Năm 2006, Việt Nam chính thức đạt mức sinh thay thế (2,09 con) và duy trì trong suốt 15 năm qua. Tuy nhiên, theo ước tính số liệu của Cục Dân số (Bộ Y tế), năm 2023, lần đầu tiên mức sinh ở Việt Nam dưới 2 con.

Năm 2023 ghi nhận mức sinh thấp chưa từng có ở Việt Nam. Nguồn: Tổng cục Thống kê, Điều tra biến động DS-KHHGĐ hằng năm, ước tính số liệu của Cục Dân số.

Tổng cục Thống kê dự báo, theo phương án trung bình, trong 5 năm đầu (2019-2024), dự báo dân số nước ta có tỷ lệ tăng hằng năm là 0,93%. Trong tương lai, dự báo tỷ lệ tăng dân số sẽ tiếp tục giảm và đạt trạng thái “dừng” vào cuối thời kỳ, giai đoạn 2064-2069.

Trong trường hợp mức sinh giảm mạnh như phương án thấp, sau năm 2054, dân số Việt Nam sẽ bắt đầu tăng trưởng âmvà mức giảm dân số ngày càng lớn. Giai đoạn 2054-2059, bình quân mỗi năm dân số giảm 0,04%/năm, mức giảm này ở cuối thời kỳ dự báo (2064-2069) là 0,18%/năm, tương đương giảm bình quân 200 nghìn người mỗi năm.

Nguồn số liệu: Tổng cục Thống kê

Ngược lại, nếu mức sinh thay thế vẫn được duy trì ổn định trong suốt thời kỳ dự báo thì đến cuối thời kỳ, dân số Việt Nam vẫn tăng nhẹ, bình quân mỗi năm giai đoạn 2064-2069, dân số tăng 0,17%, tương đương 200.000 người mỗi năm.

Tiến sĩ Hà Anh Đức, Chánh văn phòng Bộ Y tế, cho hay một nghiên cứu quốc tế công bố năm 2020 dự báo dân số 23 quốc gia như Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc... giảm hơn một nửa vào năm 2100. Dân số Việt Nam sẽ tăng lên 107 triệu người vào năm 2044, sau đó giảm xuống 72 triệu người vào năm 2100, nếu không có các giải pháp can thiệp nâng mức sinh.

Ngày càng thiếu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn

Cục Dân số căn cứ vào số liệu báo cáo của 47/63 tỉnh, thành, ước cả năm 2023 tỷ số giới tính khi sinh ở nước ta là 113,2 bé trai/100 bé gáisinh ra sống. 

Cơ quan này tiếp tục nhận định mất cân bằng giới tính theo hướng thừa nam thiếu nữ tăng nhanh. "Tâm lý ưa thích con trai và mong có con trai trong gia đình quy mô nhỏ, lạm dụng khoa học công nghệ, thực thi các quy định pháp luật chưa nghiêm làm trầm trọng hơn tình trạng này", theo báo cáo.

Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh của Việt Nam được phát hiện từ những năm đầu thế kỷ 21, dẫn tới thay đổi cơ cấu giới tính của dân số và tình trạng thừa nam giới trong độ tuổi kết hôn trong tương lai.

Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 đã ghi nhận tình trạng thừa nam giới trong độ tuổi kết hôn. Theo kịch bản dân số trung bình, trong năm 2021, cứ 100 nam giới trong độ tuổi kết hôn (từ 20 đến 39 tuổi) thì có hơn 3 người bị dư thừa do thiếu phụ nữ trong cùng độ tuổi, hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trong những năm 2000.

Năm 2024, số nam giới đến tuổi kết hôn nhiều hơn so với nữ giới cùng nhóm tuổi là 619,9 nghìn người, tương đương 4,1% dân số nam từ 20 đến 39 tuổi. 

Nguồn: Tổng cục Thống kê

Sau năm 2034, tình trạng thừa nam, thiếu nữ trong độ tuổi kết hôn tăng mạnh. Đến giai đoạn 2045-2049, nghĩa là hơn 20 năm nữa, dân số Việt Nam sẽ chứng kiến tình trạng thiếu hụt phụ nữ trong độ tuổi kết hôn cao nhất. Trong 5 năm này, bình quân mỗi năm Việt Nam thiếu khoảng 1,2 triệu phụ nữtrong độ tuổi kết hôn.

Sau năm 2049, tình trạng dư thừa nam giới có dấu hiệu hạ nhiệt, đến cuối thời kỳ dự báo, bình quân mỗi năm số nam giới đến tuổi kết hôn nhiều hơn gần 1 triệu người so với nữ.

