Thậm chí, người tập có thể đối mặt với tình trạng nhồi máu cơ tim, ngừng tim, tăng huyết áp, xuất huyết não...

Do đó, khi tham gia chơi thể thao cần chú ý tới sức khỏe của bản thân.

Tình trạng đột quỵ khi chơi thể thao chủ yếu do người bệnh có vấn đề về huyết áp, bệnh lý tim mạch. Hoạt động quá sức khiến bệnh lý tái phát và dẫn đến đột quỵ.

Đột quỵ não có 2 thể là nhồi máu não và xuất huyết não.

Trong đó, nhồi máu não là một dạng của tai biến mạch máu não, xảy ra khi một mạch máu bị tắc, nghẽn, gây hoại tử và chết khu vực não không được cung cấp máu, dẫn đến các chứng đột quỵ và có thể tử vong.

Xuất huyết não xảy ra khi mạch máu não bị vỡ, máu đột ngột xâm lấn vào não, làm tổn thương não.

"Cụ thể khi đá bóng, nhịp tim thay đổi, đập nhanh hơn, nếu không kiểm soát tốt sẽ khiến nhịp tim, huyết áp tăng nhanh, xuất hiện các cơn thiếu máu lên não.

Có thể sau vài phút người bệnh sẽ trở lại trạng thái bình thường nhưng đây chính là dấu hiệu dự báo cơn đột quỵ nguy hiểm sắp xảy ra", BS Mạnh cho hay.

Thực tế, khoảng 80% các trường hợp đột tử khi chơi thể thao là người có bệnh lý tim mạch từ trước. Có những người đã biết trước bệnh, nhưng chủ quan nghĩ là nhẹ. Cũng có những người có bệnh lý nhưng chưa phát hiện vì không đi khám hoặc khám nhưng không đúng chuyên khoa, không được phát hiện.

Một số hội chứng hay bệnh lý dễ gây ngừng tim khi gắng sức, ví dụ như: hội chứng Brugada, hội chứng WPW, bệnh cơ tim phì đại...

Những người bị hội chứng đó, có thể không hề có yếu tố khởi phát, nhưng tự nhiên xuất hiện rối loạn nhịp tim, tim đập rất nhanh. Bình thường tim đập 70 - 80 lần/phút nhưng khi rối loạn, nhịp tim tăng lên 300-400 lần/phút gây tụt huyết áp, ngất xỉu và có thể ngừng tim ngay sau đó.

Tiêu cơ vân: Tình trạng nguy hiểm khi chơi thể thao quá độ

Một tình trạng nguy hiểm khác khi chơi thể thao cường độ mạnh, quá sức là tiêu cơ vân.

Theo TS.BS Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng khoa Nội thận - Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, các chương trình tập luyện cường độ cao dồn ép rất nhiều áp lực lên các cơ.

"Hội chứng tiêu cơ vân được định nghĩa là tình trạng hủy hoại tế bào cơ vân, từ đó giải phóng vào máu các thành phần của tế bào cơ như: myoglobin, các men có trong cơ vân, kali, photpho, axit uric, creatine kinase (CK), AST, ALT... gây rối loạn nước - điện giải.

Tình trạng này dẫn đến sốc giảm thể tích, toan hóa máu, suy thận cấp do myoglobin làm tắc ống thận, hội chứng khoang... Các thành phần này tăng cao trong máu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh thậm chí là tử vong", BS Tuyên phân tích.

Nhận diện "báo động đỏ" khi chơi thể thao

Theo BS Mạnh, có thể nhận diện sớm các dấu hiệu đột quỵ qua quy tắc "BE FAST":

- B (Balance - Thăng bằng): Diễn tả triệu chứng khi bệnh nhân đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội và mất khả năng phối hợp vận động.

- E (Eyesight - Thị lực): Thể hiện việc bệnh nhân bị mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của một hoặc cả 2 mắt.

