Theo Cục PTTH&TTĐT, kết quả này vẫn chưa đạt được đúng như kỳ vọng. Các cơ quan chức năng, chủ yếu là Cục PTTH&TTĐT và Cục An toàn thông tin của Bộ TT&TT đã nhiều lần ngăn chặn các website vi phạm bản quyền. 

“Tuy nhiên, có tình trạng khi ngăn chặn website lậu, các kênh này liền đổi địa chỉ IP, đổi tên miền nhanh chóng, chỉ mất 5 - 10 phút. Đây là cuộc chiến vô cùng cam go”, ông Lê Quang Tự Do chia sẻ. 

Thống kê của Cục PTTH&TTĐT cho thấy, trong 4 vòng đấu đầu tiên của giải bóng đá Ngoại hạng Anh, có 239 trang web đã tổ chức livestream trái phép các trận bóng. 

“Tổng cộng có 3.213 đường link cung cấp miễn phí 39 trận của 4 vòng đầu tiên. Chủ yếu nguồn nội dung của các trang này được lấy từ những doanh nghiệp được cung cấp chính thống, ví dụ như K+, FPT Play, TV360,... Tình trạng ăn cắp bản quyền rất trắng trợn”, Cục trưởng Cục PTTH&TTĐT nêu dẫn chứng. 

Theo ông Lê Quang Tự Do, trong số những website kể trên, đơn vị vi phạm bản quyền trắng trợn nhất là Xôi Lạc TV, với 20 tên miền khác nhau. Trong trận cầu "đinh" giữa Chelsea và Liverpool, có tới 140.000 lượt xem trên các website của Xôi Lạc TV. 

Cục PTTH&TTĐT hiện đang phối hợp với cơ quan công an và các doanh nghiệp để kiên quyết đấu tranh. Xôi Lạc TV là hệ thống website vận hành rất chuyên nghiệp. Do vậy, việc xử lý sẽ không chỉ dừng ở vi phạm hành chính mà phải có những mức xử lý cao hơn. 

Trong năm 2023, Cục PTTH&TTĐT cùng Cục An toàn thông tin đã chặn tổng cộng 162 trang web vi phạm. Nếu tính cả các trang web thay đổi tên miền thì rất nhiều, lên tới cả nghìn trang. Tuy nhiên, việc xử lý các đối tượng này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của cơ quan quản lý. 

“Các cơ quan chức năng tổ chức chặn hạ nhưng những đối tượng này lại lập ra kênh khác. Đó là cuộc rượt đuổi tốn rất nhiều nguồn lực. Cục PTTH&TTĐT đã làm việc với các doanh nghiệp cung cấp nội dung và các doanh nghiệp viễn thông nhằm tìm ra giải pháp mới về công nghệ để giải quyết hiệu quả hơn bài toán này”, ông Lê Quang Tự Do nói. 

Theo Cục PTTH&TTĐT, nếu người dân tiếp tục ủng hộ các website lậu như Xôi Lạc TV, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chính thống sẽ không mua nội dung bản quyền với chi phí cao nữa. Điều này đã từng xảy ra trong quá khứ. Khi đó, chính người dân sẽ bị thiệt thòi.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ TT&TT, trong năm 2023, dữ liệu tăng khoảng 30% so với năm trước. Đặc biệt, sau khi ChatGPT xuất hiện, 2023 là năm AI lên ngôi và thu hút sự quan tâm của gần như toàn bộ xã hội. Để xử lý khối dữ liệu lớn như vậy, đòi hỏi tốn nhiều tài nguyên, công sức. AI cho phép xử lý, chọn lọc giá trị từ dữ liệu lớn để “đãi cát tìm vàng”.

Cùng chung quan điểm, ông Lê Công Thành - Tổng Giám đốc Công ty công nghệ InfoRe Technology, chuyên xử lý dữ liệu lớn (Big Data) và ứng dụng AI – cho rằng Việt Nam sở hữu hai thế mạnh, đó là tài nguyên và con người. Về tài nguyên, 80% người dân đã có smartphone kết nối Internet, là những công cụ để số hóa dữ liệu hàng loạt. Số hóa cuộc sống mỗi ngày tạo ra lượng dữ liệu cực lớn nhưng hiện Việt Nam vẫn chưa tận dụng được tiềm năng này.

Về nhân lực, hàng chục triệu người Việt Nam đang dùng Internet mỗi ngày, từ học sinh đến người lao động, người về hưu. Vì vậy, Việt Nam có cơ hội lớn để bắt nhịp với những công nghệ AI hiện đại nhằm nâng cấp năng lực lao động. Ông Lê Công Thành nhận định, sự liên quan của Việt Nam và AI không nằm ở chế tạo mà là ứng dụng, nếu có thể tận dụng được sức mạnh của AI hiện đại có thể tạo nên đột phá mạnh. Chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh giá 1 triệu đồng đã có thể giao tiếp với AI mạnh nhất thế giới, do đó, lợi thế của Việt Nam khi ứng dụng AI là rất lớn.