Điều này cho thấy hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trong 30 năm đầu thế kỷ 21 đã dẫn tới những thay đổi về cơ cấu giới tính của dân số của 20 năm kế tiếp, gây ra những bất cập về mặt xã hội kéo dài trong những thập kỷ tiếp theo.

Tình trạng này có thể khiến phụ nữ trong độ tuổi kết hôn ở nhóm dễ bị tổn thương phải đối mặt với nguy cơ bị bạo lực, bóc lột tình dục và nạn buôn bán người nhiều hơn do sự cạnh tranh tìm kiếm bạn đời của nam giới ngày càng gay gắt hơn.

Áp lực khi mức sinh thấp 'chưa từng có' ở Việt Nam

Sen Đỏ đang thử nghiệm ra thị trường nền tảng Sendo Farm cho phép khách hàng mua sắm nông sản tận nguồn.  Sen Đỏ mong muốn cung cấp nông sản sạch từ nơi sản xuất đến trực tiếp cho người mua. Trước đây, khi cần mua rau củ, thịt cá, người dân phải đi chợ, song với Sendo Farm, người dùng chỉ cần ngồi tại nhà đặt trên ứng dụng.

Sendo Farm sẽ góp phần đưa nông sản của bà con nông dân đến với đông đảo người mua, góp phần giải quyết nạn "được mùa mất giá, được giá mất mùa".  

Ứng dụng hiện đã thử nghiệm trong nội bộ FPT và nhận được tín hiệu tốt, hứa hẹn tiềm năng mở rộng ra toàn quốc. Sendo Farm hoạt động như một ứng dụng nhỏ bên trong ứng dụng Sendo. Sendo Farm là mô hình đi chợ kiểu mới, đặt hàng qua ứng dụng và nhận hàng gần nhà.

Dự án hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm, hoạt động tại một số khu vực ở TP.HCM và Hà Nội. Tại TP.HCM, Sendo Farm có mặt ở Thủ Đức, quận 4, quận 7, quận 8, quận 9. Tại Hà Nội, đơn vị này đang hoạt động tại Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Ba Đình, Đống Đa.

 Mô hình đi chợ của Sendo khá đặc biệt so với các hình thức đi chợ khác trên thị trường. Hiện nay, người dùng có thể lên “chợ” của Sendo để đặt mua rau củ quả, thịt cá, sau đó đến điểm nhận hàng để lấy hàng. Nếu tự đến điểm lấy hàng, người dùng không phải trả phí vận chuyển. Tuy nhiên, người dùng có thêm tuỳ chọn nhận hàng tại nhà, khi đó Sendo sẽ giao cho bên thứ ba giao hàng.

Phía Sendo cho hay tất cả sản phẩm được đưa lên “chợ” đều do công ty làm việc trực tiếp với các đối tác uy tín, đạt tiêu chuẩn an toàn, sau đó bán trực tiếp đến khách hàng. 

Về quy trình giao hàng, Sendo cho hay, nếu người dùng đặt hàng trước 16h hôm nay, có thể nhận hàng vào 16h cùng ngày, hoặc trễ nhất vào lúc 20h ngày hôm sau. Việc giao hàng chỉ diễn ra từ thứ hai đến thứ 7.

Ông Nguyễn Phương Hoàng, Phó tổng giám đốc công ty Cổ phần Công nghệ Sen Đỏ đã giới thiệu về Sendo Farm - dịch vụ “Đi chợ kiểu mới” ứng dụng công nghệ. Sendo Farm đã có những thành công bước đầu và tương lai sẽ ứng dụng công nghệ hiện đại như IoT, blockchain giúp minh bạch hóa sản phẩm nông nghiệp, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, kiểm soát hàm lượng dinh dưỡng, hàm lượng bảo vệ thực vật để đưa sản phẩm sạch đến người Việt.

Giải pháp Chợ Số cho phép người dân trong một khu vực có thể khám phá toàn bộ sản phẩm, dịch vụ, địa điểm du lịch nhanh chóng theo vị trí, giúp các hộ kinh doanh và doanh nghiệp gia tăng doanh số bán hàng.

Sendo Farm là cam kết mạnh mẽ của FPT với ngành nông nghiệp số, mong muốn qua dự án này kiểm soát từ canh tác, sản xuất, vận chuyển đến phân phối tới bàn ăn. Những bài toán Sendo Farm tập trung giải gồm tự động hoá, minh bạch xuất xứ nguồn gốc, phân phối để kiểm soát chất lượng canh tác, sản xuất từ nông trại tới bàn ăn.

