Trí tuệ nhân tạo trên điện thoại không mới. Người dùng đã tiếp cận công nghệ này thông qua tính năng như đọc chính tả, dịch ngôn ngữ, chỉnh sửa ảnh, nhận dạng khuôn mặt từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, AI Phone chỉ những mẫu điện thoại tích hợp Generative AI (AI tạo sinh) và được đánh giá sẽ là bước tiến tiếp theo của kỷ nguyên di động.

Do còn mới mẻ, hiện chưa có khái niệm chung về AI Phone, mỗi nhà sản xuất có cách định nghĩa và cách tiếp cận riêng. Tuy nhiên, theo Cnet, điện thoại AI sẽ có một số tiêu chuẩn chung là dùng chip chuyên dụng cho AI, xử lý các tác vụ thông minh và cá nhân hóa mà không cần kết nối Internet, học sâu về thói quen của mỗi người dùng.

Ả-rập Xê-út, Oman, An-giê-ri và Ma-rốc đã cấm hoàn toàn việc giảng dạy Thuyết tiến hóa. Ở Lebanon, thuyết này đã bị loại bỏ khỏi chương trình giảng dạy. Ở Jordan, nội dung tiến hóa được thiết kế dựa trên khuôn khổ tôn giáo. Ở Ai Cập và Tunisia, Thuyết tiến hóa được trình bày như một giả thuyết chưa được chứng minh, theo Tạp chí Nature. 

Trên thực tế, nhiều quốc gia Hồi giáo ban hành các điều khoản trong Luật Hồi giáo (Fatwa) chống lại Thuyết tiến hóa. Ở Qatar, điều luật Fatwa 361168 buộc tội bất kỳ ai tin vào Thuyết tiến hóa của Darwin là kufr (báng bổ). Ở Oman, Grand Mufti- người đứng đầu Vương quốc Hồi giáo được biết đến là người phản đối mạnh mẽ Thuyết tiến hóa. Tại Ả Rập Saudi, điều luật Fatwa 2872 tuyên bố rằng Thuyết tiến hóa mâu thuẫn với câu chuyện sáng tạo trong Kinh Qur'an.

Thổ Nhĩ Kỳ có một lịch sử phong phú về giáo dục thế tục (tách biệt khỏi tôn giáo) và việc giảng dạy Thuyết Darwin đã được đưa vào chương trình giảng dạy toàn quốc trong nhiều năm. Tuy nhiên, kể từ năm 2017 đến nay, chính quyền Tổng thống Tayyip Erdogan đã công bố sửa đổi chương trình giảng dạy, giảm bớt sự nhấn mạnh vào quá trình tiến hóa trong sách giáo khoa sinh học.

Những thay đổi đã vấp phải sự chỉ trích rộng rãi từ cộng đồng khoa học, những người lập luận rằng việc giảng dạy về sự tiến hóa rất quan trọng để hiểu được sinh học hiện đại. 

Ả-rập Xê-út, với sức ảnh hưởng mạnh mẽ và chi phối của Hồi giáo, cũng đã chứng kiến những cuộc thảo luận và tranh cãi nảy lửa xung quanh Thuyết tiến hóa. Mặc dù không có lệnh cấm chính thức nào đối với thuyết Darwin, nhưng những nội dung này đối mặt với những hạn chế do mâu thuẫn với những cách giải thích nhất định của giáo lý Hồi giáo- vốn định hình nếp sống và thế giới quan của các tín đồ.

Tuy nhiên, Iran- quốc gia thực hành nhánh Shia của Hồi giáo không phản đối ý tưởng tiến hóa nói chung và không đồng ý rằng sự tiến hóa nhất thiết mâu thuẫn với tôn giáo này, theo học giả Elise K Burton tại Trung tâm Quốc gia Mỹ về Giáo dục Khoa học (NCSE). Trên thực tế, Thuyết tiến hóa được kết hợp trong chương trình giảng dạy khoa học bắt đầu từ lớp 5. Việc nghiên cứu thực chứng về hóa thạch các loài là thẩm quyền của khoa học. 

Tại Mỹ, việc giảng dạy về sự tiến hóa đã là một chủ đề gây tranh cãi ở một số vùng. Trong khi phần lớn các chương trình khoa học có giảng dạy về Thuyết tiến hóa như một khái niệm cơ bản nhưng một số bang đã nỗ lực giới thiệu hoặc thúc đẩy các quan điểm thay thế, chẳng hạn như thuyết sáng tạo (Creationism) hoặc thuyết thiết kế thông minh (Intelligent design).

Những nỗ lực này thường phát sinh từ niềm tin tôn giáo hoặc phe bảo thủ và nhằm mục đích thách thức sự đồng thuận của khoa học về sự tiến hóa. Tuy nhiên, những phe phái này đã phải đối mặt với những thách thức pháp lý dựa trên Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ: cấm thành lập tôn giáo trong các trường công lập.

Tòa án Tối cao đã phán quyết rằng việc giảng dạy thuyết sáng tạo (Creationism) hoặc thuyết thiết kế thông minh (Intelligent design) như những lựa chọn thay thế khoa học cho thuyết tiến hóa là vi hiến, vì nó thúc đẩy một quan điểm tôn giáo cụ thể.