Tối ưu tài nguyên, con người để thúc đẩy AI tại Việt Nam

Theo ông Lê Công Thành, mọi câu chuyện tiến bộ đều xoay quanh ba trụ cột: Tài nguyên, công cụ, con người. Phát triển công cụ AI bậc cao cạnh tranh với các nước phát triển là điều có thể tạm lùi và Việt Nam nên tối ưu khía cạnh tài nguyên và con người. Hiện tại, tối ưu về con người là quan trọng nhất, làm sao để mọi người có kỹ năng số mạnh nhất. Sau đó, tối ưu tài nguyên, tích lũy dữ liệu vì dữ liệu sinh ra rất nhiều nhưng lại đổ ra server của nước ngoài. Dữ liệu nên hạn chế coi là tài sản mà nên nhìn nhận như tài nguyên, trong tài nguyên, có cái giá trị và không giá trị. Không nên bán tài nguyên thô mà phải tinh lọc, biến thành thông tin giá trị, tri thức quý, thậm chí chế xuất thành AI. Ý nghĩa của tích lũy dữ liệu là để tinh lọc, chế xuất thành thứ quý giá hơn.

Chia sẻ về khả năng phát triển AI của Việt Nam, ông Nguyễn Đức Thủy – Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Nghiên cứu phát triển công nghệ, Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số (Bộ TT&TT) – nêu, AI dựa trên toán học, xác suất thống kê trong khi người Việt giỏi toán và tư duy logic tốt. Nếu mô hình, thuật toán không có dữ liệu sẽ không lớn được. Để dữ liệu không bị chuyển ra nước ngoài, cần nghĩ đến xây dựng trung tâm hạ tầng tính toán để phục vụ doanh nghiệp hoặc hệ thống công. Khi xây dựng được mô hình, thuật toán AI mà không có hạ tầng tính toán để huấn luyện, đào tạo hệ thống AI thì phải thuê của nước ngoài. Do đó, Nhà nước cùng doanh nghiệp có thể đầu tư và làm cơ sở dùng chung.

Cần có chiến lược, khung pháp lý cho công nghệ mới

Để thúc đẩy phát triển dữ liệu số, AI và đổi mới sáng tạo, các diễn giả tham gia tọa đàm đều đồng tình rằng Chính phủ phải có chiến lược và hệ thống khung pháp lý cho những công nghệ mới, không chỉ AI, blockchain mà còn những công nghệ sẽ xuất hiện trong tương lai. Ngoài ra, Chính phủ nên có chủ trương khuyến khích tạo ra môi trường thuận lợi cho công nghệ mới phát triển và được ứng dụng. Theo Tiến sĩ Đặng Minh Tuấn, chỉ cần có chính sách tốt, hợp lý sẽ tạo ra sức bật, thay đổi nhanh chóng. Vấn đề đào tạo, nhận thức cũng là điều cần quan tâm để làm cái nôi ươm tạo công nghệ mới, đưa vào cuộc sống.

Ở góc độ làm khoa học, Tiến sĩ Phạm Ngọc Minh - Trưởng phòng Phòng Kỹ thuật điều khiển và Hệ thống nhúng, Viện Công nghệ thông tin, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam – chia sẻ, các tỉnh hiện đã hình thành sàn giao dịch công nghệ, thị trường khoa học công nghệ (KHCN) để doanh nghiệp tiếp cận, kết nối cơ sở nghiên cứu nhanh chóng. Ở tầm quốc gia, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu KHCN quốc gia được Chính phủ công nhận về độ tin cậy, minh bạch dữ liệu, nguồn gốc công nghệ liên quan đến sở hữu trí tuệ.

Khi dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên mới, có thể tạo ra giá trị và mang ra mua bán, cần quản lý và có hình thức bảo vệ. Nếu không có khung pháp lý, không thể làm gì được vì làm gì cũng vướng hoặc bị lạm dụng để lừa đảo, thao túng. Vì vậy, Tiến sĩ Đặng Minh Tuấn kiến nghị Quốc hội, Bộ tư pháp, cơ quan ban ngành... nên cập nhật, điều chỉnh văn bản quy phạm pháp luật. Nếu chưa thể nghiên cứu đầy đủ, hiểu được tác động của công nghệ đến kinh tế xã hội, có giải pháp sandbox thử nghiệm trong phạm vi hẹp để nếu có tác động xấu không bị lan ra, cũng như mặt tích cực, từ đó đưa ra khung pháp lý phù hợp.

