Giấc ngủ không đơn giản chỉ là để hồi phục lại năng lượng sau mỗi 12 tiếng. Bạn có biết, bộ não của chúng ta hoàn toàn thay đổi trạng thái khi nghỉ ngơi để xóa bỏ các sản phẩm phụ độc hại của hoạt động thần kinh còn sót lại sau một ngày dài?

Điều kì lạ là quá trình tương tự cũng bắt đầu xảy ra với những bộ não nếu chúng ta bị thiếu ngủ kinh niên. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tình trạng thiếu ngủ liên tục sẽ làm cho não giải phóng một số lượng đáng kể các tế bào thần kinh và khớp thần kinh mà dù cho có ngủ bù cũng không còn tác dụng gì.

Một nhóm nghiên cứu đứng đầu bởi nhà thần kinh học Michele Bellesi của Đại học Bách khoa Marche ở Ý đã kiểm tra phản ứng của não bộ ở động vật có vú với thói quen ngủ ít và tìm thấy điểm tương đồng kỳ lạ giữa những con chuột được nghỉ ngơi nhiều và những con không ngủ.

Giống như các tế bào ở nơi khác trong cơ thể, các tế bào thần kinh trong não vẫn được làm mới liên tục bởi hai loại tế bào hỗ trợ tế bào thần kinh khác thường được gọi là keo của hệ thần kinh.

Các tế bào vi mô có nhiệm vụ loại bỏ các tế bào cũ và mòn qua một quá trình gọi là phagocytosis - có nghĩa là "nuốt" theo tiếng Hy Lạp.

Các tế bào hình sao lại có vai trò quét sạch các khớp thần kinh không cần thiết (các nối kết) trong não để làm mới và thay đổi hình dáng của dây thần kinh.

Như ta đã biết, quá trình này xảy ra trong giấc ngủ để xóa bỏ sự hao mòn thần kinh trong ngày, nhưng nghiên cứu này cho thấy có vẻ như điều tương tự cũng diễn ra khi ta mất ngủ.

Nhưng thay vì một quá trình có lợi, bộ não tiến hành “dọn dẹp” quá mức cần thiết và bắt đầu tự làm hại chính nó.

Để minh họa một cách dễ hiểu, những đêm bạn ngủ đủ giấc, rác trong nhà bạn sẽ được dọn dẹp sạch sẽ. Ngược lại, trong những đêm mất ngủ, ai đó sẽ vào nhà và đem vứt tất cả ti-vi, tủ lạnh, thậm chí cả chú cún của bạn.

Bellesi nói với Andy Coghlan tại New Scientist rằng: "Đây là lần đầu tiên chúng tôi chỉ ra rằng các phần của khớp thần kinh bị “ăn” bởi các tế bào hình sao do mất ngủ gây ra.”

Để tìm ra điều này, các nhà nghiên cứu đã chụp hình bộ não của bốn nhóm chuột:

Nhóm 1: được cho ngủ từ 6 – 8 tiếng (nghỉ ngơi tốt)

Nhóm 2: được đánh thức định kì khi đang ngủ (thức tỉnh tự phát)

Nhóm 3: thức suốt 8 tiếng đồng hồ (thiếu ngủ)

Nhóm 4: thức liên tục 5 ngày liền (thiếu ngủ thường xuyên)

Khi các nhà nghiên cứu so sánh hoạt động của các tế bào hình sao trên cả bốn nhóm, họ đã xác định nó có trong 5,7% của khớp thần kinh trong bộ não chuột khỏe mạnh, và 7,3% trong bộ não chuột thức tỉnh tự phát.

Ở những con chuột bị thiếu ngủ hoặc thiếu ngủ thường xuyên, họ nhận thấy một điều khác biệt: các tế bào hình sao đã gia tăng hoạt động của chúng và thực sự “ăn” một phần của khớp thần kinh, tương tự như các tế bào vi mô tiêu diệt tế bào thừa - một quá trình gọi là sao chép tế bào hình sao (astrocytic phagocytosis).

Trong bộ não chuột bị suy giảm giấc ngủ, các tế bào hình sao hoạt động trên 8.4% khớp thần kinh, và ở những con chuột bị thiếu ngủ trầm trọng, 13.5% các khớp thần kinh của chúng cho thấy hoạt động của tế bào hình sao.

Bellesi nói với New Scientist rằng hầu hết các khớp thần kinh đang bị tiêu diệt trong hai nhóm chuột bị thiếu ngủ là những tế bào lớn nhất, cũ nhất và đã qua sử dụng nhiều nhất - "giống như những đồ đạc đã cũ". Việc loại bỏ chúng có khi lại là một điều tốt.