- F (Face - Khuôn mặt): Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt, bệnh nhân có thể bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn.

- A (Arm - Cánh tay):  Bệnh nhân cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt một bên cơ thể. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng một lúc.

- S (Speech - Giọng nói): Bệnh nhân khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản bạn vừa nói.

- T (Time - Thời gian): Khi xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên hãy nhanh chóng gọi 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

"Trước khi tập bất kỳ môn thể thao nào đều cần phải kiểm tra thể lực. Chúng ta có thể đến gặp bác sĩ thể thao hoặc huấn luyện viên thể lực để được tư vấn, khám sàng lọc xem có bệnh lý gì tiềm tàng không như: bệnh tim, phổi hoặc gia đình có tiền sử về tim phổi, huyết áp, cơ xương khớp…

Nếu có vấn đề gì bất thường, người dân được tư vấn chọn môn tập và chọn lượng vận động phù hợp, nếu không có thể xuất hiện các bệnh lý, tai biến.

Ngoài ra, trước bất cứ hoạt động thể dục thể thao nào, mỗi người cần dành thời gian khởi động làm nóng cơ thể, để cơ thể có thời gian thích nghi với hoạt động gắng sức", BS Mạnh khuyến cáo.

Ngày 20/10, Công an quận Hoàng Mai (Hà Nội) cho biết, đang điều tra nguyên nhân tử vong của một người đàn ông khi đang tập gym.

Theo phản ánh trên mạng xã hội, ngày 20/10, người đàn ông trên đến tập tại phòng tập California Fitness & Yoga cơ sở ở quận Hoàng Mai, Hà Nội. Quá trình tập, người này bất ngờ ngất xỉu, có dấu hiệu bị đột quỵ. 

Sau khoảng 30-40 phút, việc sơ cứu không đem lại tác dụng. Khi nhân viên y tế đến nơi, nạn nhân đã tử vong.

Tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM), theo báo cáo của thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Bích Nhân, Trưởng khoa Dược, nơi này về cơ bản không thiếu thuốc thường quy.

Cách đây một năm, Bệnh viện Nhi đồng 1 có tình trạng thiếu thuốc Gamma globulin điều trị bệnh tay chân miệng, nhưng không phải xuất phát từ nguyên nhân thiếu văn bản quy phạm pháp luật trong công tác mua sắm, mà chủ yếu do đứt gãy chuỗi cung ứng, do không kịp nhập khẩu thuốc về Việt Nam.

Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, mỗi ngày đơn vị này tiếp nhận 7.000-8.000 bệnh nhân ngoại trú và hơn 1.000 bệnh nhân nội trú. Đây cũng là cơ sở y tế có lượng bệnh nhân đông nhất các tỉnh phía Nam hiện tại.

Phó Giáo sư Nguyễn Minh Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho hay, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 24 ngày 27/02/2024, chỉ cần tối thiểu 1 báo giá là có thể xây dựng được giá kế hoạch (thay vì phải 3 báo giá như trước đây).

Trường hợp bệnh viện thu thập được nhiều hơn 1 báo giá thì được lấy báo giá cao nhất làm giá kế hoạch, trên cơ sở phù hợp với yêu cầu chuyên môn và khả năng tài chính của bệnh viện.

Từ quy định trên, đến nay về cơ bản, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM không còn thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị, do công tác dự trù được xây dựng cả năm và tiến hành đấu thầu liên tục. Chỉ còn những điểm nghẽn nhỏ trong công tác đấu thầu vật tư, trang thiết bị y tế, do phân nhóm để tiến hành thầu.

"Tỷ lệ đấu thầu, mua sắm của bệnh viện đến nay đạt 80%. Còn lại do khách quan của chuỗi cung ứng, do nhà thầu, do đứt gãy nguồn cung. Việc vướng mắc và kéo dài thời gian cung ứng do chờ xin gia hạn giấy phép đăng ký lưu hành thuốc", ông Minh Anh cho hay.

Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM so sánh, trước đây khi chưa có Luật, Nghị định và thông tư hướng dẫn, khó khăn nhất của đấu thầu, mua sắm là lấy giá kế hoạch các danh mục đấu thầu, với quy định tối thiểu phải có 3 báo giá và thầu giá thấp nhất.

Bên cạnh đó, chỉ cần có một loại trong danh mục đấu thầu không lựa chọn được báo giá, hoặc giá thấp làm ảnh hưởng cả gói, thì cũng không triển khai được gói thầu.

Nhiều mặt hàng vật tư, trang thiết bị y tế chỉ lấy được một báo giá trên thị trường, do đặc thù máy hãng nào đi với hóa chất hãng đó. Sau nhiều trường hợp vướng mắc về pháp lý trong mua sắm, không ít đơn vị có tâm lý e ngại.

"Một cái bóng của máy chụp CT có giá chừng 2-4 tỷ đồng. Trung bình 1-2 năm, máy này phải thay bóng một lần. Yêu cầu phải làm 3 báo giá mới mua được là một thách thức đặt ra với các cơ sở y tế. Không đơn vị nào dám mua sắm...", Phía Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM dẫn chứng.

Do khách quan, không phải vướng ở cơ chế

Bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, trung bình một ngày đơn vị tiếp nhận khoảng 5.000-6.000 bệnh nhân ngoại trú, hơn 1.000 ca nội trú.

Thực trạng thiếu thuốc của nơi này chủ yếu liên quan đến đứt gãy chuỗi cung ứng thế giới. Các đơn vị sản xuất thuốc trong nước cũng chậm trễ cung cấp, do thiếu nguyên liệu nhập khẩu.

Theo bác sĩ Việt, hiện Bệnh viện Chợ Rẫy vẫn có tình trạng thiếu thuốc, nhưng chủ yếu nằm ở lý do khách quan, như giá thuốc quá rẻ không đơn vị nào tham dự thầu, hay thuốc hiếm chỉ có rất ít nhà cung cấp.

Hoặc có những đơn vị trúng thầu nhưng đến thời điểm giao thuốc, vật tư lại không thể nhập hàng do đứt gãy nguồn cung, kéo dài thời gian cung ứng đến 4-5 tháng. Trong những trường hợp này nếu không có thuốc thay thế, bệnh viện rất khó cung ứng được đầy đủ.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Vũ Hữu Quang, Giám đốc Sở Y tế Đắk Lắk chia sẻ, thực trạng thiếu thuốc, vật tư y tế của địa phương chủ yếu diễn ra thời gian trước, khi chưa có Thông tư, Nghị định hướng dẫn, khiến nhiều cơ sở y tế không dám đấu thầu vì sợ lao lý.

Cụ thể, Đắk Lắk có khoảng trống 6 tháng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế. Thời gian qua, Sở Y tế tỉnh đã tiến hành làm danh mục khung trình UBND tỉnh phê duyệt. Đến nay, Đắk Lắk đã đáp ứng khá đủ thuốc và đang phê duyệt 30 gói thầu cho 20 cơ sở y tế.

Còn theo ông Lê Ngọc Danh, Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế TPHCM, việc thiếu thuốc giai đoạn vừa qua được báo chí đề cập không phải vướng ở cơ chế mua sắm mà chủ yếu vướng chuỗi cung ứng.

Ông Danh nhận định, TPHCM là địa bàn đặc thù với nhiều bệnh viện làm nhiệm vụ trung ương. Do đó, trong trường hợp xảy ra dịch bệnh, ngoài dự trù cho nhu cầu người dân Thành phố, các cơ sở y tế tại đây còn phải đáp ứng nhu cầu điều trị của các địa phương lân cận, nên xảy ra tình trạng thiếu thuốc.

