tất cả vẫn chung một vạch xuất phát", anh Linh nêu quan điểm.

Không dễ đảm bảo công bằng nếu môn thứ 3 là môn độc lập

Nhìn nhận về cơ hội đồng đều cho học sinh lớp 9 thi vào 10, chị Phan Thị Thanh Nhàn (Thanh Xuân, Hà Nội) cho rằng ngoài tiếng Anh, không môn nào đáp ứng tính công bằng.

"Nếu môn thi thứ 3 là môn độc lập, việc chọn sử, địa sẽ bất lợi cho các học sinh có thế mạnh tự nhiên. Ngược lại, chọn lý, hóa, sinh bất lợi cho học sinh theo định hướng xã hội.

Về lý thuyết, các môn ở bậc THCS chưa phân ban nên ai cũng phải học được. Nhưng trên thực tế, các con thể hiện rõ rệt sở trường, sở đoản từ đầu cấp 2.

Vì thế, tôi cho rằng để công bằng, môn thứ 3 phải là bài thi tổ hợp gồm cả khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Hoặc chỉ cần môn thứ 3 là tiếng Anh", chị Nhàn chia sẻ.

Chị Nhàn cũng không quá lo lắng về phương án thi lớp 10 tới vì tin rằng Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ không chọn những phương án "mới lạ".

"Theo dõi vài năm qua, tôi nhận thấy các nhà quản lý giáo dục luôn cố gắng giữ sự ổn định của kỳ thi, tránh gây xáo trộn tâm lý học sinh, phụ huynh. Vì vậy, tôi tin các con chỉ cần ôn tập theo định hướng của thầy cô và nhà trường là đủ. 

Đỗ hay trượt do năng lực, quyết tâm và một chút may mắn của mỗi học sinh", chị Nhàn nói.

Ở góc nhìn khác, chị Lê Phương Thảo (Cầu Giấy, Hà Nội) cho rằng cần tính đến tính hiệu quả của kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10. 

"Nếu kỳ thi chỉ là tuyển sinh đầu cấp, không nhất thiết phải thay đổi mỗi năm một môn thi.

Nếu kỳ thi nhằm đánh giá chất lượng học 4 năm THCS, việc môn thứ 3 thay đổi hàng năm chỉ khiến học sinh học đối phó, học để thi, chứ không phải học để sử dụng, không có thực học. 

Hà Nội và nhiều tỉnh thành từng thi lớp 10 với 4 môn, luân phiên thay đổi môn thi thứ 4, nhưng thực tế tình trạng học lệch, xem trọng môn chính môn phụ không hề thay đổi", chị Thảo nhận định.

Đi theo dòng nhạc thính phòng đã hơn 20 năm, để có được chỗ đứng như hiện tại, NSƯT Đăng Dương đã phải tự trau dồi, thay đổi và lắng nghe bản thân, lắng nghe khán giả. Anh cũng tự tìm sự khác biệt cho bản thân trong cách hát. Hiện tại, nam ca sĩ thuộc biên chế của Đài tiếng nói Việt Nam.

Cái tên Đăng Dương cũng gắn liền với chương trình hòa nhạc Điều còn mãi nhiều năm qua. Sau hơn 10 năm chương trình ra mắt, anh vẫn vô cùng háo hức để được đứng trên sân khấuĐiều còn mãi. 

'Điều còn mãi' mang quá nhiều ý nghĩa

- Anh tham gia 'Điều còn mãi' đã rất nhiều lần và sau 2 năm bị gián đoạn vì dịch bệnh, trở lại chương trình năm nay có ý nghĩa thế nào với anh?

Điều còn mãilà một trong những chương trình mà tôi rất yêu thích bởi tôi sẽ được hát với dàn nhạc giao hưởng - dàn nhạc tôi yêu thích và đam mê. Qua 2 năm gián đoạn vì dịch bệnh, tôi cảm thấy rất vui khi chương trình tiếp tục quay trở lại thực hiện trực tiếp. Tôi thấy Điều còn mãi là một chương trình thực sự ý nghĩa. Chúng ta nên duy trì hàng năm.

Như một điều ngẫu nhiên, một chương trình bản thân mình chờ đợi trong một thời gian dài được quay trở lại trực tiếp nên tôi ở tâm thế rất hào hứng tham gia. Trong năm nay, tôi cũng vinh dự và hạnh phúc khi được hát 2 tác phẩm. Thường thì nghệ sĩ trong chương trình Điều còn mãichỉ hát 1 tác phẩm thôi nhưng năm nay tôi được hát 2 tác phẩm nên niềm hào hứng và niềm vui cũng nhân đôi. Tôi nghĩ bản thân sẽ có nhiều năng lượng để truyền tải 2 tác phẩm đó vào chương trình trong 2/9 sắp tới.