Nhưng khi nhóm kiểm tra hoạt động của các tế bào vi mô trên cả bốn nhóm, họ nhận thấy rằng chúng cũng đã tăng lên trong nhóm bị thiếu ngủ thường xuyên. Đó là một điều đáng lo ngại, vì những hoạt động vi mô tưởng chừng không liên quan giờ đây đã liên đới tới các bệnh não như Alzheimer và các dạng khác của sự thoái hóa thần kinh.

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu, sự ăn mòn của các tế bào sao, chủ yếu là các yếu tố tiền xi-náp trong các khớp thần kinh lớn, chỉ xảy ra khi não bị mất ngủ trầm trọng và thường xuyên. Điều này không xảy ra nếu thức dậy tự phát, nên vẫn có thể thúc đẩy việc giữ gìn và tái tạo các thành phần bị mòn của các khớp thần kinh đã qua sử dụng nhiều.

Ngược lại, chỉ có chứng mất ngủ mãn tính kích hoạt các tế bào vi sinh và thúc đẩy hoạt động bào mòn của chúng... cho thấy rằng sự mất ngủ ngủ kéo dài là nguyên nhân và có thể dẫn đến những thương tổn khác.

Nhiều câu hỏi vẫn đang được đặt ra, chẳng hạn như liệu quá trình này có còn nhân rộng trong não người, và liệu một giấc ngủ kịp thời có thể giảm thiểu thiệt hại?

Nhưng thực tế là số người tử vong do bệnh Alzheimer đã tăng lên một cách kinh ngạc – 50% kể từ năm 1999. Vậy nên điều quan trọng cốt yếu bây giờ là mỗi người cần cố gắng để có cho mình một giấc ngủ ngon.

Theo GenK

Theo kế hoạch phê duyệt của UBND thành phố Đà Nẵng thì địa điểm trình diễn pháo hoa vẫn là khu vực cảng Sông Hàn (cảng Sông Thu cũ) nằm trên đường Bạch Đằng đối diện khách sạn Novotel Đà Nẵng. Vị trí này sẽ giúp du khách dễ dàng chiêm ngưỡng những màn bắn pháo hoa tuyệt đỉnh ở cả tầm thấp lẫn tầm cao từ các khán đài hoặc trên du thuyền.

Giá vé xem pháo hoa Đà Nẵng 2018 dao động theo nhiều mức trong khoảng từ 400.000 đến 2.000.000 đồng cho đêm khai mạc và chung kết, các đêm còn lại giá dao động trong khoảng từ 300.000 đến 1.000.000 đồng. Hiện nay ban tổ chức đang mở bán vé trực tuyến ở đây.

Điều quan trọng nữa là cư dân mạng cần nắm rõ lịch các đêm pháo hoa Đà Nẵng để có thể sắp xếp thời gian các chuyến du lịch vì nhiều gia đình có kế hoạch vào đó nghỉ Hè.

Thứ 5 vừa qua, Facebook đã phải đối mặt với sự sa thải dữ dội từ Chính phủ Anh sau báo cáo rò rỉ thông tin người dùng từ Công ty dữ liệu Cambridge Analytica thuộc nước này.

Thậm chí Giám đốc công nghệ Mike Schroepfer của Facebook đã phải thay mặt cho CEO Mark Zuckerberg đến Westminster (Anh) để tiếp nhận cuộc điều tra từ Chủ tịch Quốc hội Damian Collins và các thành viên khác. Bên ngoài tòa nhà nơi cuộc điều tra diễn ra, hàng loạt người biểu tình đã đeo mặt nạ có hình Mark  Zuckerberg và áo phông in chữ "Fix Fakebook - Sửa chữa Fakebook".

Hàng loạt câu hỏi đầu tiên tập trung vào Công ty Cambridge Analytica, nhấn mạnh về việc có bao nhiêu người sử dụng Facebook ở Anh đã bị ảnh hưởng dữ liệu cá nhân. Bởi số tiền đến từ nước ngoài nhằm thao túng và tham gia vào chiến dịch vận động tranh cử Tống thống Mỹ năm 2016. Schroepfernói rằng anh không hề có bất cứ số liệu cụ thể nào và đây cũng là một trong nhiều câu hỏi mà Giám đốc công nghệ này hứa sẽ cung cấp thông tin ở phiên thẩm vấn sau. 

Còn thành viên của Quốc hội Julian Knight lại cáo buộc Facebook đã có những "âm mưu" tiềm ẩn nhằm trốn tránh pháp luật, ông kêu gọi mạng xã hội này xin lỗi vì đã bắt nạt các nhà báo bằng những đe dọa về pháp lý. "Facebook, bạn là một nền tảng không có đạo đức và bạn cũng không ngây thơ để dễ bị chi phối bởi những người như Cambridge Analytica. Mà vấn đề đến từ chính bạn", Knight phát biểu.

Những bí ẩn đằng sau vụ việc đang dần sáng tỏ