"Dịch tay chân miệng năm 2023, TPHCM thiếu thuốc điều trị chủ yếu do phải điều tiết cho điều trị người bệnh tại chỗ ở một số địa phương. Ngoài ra, một số thuốc được cấp số đăng ký nhưng thực tế không được nhập khẩu về, địa phương phải cấp đơn hàng nhập khẩu đặc biệt", ông Danh dẫn chứng.

Cà chua chứa lycopene, một loại chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi các gốc tự do gây hại. Nghiên cứu từ Trường Đại học Tufts (Mỹ) cho thấy, lycopene trong cà chua có khả năng chống lại sự suy giảm chức năng thần kinh, bảo vệ tế bào não trước quá trình lão hóa và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Trong nghiên cứu này, những người ăn cà chua thường xuyên có khả năng cải thiện trí nhớ và tư duy tốt hơn so với nhóm không ăn.

Cụ thể, các nhà khoa học phát hiện ra rằng lycopene làm giảm sự tích tụ của mảng amyloid-beta, một protein liên quan đến sự phát triển của Alzheimer. Những người tiêu thụ lycopene từ cà chua còn có khả năng cải thiện chức năng thần kinh và trí nhớ lâu dài.

Cà chua bảo vệ dạ dày

Bên cạnh lợi ích cho não bộ, cà chua cũng là thực phẩm hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa, đặc biệt là bảo vệ niêm mạc dạ dày.

Nghiên cứu từ Đại học Khoa học Y tế Tehran cho thấy, cà chua chứa nhiều chất xơ và nước, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa, làm dịu các triệu chứng của viêm loét dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn.

Cà chua cũng được chứng minh là có khả năng phòng ngừa ung thư dạ dày và các bệnh tiêu hóa khác. Nghiên cứu từ Tạp chí Y học Châu Âu (European Journal of Clinical Nutrition) đã chứng minh rằng, nhờ chứa các hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ như: lycopene, beta-carotene và vitamin C, cà chua có thể ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư trong dạ dày.

Lycopene trong cà chua có khả năng ức chế các gốc tự do gây hại trong đường tiêu hóa, giảm thiểu tình trạng viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi các tổn thương.

Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng, việc tiêu thụ cà chua đều đặn có thể giúp làm giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa và ung thư đường ruột.

Ăn cà chua thế nào tốt cho não bộ và dạ dày?

Để tận dụng tối đa lợi ích từ lycopene, nên ăn cà chua chín và đã được nấu chín. Theo một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ, việc nấu chín cà chua làm tăng khả năng hấp thụ lycopene của cơ thể lên đến 3-4 lần so với khi ăn sống.

Các món ăn như: cà chua xào với dầu ô liu hoặc nấu canh cà chua đều là cách chế biến giúp tăng cường hấp thụ lycopene. Dầu ô liu không chỉ giúp hấp thụ tốt hơn lycopene mà còn mang lại lợi ích chống viêm cho cơ thể.

Cần lưu ý rằng, cà chua sống chứa nhiều axit, có thể gây kích ứng dạ dày nếu ăn khi đói, đặc biệt đối với những người bị viêm loét dạ dày hoặc trào ngược axit.

Nghiên cứu của Trường Đại học Khoa học Sức khỏe và Môi trường Nam California chỉ ra rằng, axit citric và malic trong cà chua có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây khó chịu hoặc ợ nóng.

Để bảo vệ dạ dày, nên ăn cà chua sau khi đã được nấu chín hoặc chế biến kỹ. Khi cà chua được nấu, hàm lượng axit tự nhiên giảm đi đáng kể, giúp dạ dày dễ tiêu hóa hơn. Cà chua nấu chín không chỉ giảm tính axit mà còn giúp giữ lại hầu hết các vitamin và khoáng chất quan trọng như: vitamin C, kali và folate.

Các món ăn như canh cà chua nấu với rau củ là lựa chọn tuyệt vời để làm dịu dạ dày. Đối với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, cà chua chín nấu chín là sự lựa chọn an toàn và bổ dưỡng.