- Năm nay anh muốn mang lại sự khác biệt gì so với những năm trước mình đã tham gia chương trình?

Tôi nghĩ, những bài hát đi cùng năm tháng trong dòng nhạc của tôi vẫn sẽ như thế, không có quá nhiều sự đặc biệt. Điều đặc biệt ở đây đó là sự hào hứng vì tôi phải chờ đợi 2 năm để được hát trên sân khấu Điều còn mãi.Điều đó sẽ khiến nhiệt huyết và cảm xúc của tôi cũng như những anh chị em nghệ sĩ khác sẽ tăng lên rất nhiều. Mỗi lần đứng trên sân khấu, hát cùng dàn nhạc là một lần tôi thăng hoa theo cách riêng biệt. Âm nhạc cứ vang lên tôi sẽ lại cháy hết mình.

- Hai tác phẩm trong chương trình năm nay có gây khó dễ cho anh khi hát chung với dàn nhạc?

Năm nay, tôi hát 2 tác phẩm Người là niềm tin tất thắngcủa nhạc sĩ Chu Minh và Em có nghe âm thanh ngày mới của nhạc sĩ Nguyễn An.

Bài Âm thanh ngày mớilần đầu tiên được biểu diễn trong Điều còn mãi. Tuy nhiên, trước đó, tôi cũng hát bài này rất nhiều lần rồi. Nhưng lần đầu tiên hát với dàn nhạc giao hưởng, tôi nghĩ bài hát cũng sẽ có phần đặc biệt và mang lại nhiều cảm xúc.

Tôi cũng sẽ kết chương trình với bài Người là niềm tin tất thắng. Thường mở đầu hay kết thúc chương trình, ban tổ chức sẽ chọn những tác phẩm mang tính chất ngợi ca hát với hợp xướng để cho thấy sự đầu tư hoành tráng. Dùng tác phẩm quá nổi tiếng về Bác để kết một chương trình như vậy tôi thấy rất ý nghĩa. Tôi có rất nhiều cảm xúc, vừa mong chờ luyện tập, vừa có nhiều năng lượng. Tôi cũng hy vọng tác phẩm sẽ là một cái kết rất đẹp cho chương trình.

- Năm nay chương trình sẽ có những nhân tố rất trẻ tham gia, anh có suy nghĩ gì về điều này?

Tôi thấy năm nay có bạn Mỹ Anh tham gia chương trình là một điều rất hay. Tôi nghĩ hội đồng ban cố vấn đã đưa những gương mặt mới vào chương trình họ phải lựa chọn cẩn thận và có lý do. Nhưng nhìn chung lại đó đều phải là những gương mặt có tài năng chứ không đơn giản bởi hát với dàn nhạc sẽ rất khác.

Với tôi, Mỹ Anh là một cô bé tài năng, con nhà nòi. Tôi nghĩ, cô bé sẽ có nhiều thứ đáng khoe trong chương trình. Và với sự xuất hiện của một người trẻ như vậy trong một chương trình ca nhạc mang tính hàn lầm sẽ khiến chương trình thêm lạ và thú vị phần nào.

- Là một người có nhiều kinh nghiệm hát với dàn nhạc, anh có lời khuyên nào cho các bạn trẻ khi hát cùng dàn nhạc?

Với kinh nghiệm của mình, tôi chỉ biết nói rằng, khi hợp tác cùng dàn nhạc, các bạn trẻ có lẽ sẽ thấy choáng ngợp. Tôi cũng không phải trường hợp ngoại lệ khi hát cùng dàn nhạc những lần đầu tiên.

Hát với dàn nhạc giao hưởng nó sẽ rất khác với hát cùng ban nhạc, vì hát cùng ban nhạc có trống, có nhịp, còn nhạc giao hưởng có sự co giãn rất lớn. Chúng ta phải theo cảm xúc và theo tay của chỉ huy, phải nghe nhiều thì mới kết nối được với dòng cảm xúc.

Với các bạn trẻ, tôi nghĩ cũng không có cách nào khác ngoài việc tập làm quen dần, lắng nghe dàn nhạc. Thời gian tập có lẽ cũng rất quan trọng. Những người mới làm quen với dàn nhạc sẽ phải mất nhiều thời gian hơn so với những người đã có kinh nghiệm.