Theo ông Nguyễn Đức Thủy, xét dưới góc độ quản lý dữ liệu, hiện nay đã có một số văn bản như Nghị định của Bộ Công an nhưng thực thi và chế tài xử phạt còn nhẹ. “Chúng ta nên học kinh nghiệm các nước xây dựng quy định quản lý, vận hành, sử dụng, trao đổi, mua bán dữ liệu để thúc đẩy sử dụng dữ liệu”, ông chia sẻ. Ngoài quy định dữ liệu cá nhân, chúng ta phải đưa ra văn bản quy định về quản lý dữ liệu, cũng như thiết kế đạo đức trong AI. Một số công ty trong nước nói về sản phẩm AI nhưng chưa có văn bản chi tiết về đặc tính kỹ thuật, mô hình áp dụng, tiêu chuẩn áp dụng... Tài liệu hóa sản phẩm AI, ứng dụng AI cần được xem xét nghiêm túc trong thiết kế, vận hành và sử dụng.

Với doanh nghiệp tư nhân, ông Đinh Trần Tuấn Linh - Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Công nghệ Truyền thông AIDA - nhấn mạnh để phát triển AI, ý chí "data first" là tiên quyết. Ý muốn chuyển đổi số, dữ liệu, AI cần đi với thực hành bền bỉ, kiên quyết. Có một số trào lưu như AR, VR nhưng có những thứ là xu hướng. Khi xu hướng xảy ra, mọi thứ sẽ thay đổi theo. Muốn phát triển AI phải thực hành thường xuyên và kiên định vì đây là thứ không cưỡng lại được.

Hưởng ứng ngày hội “Chụp ảnh chân dung cho mọi người”– chương trình thiện nguyện của tất cả những người yêu nhiếp ảnh trên thế giới diễn ra vào ngày thứ 7 đầu tiên của tháng 12 hàng năm, nhóm các bạn trẻ đam mê chụp ảnh trên địa bàn Hà Nội đã tham gia vào hoạt động này với mong muốn chia sẻ niềm vui, gắn kết mọi người, mang đến tiếng cười cho trẻ em và người nghèo...

Hiện tại nhóm có khoảng 160 thành viên, họ đều là những người trẻ, đang học tập, làm việc và sinh sống trên địa bàn Hà Nội.

Anh Nguyễn Việt Hùng – phụ trách nhóm cho biết: “Nhóm thuộc cộng đồng Help Portrait (Chụp ảnh chân dung miễn phí) tại Việt Nam, được thành lập cách đây 3 năm chỉ với mục đích đơn giản là mang lại niềm vui và niềm tin yêu cuộc sống cho bà con dân tộc thiểu số, những người có lẽ cả đời họ chưa bao giờ có được một tấm ảnh..."

"Hoạt động này không chỉ mang lại niềm vui cho mọi người mà còn là niềm hạnh phúc của chính chính những người cầm máy” - anh Hùng nói.

Giúp các cụ sửa sang lại đầu tóc, quần áo trước khi bấm máy

Bạn Lã Thu Giang –  thành viên của nhóm chia sẻ: “Lần đầu tiên mình thamgia hoạt động ở Viện Huyết học Truyền máu Trung ương, nhìn thấy các emnhỏ dù mắc bệnh hiểm nghèo, dù hóa trị đến mức rụng hết tóc, nhưngcác em vẫn cười rất tươi khi nhìn ống kính, mình xúc động và cảm thấyhoạt động này rất có ý nghĩa”.

Cho đến thời điểm hiện tại nhóm đã thực hiện được khoảng 3.500 bứcảnh cá nhân cũng như ảnh tập thể tặng các em nhỏ, những người langthang, người già và người nghèo. Nhóm dự định sẽ tiếp tục triển khaihoạt động tại các trại trẻ mồ côi và những trung tâm bảo trợ xã hội kháctrên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới.

Để các cụ chọn những bức hình ưng ý trước khi rửa ảnh.

Tất cả những người tham gia nhóm đều có chung niềm đam mê với nhiếp ảnh

Sau khi chụp ảnh được in ngay tại chỗ và mọi người sẽ nhận được ảnh sau khoảng 1h đồng hồ

Một nhóm đi chụp ảnh, nhóm còn lại phụ trách in ảnh. Ảnh chụp đến đâu in đến đó

Đổi lại sự vất vả của nhóm là nụ cười rạng rỡ của mỗi người khi nhận được ảnh

Một vài chân dung các cụ tại trung tâm

• Nguyễn Tuyết