Với nông nghiệp, Chợ số là giải pháp hữu ích giúp các doanh nghiệp, hộ kinh doanh địa phương tiếp cận được khách hàng mục tiêu, xây dựng mạng lưới cộng tác viên trên cả nước, thúc đẩy hoạt động kinh doanh hiệu quả. Chính quyền địa phương cũng dễ dàng xác thực, quản lý thông tin hộ kinh doanh nông nghiệp, người tiêu dùng, qua đó đẩy mạnh phát triển kinh tế số địa phương. 

Trước đó ngày 26/3, Sở Công thương Hải Dương đã ký kết xúc tiến thương mại với Sendo nhằm thúc đẩy quảng bá thương mại điện tử các mặt hàng nông sản địa phương. Sự kiện diễn ra nhân hoạt động “Ngày chuyển đổi số tỉnh Hải Dương”. Theo thoả thuận hợp tác, Sendo sẽ triển khai công tác hỗ trợ các hộ sản xuất nông nghiệp để đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử bằng nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời, đảm bảo quy trình đóng gói - kết nối - giao nhận đáp ứng nhu cầu của người dùng nông nghiệp, tối ưu hoá khả năng vận hành nhằm mang lại hiệu quả cao hơn cho cả hộ sản xuất và người tiêu dùng.

Hải Dương là địa phương có điều kiện thuận lợi để phát triển sản xuất nông nghiệp, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản. Hiện toàn tỉnh đã có gần 10.000 ha cây trồng sản xuất theo quy trình VietGAP; trên 1.100 hộ chăn nuôi được tập huấn kỹ thuật sản xuất theo VietGAP.

Với những tiềm năng phát triển to lớn từ cả hai phía, Sendo Farm sẽ có cơ hội góp phần tạo nên hàng triệu bữa ăn sạch mỗi ngày. Còn những sản phẩm sạch, đặc sản Hải Dương sẽ vươn tầm mạnh mẽ, từ thương hiệu địa phương trở thành một thương hiệu lớn mạnh, đẳng cấp quốc gia.

Trong thời gian tới, Sendo sẽ nỗ lực, mở rộng sự hợp tác với các tỉnh, thành trên khắp cả nước. Sendo Farm luôn mong muốn góp phần đưa nông sản sạch được đưa tới tay nhiều người tiêu dùng Việt, đem niềm tự hào nông nghiệp của Việt Nam đưa đi xa.

Trao đổi với phóng viên, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết khoảng 12h ngày 12/1, trung tâm tiếp nhận ba bệnh nhân ngộ độc khí từ tuyến dưới chuyển lên. Theo thông tin và hình ảnh người nhà cung cấp, bác sĩ Nguyên nghi ngờ ngộ độc hợp chất có chứa khí Clo. Người làm khò bình để thu phế liệu dẫn đến hơi độc phun ra. Sau đó, người dân còn di chuyển chiếc bình dẫn tới bột khí vung vãi khắp nơi rất rộng.

Khi tiếp nhận các bệnh nhân này, 2 người trong tình trạng suy hô hấp nặng. Bác sĩ phải cấp cứu nhanh chóng do bệnh nhân bị tổn thương đường hô hấp, đau ngực, khó thở, suy hô hấp.

Đối với ông M., bác sĩ Nguyên cho biết bệnh nhân ngừng tuần hoàn phải hô hấp nhận tạo, đường thở chít hẹp, phù nề, co thắt. Nếu bệnh nhân tới viện chậm sẽ tử vong. Hiện, bác sĩ mở nội khí quản, cho bệnh nhân sử dụng thuốc giãn cơ, an thần. Bệnh nhân có đáp ứng điều trị nhưng về lâu dài có thể bị tổn thương.

Bác sĩ Nguyên cho biết ngộ độc khí Clo rất nguy hiểm, gây kích ứng niêm mạc đường hô hấp, mũi họng, phổi mắt, gây bỏng và tổn thương sâu.

Khi có các bình khí không rõ nguồn gốc, người dân không tự ý khò bình hay làm bất cứ hành động ép lấy phế liệu. Trong các bình kín này có thể chứa hóa chất nguy hiểm thậm chí phóng xạ, bom mìn. Các bình này cần giao cho cơ quan chuyên trách có biện pháp xử lý. 

Tại Trung tâm Chống độc, các bác sĩ đã từng tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị ngộ độc khí như trên. Các bệnh nhân bị bỏng đường hô hấp, tổn thương phổi nặng và có thể gây tổn thương phổi, sẹo, xơ phổi.