- Anh có vui mừng khi hiện tại giới trẻ quan tâm và yêu thích âm nhạc hàn lâm kén người nghe như vậy?

Khi xã hội phát triển, những dòng nhạc nhẹ, trẻ trung phù hợp với giới trẻ sẽ được để ý nhiều hơn. Tuy nhiên, những chương trình như Điều còn mãi cũng mang ý nghĩa chính trị rất sâu sắc. Chúng ta cần cố gắng gìn giữ chương trình này vì nó rất ý nghĩa không chỉ với những người yêu thích đam mê dòng nhạc này mà còn để giới trẻ có thể nhìn, nghe những tác phẩm đã đi cùng năm tháng. Không chỉ nghe, họ cũng sẽ hiểu được về lịch sử, về sự ra đời của các tác phẩm ý nghĩa. Ngoài những tác phẩm đi cùng năm tháng, chúng ta cũng xen kẽ những tác phẩm mới để hài hòa và hay hơn, thu hút giới trẻ nhiều hơn.

Bà xã luôn ủng hộ tôi trên mọi mặt trận

- Bà xã ủng hộ anh như thế nào trong con đường sự nghiệp?

Vợ tôi luôn hiểu được âm nhạc là một phần máu thịt của tôi nên cô ấy luôn ủng hộ hết mình. Hiện tại, tôi nghe và luyện ở nhà trước khi tập cùng dàn nhạc. Cô ấy luôn bên cạnh chăm sóc tỉ mỉ để tôi có sức khỏe tốt, giọng hát tốt. Ngoài ra, là một người hiểu rõ giọng hát của chồng nên cô ấy cũng nghe và góp ý cho tôi những điều cần thiết. 

- Sau 20 năm về chung nhà, bí quyết giữ gìn hôn nhân hạnh phúc của anh chị là gì?

Thực ra, tôi nghĩ một cuộc hôn nhân được bền vững và hạnh phúc thì phải có sự tin tưởng, thấu hiểu giữa hai vợ chồng. Bà xã tôi cũng làm nghệ thuật nên hiểu những khó khăn, nhạy cảm khi làm nghề. Đó là một trong những chìa khóa quan trọng trong việc giữ gìn hạnh phúc gia đình. Vợ tôi đã hy sinh đam mê ca hát lui về hậu phương để trở thành một người phụ nữ tuyệt vời của gia đình.

Nếu cả hai cùng làm nghệ thuật có lẽ gia đình tôi khó chu toàn được khi lo cho các con. Vợ tôi là người hiểu được điều đó nên cô ấy quyết định nghỉ hẳn ca hát với tâm thế thoải mái, không ép buộc. Những năm qua, vợ là người đồng hành với tôi trên mọi ‘chiến trường’, đi gần hay đi xa tôi đều có cô ấy lo cho rất chu đáo. Đó là điều quý giá nhất với tôi.

- Nhiều người nhận xét anh rất tôn trọng và nghe lời vợ, điều đó có đúng?

Nghe lời vợ là tốt chứ sao!(cười). Tôi thay đổi rất nhiều kể từ khi yêu và lấy bà xã, từ cách sống, cách nói chuyện, ăn mặc thậm chí cả cách hát. Bà xã là người luôn góp ý cho tôi những điều cực kỳ quan trọng bởi cô ấy là một khán giả khó tính. Thành công của tôi hiện tại có được cũng nhờ vợ rất nhiều.

Tròn 20 năm bên nhau, tôi chỉ biết cảm ơn bà xã rất nhiều bởi cô ấy đã hi sinh đam mê của mình, làm hậu phương vững chắc để tôi có thể chuyên tâm với đam mê.

- Bà xã anh có sở thích làm đẹp, múa hát và rất chăm chỉ đăng mạng xã hội, anh cảm thấy sao về điều đó?

Tôi rất tôn trọng những sở thích đó của cô ấy, thậm chí khuyến khích vợ tham gia. Những lúc rảnh, tôi luôn đưa vợ đi học múa. Thứ nhất, cô ấy sẽ có sức khỏe khi tập luyện những bộ môn mình yêu thích. Thứ hai là tôi thấy vợ vui lắm. Mỗi lần đi tập về đều thấy cô ấy vui vẻ, tinh thần thoải mái. Không có lý do gì để tôi không khuyến khích vợ tham gia những sở thích cá nhân đó cả. Đó là những sở thích lành mạnh, tốt cho sức khỏe.