Trong các vụ án mang tính bước ngoặt như vụ Edwards kiện Aguillard (1987) và vụ Kitzmiller kiện Học khu Dover Area (2005), các tòa án đã tái khẳng định rằng việc giảng dạy tiến hóa là hợp hiến và các quan điểm thay thế thiếu bằng chứng khoa học không thể được trình bày dưới dạng các lựa chọn thay thế khoa học trong các lớp học khoa học ở trường công. Những tiền lệ pháp lý này đã củng cố việc giảng dạy Thuyết tiến hóa như một khái niệm khoa học trong đại đa số các trường công lập ở Mỹ.

Trên thực tế, những thách thức đối với việc dạy Thuyết tiến hóa vẫn tồn tại ở một số địa phương. Một số bang đã thông qua luật hoặc chính sách cho phép thảo luận về các chủ đề gây tranh cãi liên quan đến quá trình tiến hóa. Đây được coi là nỗ lực đưa các quan điểm thay thế vào lớp học.

Tại Nga, tháng 12/2006, một nữ sinh tại thành phố Saint Petersburg và cha đã kiện Bộ Giáo dục ra tòa vì vấn đề giảng dạy Thuyết tiến hóa trong các trường học, theo RIA Novosti. Bộ Giáo dục Nga ủng hộ Thuyết tiến hóa trong khi đại diện của Giáo hội Chính thống Nga ủng hộ vụ kiện. Vào tháng 7/2007, tòa sơ thẩm đã ra phán quyết có lợi cho Bộ.

Tại Ấn Độ, chính phủ nước này mới đây đã xóa chương về “Thuyết tiến hóa sinh học” của Charles Darwin ra khỏi SGK, theo The Hindu. Việc chính phủ Ấn Độ xóa bỏ lý thuyết này cũng như việc một số bang do Đảng Bharatiya Janata (BJP) cầm quyền đưa Kinh Bhagavad Gita (một phần sử thi thuộc Kinh Vệ Đà của Hindu giáo) vào trường học từ năm 2022 làm dấy lên cuộc tranh cãi lớn trong dư luận.

Tử Huy

Lý do Ấn Độ loại bỏ Thuyết tiến hóa Darwin ra khỏi sách giáo khoa

Để “chắp cánh” cho học sinh, sinh viên có điều kiện học tập tốt hơn nữa, theo bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng, địa phương cần thực hiện một số giải pháp thiết thực.

Trước hết, cần thành lập và duy trì các quỹ học bổng. Đây là việc làm có ý nghĩa thiết thực, giúp hoạt động khuyến học có thêm nguồn lực cụ thể, công cụ hữu hiệu để triển khai thực chất các chính sách khuyến học, khuyến tài trong cộng đồng.

Các quỹ học bổng này ngoài khuyến khích học sinh, sinh viên có thành tích tốt, học giỏi, tài năng còn dành để tài trợ cho các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, có ý chí vươn lên. Đây sẽ là khoản hỗ trợ giúp cuộc sống của các em bớt khó khăn, tiếp thêm tinh thần, sức mạnh và nghị lực để các em không bỏ dở việc học.

Ngoài ra, cần có các khoản hỗ trợ tài chính khác. Chẳng hạn, các trường học, tổ chức giáo dục có thể đưa ra chính sách miễn giảm học phí cho những học sinh, sinh viên khó khăn, để các em giảm bớt gánh nặng về chi phí.

Hiện nay, các trường học trên địa bàn quận đã đặc biệt quan tâm đến học sinh nghèo vượt khó bằng nhiều hình thức khác nhau như hỗ trợ trao các suất học bổng từ quỹ học bổng; tặng xe đạp, bàn ghế...

Chương trình vay vốn học tập cũng là một kênh hỗ trợ tài chính khác. Nhiều năm nay, nguồn vốn tín dụng chính sách đã hỗ trợ cho hàng ngàn học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn có điều kiện tốt hơn để theo đuổi ước mơ học tập, tạo việc làm cho tương lai. Việc hỗ trợ các em vay vốn với lãi suất thấp hoặc không lãi suất để trang trải chi phí học tập và cho phép trả sau khi ra trường đã giúp các em tập trung vào việc học.

Một giải pháp khác là tạo môi trường học tập và rèn luyện. Bằng cách tổ chức các lớp học thêm miễn phí hoặc miễn giảm học phí, học sinh sẽ có cơ hội được bổ sung kiến thức và củng cố các kỹ năng cần thiết. Ngoài ra, các trường có thể tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên mượn hoặc nhận tài liệu học tập miễn phí, từ sách giáo khoa, bài giảng đến các công cụ học tập trực tuyến.

Các trường cần động viên khen thưởng kịp thời cho các gương điển hình vượt khó vươn lên học tốt để khuyến khích tinh thần vượt khó. Điều này sẽ tạo động lực lớn cho các em và cả những người xung quanh. Ngoài ra, nhà trường có thể chia sẻ câu chuyện thành công bằng việc mời các cựu học sinh, sinh viên từng vượt khó thành công, truyền cảm hứng để giúp các em thêm tự tin vào khả năng của mình.

Theo bà Hiền, đầu tư cho giáo dục là đầu tư để phát triển. Việc hỗ trợ học sinh, sinh viên vượt qua khó khăn và đạt được thành tích tốt trong học tập là một nhiệm vụ quan trọng của cả gia đình, nhà trường và xã hội.

Tuy nhiên, các giải pháp khuyến khích cần được triển khai đồng bộ giữa các ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và cộng đồng để tạo nên môi trường học tập thuận lợi, động viên các em nỗ lực phấn đấu vươn lên. Bằng cách giúp các em vượt khó học giỏi, chúng ta không chỉ phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội mà còn xây dựng những thế hệ có ý chí và nghị lực, góp phần phát triển đất nước bền vững.